Nieuw jaar

Dit jaar zal voor ons speciaal zijn. Aan het einde van 2007 hopen wij op een andere plaats op deze aardkloot leven en werken. Aan de ene kant staat het nog ver van ons af, maar toch zien we er beide naar uit om een volgende stap te nemen. In Gouda hebben we veel geleerd en ook gezien dat werken in een gemeente niet altijd van een lijen dakje gaat.

Wij hebben nog geen officieel fiat van CAMA Zending, maar we verwachten geen belemmeringen in het lopende traject. Er zijn al langere contacten met een vriendenechtpaar in Granada, zij werken voor de CAMA in het zuiden van Spanje. Veel mensen vragen zich af waarom we daar aan de slag willen gaan. Dat is niet zo moeilijk uit te leggen. Europa is een zendingsgebied geworden. Voor een groot deel is het post-christelijk. Spanje is daarbij geen uitzondering. Ten tweede is de CAMA werkzaam in Zuid-Spanje, en kunnen we starten in een team. Ten derde is er een universiteit met daarop 60.000+ studenten. Ten vierde en niet de laatste, ervaren we dat God ons hier naar toe stuurt.

Wil je meer weten?

• Algemene info Granada
• Waar is het?
  
• Toeristische info
• Taalstudie in Granada
• Spanje voor beginners
• Website Silvester en Diane Koehoorn
  

Lumen Gentium (2)

In deze post staan de visie op de kerk vanuit Lumen Gentium centraal. Dit is een ducument dat tijdens Vaticanum II is geschreven.

Rooms Katholieke kerk
Voor het tweede Vaticaanse concilie waren er twee andere concilies geweest die de kerk en haar hervorming als doel hadden. Na de Reformatie reageerde de Rooms Katholieke kerk met het concilie van Trente (1545-1563) op de veranderingen binnen het kerkelijke spectrum. Daarvoor waren twee redenen. Ten eerste werd de kerk aangesproken door de politieke machthebbers op de eenheid van de politiek en de kerk. Verdeeldheid in de kerk betekende dat Europa minder goed bestuurd kon worden. Ten tweede stuurden de pausen aan op een reformatie van de kerk en een her-evaluatie van het geloof. Het gevolg van de adviezen vanuit het concilie van Trente was een structurering van de kerk en reactie op het gedachtegoed van de Reformatie. Tussen Trente en Vaticanum I ligt een lange tijd. Lange tijd is men bang geweest voor de invloed van de politiek op de kerk. Gezien de invloed en de redenen van de politiek om het concilie van Trente in het leven te roepen, is dat begrijpelijk.

Het duurt tot 1870 voordat Vanticanum I wordt gehouden. Dit concilie richt zich op het gevaar van de moderniteit of de gevolgen van de Verlichting. De moderniteit bracht het rationalisme, het liberalisme in de theologie en een antiklerikalisme met zich mee. Een ander fenomeen was de nadruk op de kerk op nationaal niveau, bijvoorbeeld het Gallicisme in de Rooms Katholieke Kerk in Frankrijk. Er vindt daarom een verschuiving van aandacht plaats. In het regimen christiano cirkelde de centrale vraag rond ordo en autoriteit. Na het uiteen vallen van de societas christiana, wordt certitudo het belangrijkste aandachtspunt. Deze zekerheid wordt gevonden in de hoogste openbaringsautoriteit: de paus. Dat is ten eerste zichtbaar in het feit dat de paus alleen bisschoppen aanwijst. Ten tweede in de onfeilbaarheid van het magisterium van de paus. Ook van protestantse zijde is er een reactie op de moderniteit. Volgens Van de Borgt uit dat zich uiteindelijk in de opkomst het fundamentalisme. Echter de neo-orthodoxie, met Karl Barth als belangrijkste voorman, is een minstens zo belangrijke reactie op het liberalisme vanuit de Verlichting.

Het derde concilie, Vaticanum II, volgde in 1962-1965. Dit concilie was een reactie op de toenemende invloed van het existentialisme op de kerk. Dit concilie werd bijeengeroepen door paus Johannes XXIII, die in eerste instantie bij zijn aanstelling in 1958 als tussenpaus betiteld werd. Echter, deze paus bleek sterk veranderingsgezind te zijn, en Vaticanum II zou tot grote veranderingen leiden. Hij stierf op 3 juni 1963, ruim voordat het concilie in 1965 zou worden beëindigd. Inhoudelijk is dit concilie bekend geworden door het aggiornomento, wat letterlijk “bij de dag brengen” betekent en duidt op modernisering van de kerk. Modernisering, maar ook openheid naar de wereld was volgens paus Johannes XXIII nodig.

