Drie maanden of twee weken aan zending ruiken

Na een reactie van missiologische professional en een korte herinnering van mijzelf, nu reflectie op korte termijn zending.

Verschillende zendingsorganisatie bieden korte zendingstrips aan naar het buitenland. Verschillende, met name jonge, mensen uit mijn omgeving hebben een dergelijke reis gemaakt. Wat is het voordeel van een dergelijk ervaring?

1. De drempel voor een zendingstrip is laag. Het duurt kort en als het niet bevalt, dan is de tijd te overzien. Je kunt dan in een korte tijd iets ontdekken van een andere wereld.
   
2. Iemand kan aan zending ruiken, zonder verdere verplichtingen. Een zendingstrip is dan een soort stage.
3. Een zendingwerker op het "veld" kan iemand uitnodigen voor een kort project. Dat geldt met name voor praktische zaken, bijvoorbeeld het bouwen van een gebouwtje.

Wat is het nadeel van een dergelijke ervaring?

1. Het betreft vaak jonge mensen met weinig (geestelijke) werkervaring. Ze hebben dan veel begeleiding nodig van een meer ervaren persoon.
2. De tijd is vaak te kort om thuis te raken in de cultuur. Daar komt bij dat de meeste jonge mensen zich niet voorbereiden, zodat ze niet op de hoogte zijn van de plaatselijke gewoonten. De kans bestaat dat er meer schade wordt aangericht dan dat het tot zegen is. Dat klinkt aangedikt, maar dat is het niet.
   
3. Vaak spreekt men de landstaal niet, een goed gesprek met iemand op straat is dan niet mogelijk, terwijl deze zendingstrips vaak bestaan uit straatevangelisatie. Men verwacht dat de meeste mensen Engels spreken. In Nederland is dat wel het geval, maar dat is echt een uitzondering. Hier in Spanje spreekt bijna niemand Engels (hoewel men er hard aan werkt om dat te veranderen).
   
4. Veel zending is gebaseerd op relaties, met name in Europa. De korte termijn trip is vaak te kort om een relatie met iemand op te bouwen. Geloofsbeslissingen zijn een proces. De tijd dat mensen massaal Jezus "aanname" in hun hart is voorbij.

Waar zijn dergelijke trips met name geschikt voor. Ten eerste voor praktische zaken. Ik noemde daar al een voorbeeld van. Ten tweede kan een dergelijke trip het plaatselijke geloonfsleven versterken. Ik denk dan aan uitwisselingsactiviteiten tussen gemeenten in verschillende landen. Voor alle andere gevallen zou ik pleiten voor zendingswerk voor de langere termijn. Wat is twee jaar op een mensenleven?

Zendingsbediening of zendingstrip

In de jaren '90 was Love Europe ontzettend populair (kijk hier voor een overzicht van OM's geschiedenis). Dit evenement werd georganiseerd door Operatie Mobilisatie (OM) en bestond uit een congres van één week met aaneengesloten een evangelisatietrip van drie weken. Ik ben in die tijd twee keer naar Oost Europa gereisd. Het evangelisatiedeel bestond vooral uit gesprekken op straat, mime, zingen, literatuur uitdelen en het bezoeken van kerken. Ik herinner me nog een Roemeense priester die onze activiteiten niet geheel goedkeurde. Ik vond dat toen raar, want zijn kerk had niet de juiste geloofsovertuiging en wij wisten wel hoe het precies zat. Nu kijk ik beschaamd terug en denk aan deze priester die langer op die plek zijn bediening handen en voeten gaf en ik, ik was een paar weken later weer thuis in een Nederland waar het economisch veel beter ging. Ik herinner met de wodka-adem van sommige mensen. Ik zie nog de armoede in de Oekraïne en de tranen van een oudere vrouw die ontzettend arm was. Ik herinner met de wanhoop van iemand die in het post-Chaucesku geen kans op werk had. Ik ruik nog het zweet en voel de stoppels van een band die met twee kussen gaf. Over cultuur verschillen gesproken.

