Nieuw jaar

Dit jaar zal voor ons speciaal zijn. Aan het einde van 2007 hopen wij op een andere plaats op deze aardkloot leven en werken. Aan de ene kant staat het nog ver van ons af, maar toch zien we er beide naar uit om een volgende stap te nemen. In Gouda hebben we veel geleerd en ook gezien dat werken in een gemeente niet altijd van een lijen dakje gaat.

Wij hebben nog geen officieel fiat van CAMA Zending, maar we verwachten geen belemmeringen in het lopende traject. Er zijn al langere contacten met een vriendenechtpaar in Granada, zij werken voor de CAMA in het zuiden van Spanje. Veel mensen vragen zich af waarom we daar aan de slag willen gaan. Dat is niet zo moeilijk uit te leggen. Europa is een zendingsgebied geworden. Voor een groot deel is het post-christelijk. Spanje is daarbij geen uitzondering. Ten tweede is de CAMA werkzaam in Zuid-Spanje, en kunnen we starten in een team. Ten derde is er een universiteit met daarop 60.000+ studenten. Ten vierde en niet de laatste, ervaren we dat God ons hier naar toe stuurt.

Wil je meer weten?

• Algemene info Granada
• Waar is het?
  
• Toeristische info
• Taalstudie in Granada
• Spanje voor beginners
• Website Silvester en Diane Koehoorn
  

Lumen Gentium (2)

In deze post staan de visie op de kerk vanuit Lumen Gentium centraal. Dit is een ducument dat tijdens Vaticanum II is geschreven.

Rooms Katholieke kerk
Voor het tweede Vaticaanse concilie waren er twee andere concilies geweest die de kerk en haar hervorming als doel hadden. Na de Reformatie reageerde de Rooms Katholieke kerk met het concilie van Trente (1545-1563) op de veranderingen binnen het kerkelijke spectrum. Daarvoor waren twee redenen. Ten eerste werd de kerk aangesproken door de politieke machthebbers op de eenheid van de politiek en de kerk. Verdeeldheid in de kerk betekende dat Europa minder goed bestuurd kon worden. Ten tweede stuurden de pausen aan op een reformatie van de kerk en een her-evaluatie van het geloof. Het gevolg van de adviezen vanuit het concilie van Trente was een structurering van de kerk en reactie op het gedachtegoed van de Reformatie. Tussen Trente en Vaticanum I ligt een lange tijd. Lange tijd is men bang geweest voor de invloed van de politiek op de kerk. Gezien de invloed en de redenen van de politiek om het concilie van Trente in het leven te roepen, is dat begrijpelijk.

Het duurt tot 1870 voordat Vanticanum I wordt gehouden. Dit concilie richt zich op het gevaar van de moderniteit of de gevolgen van de Verlichting. De moderniteit bracht het rationalisme, het liberalisme in de theologie en een antiklerikalisme met zich mee. Een ander fenomeen was de nadruk op de kerk op nationaal niveau, bijvoorbeeld het Gallicisme in de Rooms Katholieke Kerk in Frankrijk. Er vindt daarom een verschuiving van aandacht plaats. In het regimen christiano cirkelde de centrale vraag rond ordo en autoriteit. Na het uiteen vallen van de societas christiana, wordt certitudo het belangrijkste aandachtspunt. Deze zekerheid wordt gevonden in de hoogste openbaringsautoriteit: de paus. Dat is ten eerste zichtbaar in het feit dat de paus alleen bisschoppen aanwijst. Ten tweede in de onfeilbaarheid van het magisterium van de paus. Ook van protestantse zijde is er een reactie op de moderniteit. Volgens Van de Borgt uit dat zich uiteindelijk in de opkomst het fundamentalisme. Echter de neo-orthodoxie, met Karl Barth als belangrijkste voorman, is een minstens zo belangrijke reactie op het liberalisme vanuit de Verlichting.

Het derde concilie, Vaticanum II, volgde in 1962-1965. Dit concilie was een reactie op de toenemende invloed van het existentialisme op de kerk. Dit concilie werd bijeengeroepen door paus Johannes XXIII, die in eerste instantie bij zijn aanstelling in 1958 als tussenpaus betiteld werd. Echter, deze paus bleek sterk veranderingsgezind te zijn, en Vaticanum II zou tot grote veranderingen leiden. Hij stierf op 3 juni 1963, ruim voordat het concilie in 1965 zou worden beëindigd. Inhoudelijk is dit concilie bekend geworden door het aggiornomento, wat letterlijk “bij de dag brengen” betekent en duidt op modernisering van de kerk. Modernisering, maar ook openheid naar de wereld was volgens paus Johannes XXIII nodig.