Huizen bouwen

Vrienden van ons zijn bezig met het verbouwen van hun huis. Gouda zakt weg in het veen c.q. moeras en daarom moeten sommige fundamenten van huizen hersteld worden. Zo ook dat huis van onze vrienden. Dat is inmiddels allemaal klaar en nu moet de binnenkant nog afgemaakt worden. Veel verschillende mensen zijn bezig om verschillende klussen uit te voeren, zodat het huis weer bewoonbaar wordt. Zo heb ook ik deze week weer even een oud beroep opgepakt: electriciën. Stap voor stap gaat het de goede kant op.

Dat deed mij danken aan Efeze 2:20, waar gesproken wordt over het fundament van de apostelen en profeten. Is dat fundament dat zij hebben neegelegd hetzelfde fundament dat veel kerken hebben gelegd? Of moeten we net als bij onze vrienden, een nieuw fundament leggen zodat het gaat lijken op het fundament van de apostelen en profeten?

Toch weer redelijk veel gelezen

Dit jaar is niet voorbij gegaan zonder het lezen van boeken. In willekeurige volgorde de hoogtepunten:

Brain McLaren zoekt de positieve punten in verschillende kerkelijke tradities. Hij laat je beseffen dan we nog steeds erg vastzitten aan onze kerkelijke achtergronden. Er is veel rijkdom aanwezig bij medegelovigen die theologisch anders denken.

Het standaard werk "to be". Bolger en Gibbs geven een overview van de Emerging Church beweging.



Dit boek heeft mij een nieuwe visie gegeven op de essentie van de kerk. Volf leunt aan tegen de Free Church movement. Het is meer dan begrijpelijk dat dit boek ook veel aandacht krijgt van emerging kerkplanters en -bouwers. Een must read!

Webber kijkt in deze boeken terug in de tijd en komt terug met vele rijkdommen. Door achterom te kijken kunnen we volgens Webber met groter vertrouwen de toekomst ingaan. Het Christus Victor motief heb ik uit dit boek meegenomen.

Nog een boek van Robert Webber. Webber ziet als reactie op het postmodernisme een nieuwe groep evangelicalen ontstaan. Wat mij o.a. heeft aangesproken is dat deze groep zich meer op relaties richt, de traditie als uitdaging ziet en theologie narratief benadert. Ook een must!

Theologie is mijn passie. Grenz is voor mij één van dé favoriete schrijvers geworden. In 2005 overleedt hij plotseling. Grenz weet de theologie levend te maken voor deze tijd. Hij ziet de postmoderniteit niet als het grote gevaar, maar als een mogelijkheid om het evangelie helder te communiceren. Dit citaat geeft goed weer waar Grenz voor staat: Stanley Grenz is an inspiration to a whole new breed of theologians who refuse to get caught up in the fundamentalist/liberal debate.

Opvolger en uitwerking van Renewing the center.



Missionaire ecclesiologie vanuit de Anabaptitische traditie. De relatie tussen de kerk, het koninkrijk van God en de cultuur sprak mij aan. De boeken die vanuit het "the Gospel and our Culture" netwerk verschijnen zijn de moeite waard om te volgen.


Volf schrijft theologie met een directe verbinding met het leven van alledag. Dit boek is een bestseller geworden. In een wereld die steeds weer wordt opgeschrikt door haat, is dit boek een stimulans om verder te kijken.


Ik zie uit naar een Nederlandse variant.



Met name het eerste deel is sterk. Het incarnationele kerkmodel wordt praktisch uitgewerkt. Daarom alleen al een aanrader.



In Engeland heeft de kerkverlating harder toegeslagen dan in de VS. Dat merk je in de inhoud van boeken van Murray. Stuart Murray laat zien dat de tijd van het Christendom ten einde is. De kerk moet opnieuw vorm krijgen. Lees de opvolger "Church after Christendom" voor een antwoord.