Voor wie was deze reis bedoeld? Voor OM was het een mogelijkheid om een westerse interpretatie van het evangelie aan de mensen ter plekke voor te leggen (je moet je bekeren en dan kom je in de hemel). Daar is in wezen niets mis mee. Elke interpretatie van het evangelie is mede cultureel gevormd. Van belang lijkt mij te bepalen wat je reis heeft uitgewerkt. Wat heeft mijn aanwezigheid bijgedragen aan het geestelijk of materieel welzijn van deze mensen of van mij? Ik probeer dat uit mijn herinnering op te diepen, en sommige zaken komen boven.

Eerlijk gezegd weet ik niet precies wat er met de mensen gebeurd is die ik heb gesproken. Ik kreeg nog een brief van iemand die graag en foto wilde hebben. We hebben het in het briefcontact verder niet over geloof gehad. Later hoorde ik dat er in een dorp mensen tot geloof waren gekomen. Kwam dat door ons? Ik kan het me niet meer herinneren, misschien wel. De reis was OOK voor mij bedoeld. Ik ben er ontzettend door gevormd. Ik genoot van het congres en de internationale sfeer. Nog steeds vind ik dergelijk evenementen geweldig. Ik geniet van de gesprekken met jonge christenen uit allerlei landen, uit allerlei christelijke achtergronden en vooral met allerlei verschilldende plannen.

Waarom is Love Europe op dit schaal gestopt? Op het hoogtepunt kwamen er ongeveer 3500 mensen naar toe. En waarom werken dergelijke in deze tijd niet meer? Dat in de volgende post.

Een zendingstrip of een zendingsbediening

Er zijn nogal wat zendingsorganisaties die korte termijn zending aanbieden. Je kunt daar dan twee weken of drie maanden snuffelen aan het "zendingsleven". Of zoals iemand eens tegen mij zei: "ik wil wel eens zien hoe het gaat op een missiepost". Nu, zo had ik mijn eigen woonkamer nog niet gezien. Korte termijn zending is een gevolg van de snelle tijd waarin we leven. Veel jonge mensen willen iets van alles meemaken. Je zou iets kunnen missen, toch. En daarom doe een beetje van alles. Er zitten verschillende kanten aan een dergelijke trip. Voordat ik in een volgende post daar zelf iets over wil zeggen, eerst een reactie die ik vond in het meest recente e-zine Encounters:

Short-term mission. Probably this is one of my hobby horses, but I do despair that now we spend more money and more energy in getting people doing what I would call baptised tourism than into the slog of long-term mission. I realize that there are some situations where someone can contribute helpfully in a short time, especially in supporting long-termers in some clearly defined way. I also understand that for some people such a trip is life changing, and that most long-termers nowadays have done a short term visit previously. However, I think the balance is completely out of kilter. Moreover, even if most long-termers now have done short term, most short termers don't go on to become long termers, and research says that after five years a high proportion of short termers have lost all interest. It seems that many short term trips are a variation on an adventure holiday, with a vaguely Christian twist. Vast quantities of Christian money are diverted to support this. Is this right? Also, biblical mission must involve the kind of incarnational lifestyle which by definition cannot be achieved in a short trip. We should make short trips clearly observational and learning trips, and not use the term 'mission' in them. We need to help individuals and churches understand that really significant mission still requires long-term investment, learning a language, trying to understand a culture, growing to know and be known and trusted… In our impatient culture, we need to recapture the importance of 'a long obedience in the same direction'. And we also need a thorough review of how we prepare people who do go on short-term trips, and how we follow through afterwards so that a higher proportion of them will develop a lifelong global heart and mind, and be catalysts in their churches and communities.