Huizen bouwen

Vrienden van ons zijn bezig met het verbouwen van hun huis. Gouda zakt weg in het veen c.q. moeras en daarom moeten sommige fundamenten van huizen hersteld worden. Zo ook dat huis van onze vrienden. Dat is inmiddels allemaal klaar en nu moet de binnenkant nog afgemaakt worden. Veel verschillende mensen zijn bezig om verschillende klussen uit te voeren, zodat het huis weer bewoonbaar wordt. Zo heb ook ik deze week weer even een oud beroep opgepakt: electriciën. Stap voor stap gaat het de goede kant op.

Dat deed mij danken aan Efeze 2:20, waar gesproken wordt over het fundament van de apostelen en profeten. Is dat fundament dat zij hebben neegelegd hetzelfde fundament dat veel kerken hebben gelegd? Of moeten we net als bij onze vrienden, een nieuw fundament leggen zodat het gaat lijken op het fundament van de apostelen en profeten?

Toch weer redelijk veel gelezen

Dit jaar is niet voorbij gegaan zonder het lezen van boeken. In willekeurige volgorde de hoogtepunten:

Brain McLaren zoekt de positieve punten in verschillende kerkelijke tradities. Hij laat je beseffen dan we nog steeds erg vastzitten aan onze kerkelijke achtergronden. Er is veel rijkdom aanwezig bij medegelovigen die theologisch anders denken.

Het standaard werk "to be". Bolger en Gibbs geven een overview van de Emerging Church beweging.



Dit boek heeft mij een nieuwe visie gegeven op de essentie van de kerk. Volf leunt aan tegen de Free Church movement. Het is meer dan begrijpelijk dat dit boek ook veel aandacht krijgt van emerging kerkplanters en -bouwers. Een must read!

Webber kijkt in deze boeken terug in de tijd en komt terug met vele rijkdommen. Door achterom te kijken kunnen we volgens Webber met groter vertrouwen de toekomst ingaan. Het Christus Victor motief heb ik uit dit boek meegenomen.

Nog een boek van Robert Webber. Webber ziet als reactie op het postmodernisme een nieuwe groep evangelicalen ontstaan. Wat mij o.a. heeft aangesproken is dat deze groep zich meer op relaties richt, de traditie als uitdaging ziet en theologie narratief benadert. Ook een must!

Theologie is mijn passie. Grenz is voor mij één van dé favoriete schrijvers geworden. In 2005 overleedt hij plotseling. Grenz weet de theologie levend te maken voor deze tijd. Hij ziet de postmoderniteit niet als het grote gevaar, maar als een mogelijkheid om het evangelie helder te communiceren. Dit citaat geeft goed weer waar Grenz voor staat: Stanley Grenz is an inspiration to a whole new breed of theologians who refuse to get caught up in the fundamentalist/liberal debate.

Opvolger en uitwerking van Renewing the center.



Missionaire ecclesiologie vanuit de Anabaptitische traditie. De relatie tussen de kerk, het koninkrijk van God en de cultuur sprak mij aan. De boeken die vanuit het "the Gospel and our Culture" netwerk verschijnen zijn de moeite waard om te volgen.


Volf schrijft theologie met een directe verbinding met het leven van alledag. Dit boek is een bestseller geworden. In een wereld die steeds weer wordt opgeschrikt door haat, is dit boek een stimulans om verder te kijken.


Ik zie uit naar een Nederlandse variant.



Met name het eerste deel is sterk. Het incarnationele kerkmodel wordt praktisch uitgewerkt. Daarom alleen al een aanrader.



In Engeland heeft de kerkverlating harder toegeslagen dan in de VS. Dat merk je in de inhoud van boeken van Murray. Stuart Murray laat zien dat de tijd van het Christendom ten einde is. De kerk moet opnieuw vorm krijgen. Lees de opvolger "Church after Christendom" voor een antwoord.

Soms komen goede dingen uit overwachte hoek

Soms moet je terug in de tijd om waardevolle gedachten en ideeën (opnieuw) te ontdekken. Je zou het niet denken, maar zoiets vond ik bij de documenten die het Vaticaan publiceert. Lumen Gentium (licht van de volken) is een dogmatisch uiteenzetting over de kerk en is geschreven tijdens Vaticanum II. Dit is een Rooms Katholiek Concilie dat tussen 1962 en 1965 werd gehouden. Het doel van dat concilie was onder andere het moderniseren of bij de tijd brengen van de Rooms Katholieke kerk. Het is het concilie van het "aggiornamento", dat betekent "het bij de dag brengen". Opmerkelijk is dat de huidige Paus het document grotendeels heeft geschreven. Vanuit Rooms perspectief staan er opmerkelijk dingen in. Om je visie op de kerk verder te ontwikkelen zijn de eerste twee hoofdstukken de moeite waard. Wat zou het grootst zijn als de Katholieke Kerk de aanbevelingen van veertig jaar geleden op grote schaal ging toepassen!