Soms komen goede dingen uit overwachte hoek

Soms moet je terug in de tijd om waardevolle gedachten en ideeën (opnieuw) te ontdekken. Je zou het niet denken, maar zoiets vond ik bij de documenten die het Vaticaan publiceert. Lumen Gentium (licht van de volken) is een dogmatisch uiteenzetting over de kerk en is geschreven tijdens Vaticanum II. Dit is een Rooms Katholiek Concilie dat tussen 1962 en 1965 werd gehouden. Het doel van dat concilie was onder andere het moderniseren of bij de tijd brengen van de Rooms Katholieke kerk. Het is het concilie van het "aggiornamento", dat betekent "het bij de dag brengen". Opmerkelijk is dat de huidige Paus het document grotendeels heeft geschreven. Vanuit Rooms perspectief staan er opmerkelijk dingen in. Om je visie op de kerk verder te ontwikkelen zijn de eerste twee hoofdstukken de moeite waard. Wat zou het grootst zijn als de Katholieke Kerk de aanbevelingen van veertig jaar geleden op grote schaal ging toepassen!

In de volgende post ga ik op dit document inhoudelijk in.

De kerk op haar smalst

Wie benieuwd is naar de inhoud van de thesis van Teun van der Leer over "Kerk op haar smalst", kan deze hier lezen of downloaden.

Het succes van de kerk

Waaraan herken je het succes van de kerk? Deze vraag stelt David Fitch zichzelf in The Great Giveaway. Hij is leider van een emerging church met de naam Up/Rooted en, dat is niet onbelangrijk, de kerk is aangesloten bij de CAMA. Het doet mij goed dat ook collega's vanuit hetzelfde kerkverband nadenken over kerk zijn in een postmoderne wereld.

Kun je succes meten? De gezondheid of succes van de kerk meet je, zegt Fitch, door de trouw van de bezoekers. Trouw is tegengesteld aan individualisme. Trouw is de belichaming van Jezus' leven op aarde. Hij was trouw tot aan de dood.

Hoe? Een aantal punten:

1. Kijk naar het aantal dopelingen in plaats van naar het aantal beslissingen om christen te worden. Door middel van de doop beaam je wat Jezus heeft gedaan in je leven.
   
2. Meet op een kwalitatieve manier de mate van gemeenschap. Hoe? Door middel van vragen geeft hij een aantal suggesties. Hoe vaak heeft iemand je de harde waarheid gezegd zonder dat dat de relatie verstoorde? Wanneer heb je zonde beleden aan iemand die je vertrouwde? Wanneer bezocht iemand je voor het laatst toen je ziek was? Wanneer bad je samen met iemand over een zaak die voor jou van uitermate groot belang was?
   
3. Meet het aantal gemeentestichtingen in plaats van de grootte van de kerkgebouwen.

Ik ben nog steeds aan het nadenken over zijn punten. Hij zoekt naar echtheid in het geloof en in de gemeenschap van de kerk. Dat spreekt aan. Met name punt 2. Als je goed kijkt naar de vragen dat kost gemeenschap enorm veel transparantie en kwetsbaarheid...

Lopen door los zand

Soms ben je blij dat er een kerkelijke structuur is, op andere momenten kun je er wel op schieten. De CAMA en de Vrije Baptisten zijn een maand of wat geleden samen gegaan. Mooi natuurlijk, want je ziet over het algemeen meer kerken splitsen, dan dat ze samen verder gaan. Helaas betekent het praten over dit proces tot gevolg heeft gehad dat "onze" gemeentes al jaren niet meer doen waar ze eigenlijk mee bezig moeten zijn: gemeenten stichten. Ook nu we samen zijn gegaan, ligt alles nog stil. Alles kan pas weer starten als alle poppetjes in de huidige samenstelling op de juiste bestuurlijke plaats zitten om er dan visie te ontwikkelen en de verdere structuren vorm te geven. Hier spreekt cynisme, maar ook een een soort treurigheid. Hoe blij ik ook ben over dit samengaan, dit aanwezige gevoel is niet te onderdrukken.

Op zoek naar de ware kerk

Op de blog van Matthijs Vlaardingenbroek is een discussie bezig om tot een ware omschrijving te komen van de emerging church. Ik meng me daar ook maar in.

Een tijdje terug sprak ik iemand die in de VS een scriptie had geschreven over de emerging church. Zij zei dat de emerging church per definitie niet gedefinieerd wil worden. Deze weerstand is een reactie tegen modern denken dat alles in hokjes wil stoppen. Ook de relatie met het postmodernisme heeft dit in de hand gewerkt. In de UK zie je meer een mission-chaped-church idee dat zich verder uitbreidt. Daar heeft men, meer dan in de VS, te maken met een teruglopend kerkbezoek.