The other side of heaven

Vanavond op Antenne3, een Spaans tv-kanaal, The other side of Heaven gezien. Film beschrijft het verhaal van John Groberg, een zendeling die tijdens de jaren 50 van de vorige eeuw naar de Tonga eilanden ging. De EO had de film uit kunnen zenden, zij het dat het een Mormoonse zendeling betreft. Na deze film komt het leven van Paulus een stuk dichterbij. Aan het einde van 2 Korinte verteld Paulus wat hij heeft mee gemaakt voor het evangelie. Ook Groberg heeft dergelijke ervaringen gehad. Hij gaat naar Tonga en laat zijn verloofde achter (aan het einde trouwen ze uiteindelijk), hij bidt voor een doodziek jongetje en hij wordt beter, hij leest in vier dagen de bijbel in de inheemse taal om de taal onder de knie te krijgen, het verdrinkt bijna als hij van het ene eiland naar het andere vaart, ratten vreten zijn voetzolen op terwijl hij slaapt, een tropisch storm vaagt grotendeels alle op jet eiland weg.

Maar zegt een commentator:

John must struggle to overcome language barriers, physical hardship and deep-rooted suspicion to earn the trust and love of the Tongan people he has come to serve. Throughout his adventure-filled three years on the islands, he discovers friends and wisdom in the most unlikely places. John H. Groberg's Tongan odyssey will change his life forever.

De laatste woorden vind ik mooi. Het binnenkomen in een cultuur doet wat met je. Groberg vindt wijsheid daar waar hij Wijsheid wil brengen. De film is een aanrader!

Everything must change?

Dit voorjaar liep ik binnen bij de EZA in het kader van onze voorbereiding en in de hal lagen een aantal missionaire tijdschriften om mee te nemen. Als ergens papier met tekst erop ligt, dan blijf ik toch even staan. Onder andere lag daar een exemplaar van "Evangelical Review of Theology" uit oktober 1981. Een beetje gedateerd, maar je weet nooit of er nog een lezenswaardig artikel in staat. Deze week las ik daarin een artikel van Timothy Monsma (moet ergens een Friese achtergrond hebben) over de "Urban Explosion". Hij geeft daarin aan dat de steden een steeds centralere rol gaan spelen. In onze tijd heeft dat zich doorgezet, met name op het zuidelijk halfrond is een grote migratie naar de stad gaan. Welk strategie koos hij:

1. Huis kerken. Hij zegt dat een geloofsgemeenschap in huiselijk sfeer kan beginnnen, maar daarna op zoek moet naar een faciliteit die meer mensen kan herbergen. Volgens hem is de huiskerk dus geen doel, maar middel. Dat blijkt in deze tijd toch anders uit te pakken.
   
2. Massa evangelisatie. In de westerse wereld "werkt" dit niet meer. Ik krijg nog wel eens emails van ProChrist onder leiding van Ulrich Panzany, een Duitse Billy Graham. In Nederland probeert een groep mensen via een grote centrale aktie op de klassieke manier te evangeliseren. Echter, het is nog steeds niet gelukt iets van de grond te krijgen.
3. "The Family Web". "With a people movement many members of a clan or other group move toward Christianity together, reinforcing one another in the faith". Wat ik in Spanje met name merk, is dat familiebanden sterk zijn. Zou iemand tot geloof komen, dan worden banden soms doorgesneden. In Nederland staat het individu veelal op zichzelf, maar bindt zich door netwerken aan elkaar. Het "Family Web" is een vloeiend netwerk geworden.
   
4. "Christian compassion". Monsma valt terug op onze eigen J.H. Bavinck (Nederland kende grote zendingstheologen, wanneer staat er een nieuwe op?). In deze tijd zien we een herontdekking van de sociale activeit, die Monsma toen al aankaartte. Treffend is wat Monsma zegt over iemand in "downtown Chicago": "When Jamer Hefley began working in inner city Chicago, he wanted to preach and teach only. But when he came face to face with monumental phisical needs, and when he remembered that evangelical foreign missionaries had been ministering to the whole man - both body and soul - for a long time he decided that his ministry too must be comprehensive. In de 25 jaar daarna is dit besef alleen maar toegenomen. Gelukkig dat de discussie over de verhouding tussen sociaal werk en verkondiging achterwege blijft. We hebben toch is geleerd van het verleden.

De eerste week in Spanje

Soms zou ik wensen dat de toren van Babel iets minder hoog geworden was. Soms zou ik wensen dat we allemaal dezelfde taal spraken. Soms zou ik wensen dat het leren van een taal minder moeite kostte. Soms....