In de volgende post ga ik op dit document inhoudelijk in.

De kerk op haar smalst

Wie benieuwd is naar de inhoud van de thesis van Teun van der Leer over "Kerk op haar smalst", kan deze hier lezen of downloaden.

Het succes van de kerk

Waaraan herken je het succes van de kerk? Deze vraag stelt David Fitch zichzelf in The Great Giveaway. Hij is leider van een emerging church met de naam Up/Rooted en, dat is niet onbelangrijk, de kerk is aangesloten bij de CAMA. Het doet mij goed dat ook collega's vanuit hetzelfde kerkverband nadenken over kerk zijn in een postmoderne wereld.

Kun je succes meten? De gezondheid of succes van de kerk meet je, zegt Fitch, door de trouw van de bezoekers. Trouw is tegengesteld aan individualisme. Trouw is de belichaming van Jezus' leven op aarde. Hij was trouw tot aan de dood.

Hoe? Een aantal punten:

1. Kijk naar het aantal dopelingen in plaats van naar het aantal beslissingen om christen te worden. Door middel van de doop beaam je wat Jezus heeft gedaan in je leven.
   
2. Meet op een kwalitatieve manier de mate van gemeenschap. Hoe? Door middel van vragen geeft hij een aantal suggesties. Hoe vaak heeft iemand je de harde waarheid gezegd zonder dat dat de relatie verstoorde? Wanneer heb je zonde beleden aan iemand die je vertrouwde? Wanneer bezocht iemand je voor het laatst toen je ziek was? Wanneer bad je samen met iemand over een zaak die voor jou van uitermate groot belang was?
   
3. Meet het aantal gemeentestichtingen in plaats van de grootte van de kerkgebouwen.

Ik ben nog steeds aan het nadenken over zijn punten. Hij zoekt naar echtheid in het geloof en in de gemeenschap van de kerk. Dat spreekt aan. Met name punt 2. Als je goed kijkt naar de vragen dat kost gemeenschap enorm veel transparantie en kwetsbaarheid...

Lopen door los zand

Soms ben je blij dat er een kerkelijke structuur is, op andere momenten kun je er wel op schieten. De CAMA en de Vrije Baptisten zijn een maand of wat geleden samen gegaan. Mooi natuurlijk, want je ziet over het algemeen meer kerken splitsen, dan dat ze samen verder gaan. Helaas betekent het praten over dit proces tot gevolg heeft gehad dat "onze" gemeentes al jaren niet meer doen waar ze eigenlijk mee bezig moeten zijn: gemeenten stichten. Ook nu we samen zijn gegaan, ligt alles nog stil. Alles kan pas weer starten als alle poppetjes in de huidige samenstelling op de juiste bestuurlijke plaats zitten om er dan visie te ontwikkelen en de verdere structuren vorm te geven. Hier spreekt cynisme, maar ook een een soort treurigheid. Hoe blij ik ook ben over dit samengaan, dit aanwezige gevoel is niet te onderdrukken.

Op zoek naar de ware kerk

Op de blog van Matthijs Vlaardingenbroek is een discussie bezig om tot een ware omschrijving te komen van de emerging church. Ik meng me daar ook maar in.

Een tijdje terug sprak ik iemand die in de VS een scriptie had geschreven over de emerging church. Zij zei dat de emerging church per definitie niet gedefinieerd wil worden. Deze weerstand is een reactie tegen modern denken dat alles in hokjes wil stoppen. Ook de relatie met het postmodernisme heeft dit in de hand gewerkt. In de UK zie je meer een mission-chaped-church idee dat zich verder uitbreidt. Daar heeft men, meer dan in de VS, te maken met een teruglopend kerkbezoek.

In één van de posts staat een link naar de site van Bram Krol. Krol heeft het niet zo op met de emerging church. Krol ziet de emerging church helemaal niet zitten, maar ik leer wel van zijn bezwaren. Hij ziet het als een volgende evangelische hype:

Dat hele gedoe met ‘emerging’ is een storm in een glas water. Het bestaat nauwelijks. We hadden dat een paar jaar geleden ook met de hype van de Huiskerkbeweging. De Duitser Simson had een boek gepubliceerd, waarin hij geen goede definitie gaf van wat hij nastreefde. Alles wat hem aansprak noemde hij ‘huiskerk’. Toen ‘toonde’ hij aan dat goede kerken beter zijn dan slechte… Nogal wiedes! Vervang Huiskerk door Emerging Church (ook al nauwelijks te definiëren), en we kunnen het hele parcours nog eens overdoen. Wat een heerlijke evangelische Tantalus kwelling! En wat staat ons daarna weer te wachten? Is de kerk werkelijk gediend met zo’n fata morgana?