In één van de posts staat een link naar de site van Bram Krol. Krol heeft het niet zo op met de emerging church. Krol ziet de emerging church helemaal niet zitten, maar ik leer wel van zijn bezwaren. Hij ziet het als een volgende evangelische hype:

Dat hele gedoe met ‘emerging’ is een storm in een glas water. Het bestaat nauwelijks. We hadden dat een paar jaar geleden ook met de hype van de Huiskerkbeweging. De Duitser Simson had een boek gepubliceerd, waarin hij geen goede definitie gaf van wat hij nastreefde. Alles wat hem aansprak noemde hij ‘huiskerk’. Toen ‘toonde’ hij aan dat goede kerken beter zijn dan slechte… Nogal wiedes! Vervang Huiskerk door Emerging Church (ook al nauwelijks te definiëren), en we kunnen het hele parcours nog eens overdoen. Wat een heerlijke evangelische Tantalus kwelling! En wat staat ons daarna weer te wachten? Is de kerk werkelijk gediend met zo’n fata morgana?

Is de emerging church een storm in een glas water of een Evangelische tantalus kwelling? Dat is de vraag die hij terecht stelt. Hoe kunnen we dit voorkomen? Immers, de "Purpose driven church" ideeën hebben een theologische basis van twee bijbelteksten. Wie gebruikt dit model na vijf jaar nog? Ik noem zo een aantal suggesties:

Ten eerste denk ik dat je niet moet zoeken naar de definitie van een beweging die kerkvernieuwend wil zijn, voordat je helder hebt wat je met kerk bedoelt. Ik merk bij sommige bloggers een weerstand tegen theologie. Dan kan ik begrijpen, omdat in het verleden en ook nu theologie met name academisch werd en wordt beoefend. Het blijft dan zweven boven de kerkelijke massa. Met Stuart Murray zeg ik dat een goede theologische basis de meeste kans van overleven heeft. Trouwens, degenen die een beetje allergisch zijn voor theologie, doen in hun posts allerlei theologische uitspraken zonder dat ze daar waarschijnlijk erg in hebben.

Wat is de basis van de kerk? Daar heeft Teun van de Leer onder andere een aantal zaken over gezegd in zijn afstudeerscriptie. Deze dicussie moet gevoerd worden. Er is een kerkelijk minimum, Miroslav Volf heeft daar ook interessante dingen over gezegd in After Our likeness. Elke jaar organiseert Emergent in de VS een theologische "conversation". Waarom doen we dat niet in Nederland? Sommigen willen hier gewoon niet aan de theologie, omdat ze aan de slag willen en mensen willen bereiken. En dan grijp ik weer terug op punt 1, volgens Murray ben je zonder een goede doordenking snel uitgeput. Als voorbeeld neem ik een citaat over van Mark van Steenwyk:

I was just reading a recent Jordon Cooper post about the number of emerging churches that showed promise and then disappeared shortly after “emerging.” Jordon has been keeping a list of emerging communities for a while now, but many of the links no longer lead anywhere. Most church plants “fail” within the first 5 years. I don’t like to think of any worthy attempt at being a church a failure, but it is still a sad reminder of how challenging it can be to plant a church.

Ik mis nog steeds een goede doordenking in het Nederlandse taalgebied van het postmodernisme in relatie tot de kerk. Een Amerikaans voorbeeld daarvan is "Who's afraid of Postmodernism" van James Smith. Er is een duidelijk link tussen deze stroming en het ontstaan van allerlei emerging groepen en huiskerkbewegingen.

Een startende "emerging beweging" moet zich niet afzetten tegen bestaande initiatieven. Een nieuwe beweging moet juist insprirerend zijn, zodat Gods koninkrijk wordt gebouwd. We staat daarbij op de schouders van Augustinus, Bonifatius, de Katharen, Luther en Calvijn, de puriteiten of Bonhoefer. Ook deze nieuwe beweging staat in de traditie van de kerk van alle eeuwen. We kunnen in 2006 niet even 2000 jaar kerkgeschiedenis overboord gooien. We kunnen putten uit een enorme rijkdom, lees de boeken van Robert Webber en je begrijpt dat je niet het wiel opnieuw moet uitvinden.

Zou het niet een idee zijn om een Nederlandse versie van Mission Shaped Church te schrijven?