Waarom komen we naar de kerk?

Ik ben sinds een paar weken betrokken bij het kinderwerk in onze gemeente. Ik vind dat erg leuk om te doen. Ik heb dat in het verleden al eens gedaan in een vorige gemeente. Het is dus een hernieuwde kennismaking.

Twee weken geleden hadden we ineens veel meer kinderen in ons gespreksgroepje. Waarom vroeg ik me af? Er bleek in de dienst voor de "grote mensen" een bekende Nederlandse spreker te zijn uitgenodigd. Daar kwamen ook veel ouders op af die normaal niet naar onze gemeente komen. Ze nemen natuurlijk ook hun kinderen mee en die komen dan weer naar het kinderwerk toe. Mooi toch, die extra aanloop. Vandaag was ik weer ingeroosterd bij het kinderwerk. Naderhand vroeg iemand: "hadden jullie ook meer kinderen vandaag?" "Hoezo?", was de wedervraag. Het bleek dat er vandaag weer een bekende gastspreker was. Blijkbaar moest deze gastspreker ook meer mensen trekken en vroeg deze persoon zich af of dat ook daadwerkelijk zo was.

Kun je daar iets op tegen hebben? Deze gastsprekers worden toch uitgenodigd om nieuwe mensen te trekken? Door een "beroemdheid" zullen mensen sneller naar "onze" gemeente komen. We willen toch groeien als gemeente? Daar zit 'em volgens mij de kneep. Deze sprekers trekken nieuwe mensen, terwijl we toch gericht zijn op niet-christenen.

Nieuwe mensen zijn niet altijd niet-christenen. In beide gevallen die ik noemde gaat het om mensen uit andere kerken die afkomen op een bekende naam. Het zijn vaak church-hoppers die dan even komen buurten. Voor niet-christenen zijn deze sprekers niet bekend. Zij zullen niet getriggerd worden door deze namen. Vraag maar eens iemand op straat naar de coryfeeën van de EO. Andries Knevel, met dat vingertje, eh, eh, eh.... Het zijn bekende namen van ons eigen christelijke eilandje. Weet jij wie Richard Rorty is? Dat bedoel ik nou, een filosoof die is bekend voor eigen parochie (tenzij je iets van de hedendaagse filosofie kent).

Mag je dan geen bekende sprekers uitnodigen? Dat is volgens mij niet de kern van mijn probleem. Als gemeente willen we mensen de liefde van Jezus laten zien. Dat kan via een bekende naam, maar ook via iemand anders die geen beroemdheid is. Onze focus richt zich vaak op de groei van de kerk, terwijl het gaat om de groei van het Koninkrijk van God. Kerken halen dit vaak door elkaar. De vraag die een geloofsgemeenschap zich moet stellen is: Op welke wijze kan de gemeente bijdragen in de groei van het Koninkrijk? Bij het beantwoorden van deze vraag kan het best eens zo zijn dat we geen bekende namen nodig hebben...

Psychologisch getest

We zijn druk bezig met de voorbereidingen om in het najaar naar Spanje te vertrekken. De CAMA vraagt daarvoor ook een psychologische test. Dat helpt om eventuele onzekerheden over functioneren of samenwerken in een onbekende omgeving te kunnen opvangen. We weten beide dat we geen ernstige tik hebben, maar toch is het wel even spannend om jezelf binnenstebuiten te keren. Vandaag was het dan zover. We reden in alle vroegte naar de psycholoog die ons zou "doorlichten". Al met al werd het een prettig gesprek over onze achtergrond, onze visie en onszelf als stel. Daarna ongeveer 900 schriftelijke vragen over van alles. Ik ben erg benieuwd wat daar uit gaat komen. Het is bedoeld om sterke en zwakke punten op verschillende vlakken te ontdekken.

En zo is er weer een stap gezet. We blijven je op de hoogte houden! Inmiddels hebben we ook een folder gemaakt om mensen te interesseren voor ons werk. Hier kun je onze folder bekijken of downloaden.