Is de emerging church een storm in een glas water of een Evangelische tantalus kwelling? Dat is de vraag die hij terecht stelt. Hoe kunnen we dit voorkomen? Immers, de "Purpose driven church" ideeën hebben een theologische basis van twee bijbelteksten. Wie gebruikt dit model na vijf jaar nog? Ik noem zo een aantal suggesties:

Ten eerste denk ik dat je niet moet zoeken naar de definitie van een beweging die kerkvernieuwend wil zijn, voordat je helder hebt wat je met kerk bedoelt. Ik merk bij sommige bloggers een weerstand tegen theologie. Dan kan ik begrijpen, omdat in het verleden en ook nu theologie met name academisch werd en wordt beoefend. Het blijft dan zweven boven de kerkelijke massa. Met Stuart Murray zeg ik dat een goede theologische basis de meeste kans van overleven heeft. Trouwens, degenen die een beetje allergisch zijn voor theologie, doen in hun posts allerlei theologische uitspraken zonder dat ze daar waarschijnlijk erg in hebben.

Wat is de basis van de kerk? Daar heeft Teun van de Leer onder andere een aantal zaken over gezegd in zijn afstudeerscriptie. Deze dicussie moet gevoerd worden. Er is een kerkelijk minimum, Miroslav Volf heeft daar ook interessante dingen over gezegd in After Our likeness. Elke jaar organiseert Emergent in de VS een theologische "conversation". Waarom doen we dat niet in Nederland? Sommigen willen hier gewoon niet aan de theologie, omdat ze aan de slag willen en mensen willen bereiken. En dan grijp ik weer terug op punt 1, volgens Murray ben je zonder een goede doordenking snel uitgeput. Als voorbeeld neem ik een citaat over van Mark van Steenwyk:

I was just reading a recent Jordon Cooper post about the number of emerging churches that showed promise and then disappeared shortly after “emerging.” Jordon has been keeping a list of emerging communities for a while now, but many of the links no longer lead anywhere. Most church plants “fail” within the first 5 years. I don’t like to think of any worthy attempt at being a church a failure, but it is still a sad reminder of how challenging it can be to plant a church.

Ik mis nog steeds een goede doordenking in het Nederlandse taalgebied van het postmodernisme in relatie tot de kerk. Een Amerikaans voorbeeld daarvan is "Who's afraid of Postmodernism" van James Smith. Er is een duidelijk link tussen deze stroming en het ontstaan van allerlei emerging groepen en huiskerkbewegingen.

Een startende "emerging beweging" moet zich niet afzetten tegen bestaande initiatieven. Een nieuwe beweging moet juist insprirerend zijn, zodat Gods koninkrijk wordt gebouwd. We staat daarbij op de schouders van Augustinus, Bonifatius, de Katharen, Luther en Calvijn, de puriteiten of Bonhoefer. Ook deze nieuwe beweging staat in de traditie van de kerk van alle eeuwen. We kunnen in 2006 niet even 2000 jaar kerkgeschiedenis overboord gooien. We kunnen putten uit een enorme rijkdom, lees de boeken van Robert Webber en je begrijpt dat je niet het wiel opnieuw moet uitvinden.

Zou het niet een idee zijn om een Nederlandse versie van Mission Shaped Church te schrijven?

De toekomst is een bedreiging

Deze week was ik op de landelijke CAMA Voorgangers conferentie. Voor het eerst in de nieuwe samenstelling. Voor de niet ingewijden: we zijn gefuseerd met de Vrije Baptisten. Deze zijn dus nu niet meer zo vrij en vormen samen met de CAMA Nederland de ABC gemeenten. Ik leg de afkorting maar niet uit, gebruik je fantasie. In het verleden hebben de CAMA mensen veel energie gestoken in het betrekken van Baptisten bij deze conferentie en dit jaar heeft dat ten dele zijn vruchten afgeworpen. Er waren redelijk wat Baptisten aanwezig en dat is mooi.

Jaap Versluis hield daar een presentie over trends. Jaap Versluis doceert aan een hogeschool en trenswatching is één van zijn activiteiten. We leven in een veranderende samenleving en hij gaf aan waar het allemaal naar toe ging. Toen ik nadacht over wat hij zei, kwam er ook een andere uitspraak van één van de deelnemers naar boven. "Postmodernisme relativeert alles". Wat hebben Jaap en postmodernisme nu met elkaar te maken? Dit. De kerk is verplicht, volgens mij, om te reageren op veranderende tendensen in de samenleving. Niet alleen op de voorbeelden die Jaap noemde, maar ook op stromingen, gedachtepatronen, enz., die de maatschappij als geheel beïnvloeden. Een voorbeeld van dat laatste is het postmodernisme en de secularisering.

Loopt de kerk dan achter elke hype aan? NEE! Het hoofdletters. Ze moet niet achter alles aanlopen en zich aanpassen, maar ze moet er over nadenken en zaken doordenken en dan kijken hoe dat in relatie staat tot Jezus. De veranderende samenleving is voor veel kerkmensen een bedreiging en geen uitdaging. Het moet een uitdaging worden om Jezus te laten zien in de samenleving. Dat is een werkelijke incarnationele benadering.

Ik heb deze site gevonden met trends. Als je naar de lijst kijkt dan kan de kerk zo instappen! Waar wacht je op?

Dominee, houdt u nog een beetje van mij?

Waarom zou een dominee c.q. voorganger van gemeenteleden moeten houden? Komt dat omdat hij voor veel gemeenteleden alleen degene is die op zondag aan het einde van de preek amen zegt? Een dominee c.q. voorganger wordt ook wel eens herder genoemd. Jezus zegt dat de schapen de herder kennen. Ze kennen zijn stem. Helaas kennen heel veel kerkmensen de stem van hun geestelijke herder niet. Hij staat te ver van hen af. Helaas....

In deze postmoderne samenleving zoeken mensen naar echtheid in een leider. Authenticiteit. Practice what you preach. Kerken moeten er alles aan doen om de kloof die er is tussen leiders en leken kleiner te maken. Dat is ook één van de bezwaren tegen megakerken. Volgens mij is de toekomst van de kerken het kleinere verband. "Where everybody knows your name". Ook de voorganger.

Ik hoop dat ik dit ook een beetje kan waarmaken.

Laatst kwam ik iemand tegen...

Laatst kwam ik iemand tegen in een rode jas. Hij had een roos is zijn handen. Hij gaf me de roos en zijn dat ik hem moest volgen. De roos prikte en ik lachte. Ik had nog geen stap gezet of er was iemand die een tomaat at. Hij zei dat tomaten veel beter waren dan rozen. Of ik een tomaatje lustte? Helaas, ik lust geen tomaten, dus ik sloeg zijn aanbod af. Ik liep door en het leek wel of ik in de verte Harry Potter zag lopen. Het leek net de volwassen versie. Hij liep op me toe en zei dat het heel goed ging met mij. Dat is fijn. Ik vroeg of het goed met hem ging. Hij zei dat hij een beetje moe was. Hij was nog niet weg of ik waande mij een een groot weiland. Alles was groen. De koeien, de mensen, de lucht, alles rook ook groen. Een lieftallig dametje kwam op mij af. Ze zei dat dit de hemel op aarde was.
Dat geloofde ik toch niet en plop ik was weer op mijn oude plek. Ik vond dit allemaal maar vreemd, tot ik niet één, maar twee mensen tegen kwam. De een had een lange zwarte jas aan. De ander droeg een chique colbertje. De man met de lange zwarte jas zei dat hij niet goed genoeg was, de ander zei van zichzelf dat zijn collega's hem heel erg aardig vonden. Of ik in God geloofde? Ja, zei ik. Of ik hen dan wilde volgen? Ik twijfelde, zei dat ik er nog even over na wilde denken. Ik was nog niet uitgedacht toen er een aardige jongeman langskwam. Hij vroeg of ik me vrij voelde? Alle banden moeten los... "De vrijheid boven alles", schreeuwde hij. Ik vond hem nogal opdringerig en oneliners uitkramen. Hij werd al snel aan de kant geduwd. Een groepje enthousiastelingen schreeuwden om het hardst. Jij hoort hier niet, we zijn vol. De ene duwde nog harder dan de ander en riep dat dit land alleen voor ons was. Ik voelde me niet gewenst. Ik rende zo hard mogelijk weg, wat was dat? Toen ik alle schreeuwers achter me had gelaten zag ik een mannetje ineengedoken op een bankje zitten. Snikkend bekende hij dat hij er niet bij hoorde. Niemand wilde naar hem luisteren. In de 60er jaren, ja toen wel, maar nu niet meer. Ik sloeg een arm om zijn schouder en zei dat hij misschien een ander vak moest gaan leren. Misschien, zei hij. Ik liet hem alleen. Hoofdschuddend liep ik door. Wat had ik allemaal meegemaakt in zo'n kort tijd. Een verstandig man riep mij en vroeg wat er aan de hand was. Ik vertelde mijn verhaal. Hij zei: "volg niemand, dan alleen Jezus". Pas dan kun je op mensen vertrouwen. Dat heb ik dan maar gedaan.

Over de bijbel moet je praten met elkaar

Deze weken ben ik samen met mijn collega's in de Parousia Gemeente bezig met het samenstellen van een aantal preken en een tweetal studie-boekjes voor de kringen. In de Parousia Gouda staat het gehele jaar 2007 in het teken van een thema: Deze of gene(n). Het is de bedoeling dat zo'n beetje de hele gemeente nadenkt over het DNA van de gemeente (je komt deze term ook overal tegen, iedereen is op zoek naar identiteit). Eén van de plaatsen waar dat gaat gebeuren is de kring.

Maar voordat een dergelijk boekje of een preek geschreven wordt, moeten we wel helder hebben wat ons DNA is. Waar staan we voor theologisch? Wat is onze identiteit? We kiezen ervoor om daar met name (praktisch) theologisch over na te denken. Hoe zijn we in vogelvlucht te werk gegaan?

Eerst hebben we de onderwerpen vastgesteld via een brainstorm. Daarna is de inhoud van de studies voorbereid. Over het inhoudelijke aspect hebben we met elkaar als werkers van de gemeente weer gebrainstormd en door geboomd. Wat blijkt? Nu pas ontdek ik waar mijn collega's op een aantal vlakken voor staan, theologisch dan. We ontdekken nieuwe dingen van elkaar. Dat komt omdat we niet dezelfde mening hebben. Door dat gesprek komen we weer op andere zaken en moeten we oppassen niet teveel van het onderwerpen te raken. Dit proces is interessant.

Komt theologie niet op zo'n manier tot stand? Door erover te praten met elkaar. Stanley Grenz zegt zeer overtuigend dat de vorming van de theologie moet gebeuren in de gemeente of in de gemeenschap. Nu is het vaak de hogeschool of de Universititeit waar de meeste ideeën gekanaliseerd worden. Ik sta helemaal achter Grenz. De gemeente moet nog meer dan nu een bron worden van frisse theologische ideeën die de wereld veranderen.

Voor mij smaakt dit naar meer....

Allister McGrath op de VU

Alister McGrath geeft op donderdag 16 november van 14.00 - 16.00 uur een gastcollege in de kerkzaal van de VU. Hij deed een paar jaar geleden nogal wat stof opwaaien toen hij zei dat het protestantisme geen toekomst heeft. Tijdens het college komt hij dat uitleggen.

Lees hier meer...

Wat viel je op deze week in het nieuws?

Twee dingen hebben mij bezig gehouden deze week. Ten eerste was dat de consternatie rondom Ted Haggert. Het schijnt dat iedereen, binnen en buiten de kerk, een mening heeft over deze zaak. Hij heeft zelfs het journaal gehaald. Iedereen weet dat deze man een fout heeft gemaakt, maar ik heb het idee dat weinigen weten wat er nu werkelijk is gebeurd. Jammer. Ik ga me daar dan ook niet mee bezighouden, maar de eerste artikelen over integer leiderschap staan alweer in de krant. Ik ervaar het soms als de wijzende vinger van het eigen gelijk.

Het tweede wat me opviel is dat er weer een dode is gevallen in een kerkdienst. Dat kwam doordat men slangen doorgaf (volgens Mk16:8 moet dat kunnen, hebben ze in deze kerk gedacht). Giftige slangen kunnen bijten, maar als je op Gods beloften staat dan heeft dat geen effect, volgens sommigen. Ik vraag me wel eens af hoe God naar deze dingen kijkt. Ziet Hij hoofdschuddend en met grote verbazing toe? Als deze persoon in de hemel komt, wat zal God hem dan vragen?

Ten tweede vraag ik me af hoe sommigen de bijbel gebruiken. Deze gebeurtenis heeft nogal een dramatische afloop. Maar ook op andere vlakken wordt de bijbel zo misbruikt, zij het dan met minder schokkende gevolgen. Ik noem er een paar die me te binnen schieten:

• je moet op Gods beloften staan, dan gaat het allemaal beter.
• als je tot bekering komt, moet je in tongen spreken.
• je moet je bekeringsmoment met datum en tijd kunnen aanwijzen.
• Jezus beloofd ons een gelukkig leven.
• God moet het in je leven doen.
• zoek de zonde in je leven en heb diep berouw, pas dan zal God je bekeren.
• je problemen verwijnen als je God aanbidt.
• als we samen God aanbidden ontstaat er eenheid in de gemeente
• .....
  

Heel veel mensen vandaag de dag moeten aan de hand genomen worden bij het lezen van Gods woord. Er is een inhaalslag nodig. Helaas kicken veel mensen op het wonder en nemen weinig tijd op te ontdekken wat God tot hen heeft te zeggen door Zijn woord. We zouden in mijn ogen wat minder moeten preken en gewoon de bijbel lezen en commentaar geven op wat er staat. Dan leer je mensen zelf lezen. Dan hoop ik dat de kerk meer en meer zal begrijpen wat God tot ons wil zeggen. En we willen toch Gods stem horen?

Fundament van de kerk

Voordat ik begin het volgende. Wil je snel een overzicht van de hedendaagse ecclesiologie? Dan is het boek van Veli-Matti Kärkäinen "An introduction to ecclesiology" een goede start.

Mijn visie op de kerk hangt aan tegen de Free church movement. Deze beweging ziet de kerk als een gemeenschap van gelovigen. Miroslav Volf zegt dat deze beweging van kerken veroorzaakt wordt door onomkeerbare sociale veranderingen op mondiaal niveau. Hoe? Een citaat:

It will suffice to emphasize briefly those particular features promoting the expansion of the Free Church model. These include the differentiation of societies, the privatization of decision, the generatization of values, and inclusion.

Wil je meer weten, lees "After our likeness", pagina 13 en verder.

De visie gaat terug op de Anabaptisten. Het is opvallend dat de laatste tijd vanuit deze groep zoveel uitstekende literatuur verschijnt. Stefan Paas noemt die ook in de CV-Koers edititie van november. Deze groep heeft altijd aan de rand gestaan van de kerkelijke wereld. Ze zijn gewend om vanuit een minderheid te reageren. Schrijvers als Darell Guder en Stuart Murray komen uit deze hoek en schrijven geïnspireerd.

Deze anabaptisten zagen de kerk als een groep ware gelovigen en niet als een corpus permixtum (gelovigen en ongelovigen maken deel uit van dezelfde kerk). Tegen deze mening is vaak ingebracht dat de anabaptisten een kerk in een kerk voorstonden. Dat is een probleem waar een kerk niet alleen theologisch, maar ook praktisch theologisch naar moet kijken. Wie behoort tot de kerk?

Ik sluit mij aan bij Miroslav Volf die teruggaat op Matt18:20. Jezus is daar waar gelovigen bij elkaar komen. Ignatius zei daarover: ubi Christus, ibi ecclesia (waar Christus is, daar is de kerk). Tertullianus haakt daarop in: ubi tres, ecclesia est (waar drie zijn, daar is de kerk). Daarmee zegt Volf dat de kerk een gemeenschap is. Het is een groep gelovigen die samenkomen om Jezus te eren en te volgen.

Wie behoort tot de kerk? Dat zijn de gelovigen die samenkomen. En de ongelovigen dan die samenkomsten van gelovigen bezoeken? Dat is een volgende vraag voor een volgende keer.

Wat is de Emerging Church?

Tijdens de bespreking van mijn thesisvoorstel werd gevraagd: Wat is de Emerging Church? Dat is al even moeilijk als het definiëren van de term postmodernisme. Maar is er hoop.

Op Westminster Theological Seminary hield Dr. Scott McKnight tijdens een conferentie dit weekend een lezing over dit onderwerp. Hier kun je de toespraak in pdf downloaden.

Voorwaarden om kerk te zijn

In het de theologie is in het verleden veel nagedacht over de basis van de kerk. Wanneer spreek je van een kerk? Deze vraag is vanuit twee inzichten benaderd:

1. Vanuit het wezen van de kerk.
2. Vanuit de kenmerken of essentiële eigenschappen van de kerk.
   

Hier kijk ik naar punt 2. Eén van deze kenmerken vanuit de geschiedenis zijn de notae ecclesiae. Voor de reformtorische onder ons zullen ze bekend zijn. Ze worden vaak voorgelezen in de eredienst op zondag. Deze kenmerken komen voor in de geloofsbelijdenis van Nicea, die is vastgelegd op het gelijknamige concilie in 325:

Ik geloof in de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.

1. Er is één kerk. Zij ervaart haar eenheid in het samenbindende werk van de Heilige Geest.
2. De kerk is heilig. Het woord heilig heeft een moreel karakter. Ze kerk laat in haar wezen en gedrag zien dat de kerk is van Jezus. Maar ze ik ook apart gezet van de wereld om haar heen. Er is een scheiding tussen kerk en wereld.
   
3. De kerk is katholiek of algemeen. Dat wil zeggen dat de kerk een universeel karakter heeft. Het slaat niet op de Rooms Katholieke kerk.
4. De kerk is apostolisch. Zij is gezonden in de wereld, zoals Jezus gezonden is in de wereld.
   

Voor veel denkers is deze basis te smal. Snyder zet er in het boek "Evangelical Ecclesiology" een aantal dynamische aspecten tegenover. Hij zegt:

1. De kerk is divers en één. De kerk is één, maar mensen van verschillende pluimage maken er deel vanuit.
   
2. De kerk is charismatisch en heilig. De Geest die heilig is, geeft ook geestelijke gaven aan de mensen. Snyder zegt dat deze gaven pas goed tot zijn recht komen als de vrucht van de Geest aanwezig is.
   
3. De kerk is lokaal aanwezig en contextueel en katholiek. De kerk is niet alleen algemeen, maar sluit zich ook aan bij de lokale situatie en leefomgeving.
   
4. De kerk is profetisch en apostolisch. Apostelen houden zich bezig met het opbouwen van de kerk. Profeten inspireren, moedigen aan of spreken oordelend.

Snyder geeft de notae ecclesiae meer dynamiek mee. Op deze wijze kunnen we meerdere lijsten maken met kenmerken. Ik kies een andere insteek. Volgens mij moeten we beginnen bij het wezen van de kerk. Dat is onderwerp van een volgend item.

Ik heb ook een droom

Twee weken geleden werd er in de Parousia Gemeente in Gouda een video gedraaid van Martin Luther King. Hij had een droom.



Ik heb ook een droom als het gaat om de kerk. Zomaar een paar:

1. Jezus volgen is haar passie!
2. Niet de kerk, maar het koninkrijk van God staat centraal.
   
3. De kerk is missionair vanuit haar genen. Zij zendt niet, maar is gezonden.
4. De kerk is een kerk zonder muren. Dat wil ook onder andere zeggen dat postmoderniteit niet alleen als bedreiging, maar ook als uitdaging wordt gezien.
   
5. Gemeenschap is de kerk.
6. De kerk weerspiegelt haar verleden in de breedste zin van het woord.
7. Transformatie van levens staat voorop.

Wat is jouw droom?

Waar begint de kerk?

De kerk begint op de eerste Pinksterdag toen de Heilige Geest werd uitgestort (Hnd2:1-13). Jezus beloofde dat de Heilige Geest zou komen en dat de discipelen kracht zouden ontvangen. Dat deze kracht zichtbaar is in de beginnende kerk is overduidelijk (Hnd5:12-16). Het feit dat de Heilige Geest aan het begin staat van de kerk is van eminent belang. De Heilige Geest leidde niet alleen toen, maar ook nu mensen naar de kerk, lees 1Kor12. De Heilige Geest gaat aan de kerk vooraf: zij bewerkt dat er een kerk ontstaat.

Het ontstaan van de kerk is beschreven in het Nieuwe Testament. Wat is de relatie tussen de kerk en het Oude Testament? Dat vergt een complex antwoord, omdat je de relatie tussen de kerk en het volk Israël helder moet krijgen. Ik begin bij het laatste. Het volk Israël is het door God uitverkoren volk. God geeft vorm aan deze speciale relatie door een verbond. Een verbond is een overzicht van afspraken. God beloofd het volk te zullen zegenen als het het verbond houdt, Hij straft als ze dat niet doen (Deut28). De regels zijn de wet van God. Dat lijkt een last, maar Paulus zegt tegen de Romeinen dat het een voorrecht is (Rom9:1-5). Door deze regels blijkt dat God het beste met dit volk voorheeft. Het is een gunst. Ze waren bedoeld om goed te leven (Deut4:40). Het blijkt dat Israël vaak afdwaalt en de regels niet opvolgt. Profeten komen en gaan om Israël er op te wijzen dat ze naar God moeten terugkeren. Het mag niet baten. Dan komt de straf. Het gehele volk wordt weggevoerd. In verschillende fases vindt er deportaties plaats naar wat nu Irak is. Lees Ps137 hoe dat heeft gevoeld.

Toch is er hoop. De profeten beloven dat er een trouwe rest zal zijn waarmee God door zal gaan (Amos9:11, Micha5:4). Het wil niet zeggen dat het volk heeft afgedaan, maar dat God iets nieuws begint (de plaats van Israël in deze tijd is een andere discussie). Over deze trouwe rest heeft Jakobus het in Hnd15. De gemeente ontstaat uit deze trouwe volgelingen. Tussen Israël en de gemeente is er dus continuïteit. De trouwe rest is de verbindingsschakel. Er is ook discontinuïteit, want Israël en de gemeente zijn niet aan elkaar gelijk, God begint iets nieuws. Paulus spreekt dan ook over een nieuw verbond (2Kor3). Jeremia had dat al voorspeld in Jer31:32-33. Het gaat bij dat nieuwe verbond niet meer om de regels, maar om dat wat er in je hart afspeeld. En daar werkt de Heilige Geest en zijn we weer bij het begin aangeland.

Hiermee is ook de eerste vraag beantwoord. Er is zowel continuïteit als discontinuïteit. In de volgende 'post" wil ik gaan kijken naar de basis van de gemeente. Wanneer spreek je van een kerk?