Nieuw jaar

Dit jaar zal voor ons speciaal zijn. Aan het einde van 2007 hopen wij op een andere plaats op deze aardkloot leven en werken. Aan de ene kant staat het nog ver van ons af, maar toch zien we er beide naar uit om een volgende stap te nemen. In Gouda hebben we veel geleerd en ook gezien dat werken in een gemeente niet altijd van een lijen dakje gaat.

Wij hebben nog geen officieel fiat van CAMA Zending, maar we verwachten geen belemmeringen in het lopende traject. Er zijn al langere contacten met een vriendenechtpaar in Granada, zij werken voor de CAMA in het zuiden van Spanje. Veel mensen vragen zich af waarom we daar aan de slag willen gaan. Dat is niet zo moeilijk uit te leggen. Europa is een zendingsgebied geworden. Voor een groot deel is het post-christelijk. Spanje is daarbij geen uitzondering. Ten tweede is de CAMA werkzaam in Zuid-Spanje, en kunnen we starten in een team. Ten derde is er een universiteit met daarop 60.000+ studenten. Ten vierde en niet de laatste, ervaren we dat God ons hier naar toe stuurt.

Wil je meer weten?

• Algemene info Granada
• Waar is het?
  
• Toeristische info
• Taalstudie in Granada
• Spanje voor beginners
• Website Silvester en Diane Koehoorn
  

Lumen Gentium (2)

In deze post staan de visie op de kerk vanuit Lumen Gentium centraal. Dit is een ducument dat tijdens Vaticanum II is geschreven.

Rooms Katholieke kerk
Voor het tweede Vaticaanse concilie waren er twee andere concilies geweest die de kerk en haar hervorming als doel hadden. Na de Reformatie reageerde de Rooms Katholieke kerk met het concilie van Trente (1545-1563) op de veranderingen binnen het kerkelijke spectrum. Daarvoor waren twee redenen. Ten eerste werd de kerk aangesproken door de politieke machthebbers op de eenheid van de politiek en de kerk. Verdeeldheid in de kerk betekende dat Europa minder goed bestuurd kon worden. Ten tweede stuurden de pausen aan op een reformatie van de kerk en een her-evaluatie van het geloof. Het gevolg van de adviezen vanuit het concilie van Trente was een structurering van de kerk en reactie op het gedachtegoed van de Reformatie. Tussen Trente en Vaticanum I ligt een lange tijd. Lange tijd is men bang geweest voor de invloed van de politiek op de kerk. Gezien de invloed en de redenen van de politiek om het concilie van Trente in het leven te roepen, is dat begrijpelijk.

Het duurt tot 1870 voordat Vanticanum I wordt gehouden. Dit concilie richt zich op het gevaar van de moderniteit of de gevolgen van de Verlichting. De moderniteit bracht het rationalisme, het liberalisme in de theologie en een antiklerikalisme met zich mee. Een ander fenomeen was de nadruk op de kerk op nationaal niveau, bijvoorbeeld het Gallicisme in de Rooms Katholieke Kerk in Frankrijk. Er vindt daarom een verschuiving van aandacht plaats. In het regimen christiano cirkelde de centrale vraag rond ordo en autoriteit. Na het uiteen vallen van de societas christiana, wordt certitudo het belangrijkste aandachtspunt. Deze zekerheid wordt gevonden in de hoogste openbaringsautoriteit: de paus. Dat is ten eerste zichtbaar in het feit dat de paus alleen bisschoppen aanwijst. Ten tweede in de onfeilbaarheid van het magisterium van de paus. Ook van protestantse zijde is er een reactie op de moderniteit. Volgens Van de Borgt uit dat zich uiteindelijk in de opkomst het fundamentalisme. Echter de neo-orthodoxie, met Karl Barth als belangrijkste voorman, is een minstens zo belangrijke reactie op het liberalisme vanuit de Verlichting.

Het derde concilie, Vaticanum II, volgde in 1962-1965. Dit concilie was een reactie op de toenemende invloed van het existentialisme op de kerk. Dit concilie werd bijeengeroepen door paus Johannes XXIII, die in eerste instantie bij zijn aanstelling in 1958 als tussenpaus betiteld werd. Echter, deze paus bleek sterk veranderingsgezind te zijn, en Vaticanum II zou tot grote veranderingen leiden. Hij stierf op 3 juni 1963, ruim voordat het concilie in 1965 zou worden beëindigd. Inhoudelijk is dit concilie bekend geworden door het aggiornomento, wat letterlijk “bij de dag brengen” betekent en duidt op modernisering van de kerk. Modernisering, maar ook openheid naar de wereld was volgens paus Johannes XXIII nodig.

Huizen bouwen

Vrienden van ons zijn bezig met het verbouwen van hun huis. Gouda zakt weg in het veen c.q. moeras en daarom moeten sommige fundamenten van huizen hersteld worden. Zo ook dat huis van onze vrienden. Dat is inmiddels allemaal klaar en nu moet de binnenkant nog afgemaakt worden. Veel verschillende mensen zijn bezig om verschillende klussen uit te voeren, zodat het huis weer bewoonbaar wordt. Zo heb ook ik deze week weer even een oud beroep opgepakt: electriciën. Stap voor stap gaat het de goede kant op.

Dat deed mij danken aan Efeze 2:20, waar gesproken wordt over het fundament van de apostelen en profeten. Is dat fundament dat zij hebben neegelegd hetzelfde fundament dat veel kerken hebben gelegd? Of moeten we net als bij onze vrienden, een nieuw fundament leggen zodat het gaat lijken op het fundament van de apostelen en profeten?

Toch weer redelijk veel gelezen

Dit jaar is niet voorbij gegaan zonder het lezen van boeken. In willekeurige volgorde de hoogtepunten:

Brain McLaren zoekt de positieve punten in verschillende kerkelijke tradities. Hij laat je beseffen dan we nog steeds erg vastzitten aan onze kerkelijke achtergronden. Er is veel rijkdom aanwezig bij medegelovigen die theologisch anders denken.

Het standaard werk "to be". Bolger en Gibbs geven een overview van de Emerging Church beweging.



Dit boek heeft mij een nieuwe visie gegeven op de essentie van de kerk. Volf leunt aan tegen de Free Church movement. Het is meer dan begrijpelijk dat dit boek ook veel aandacht krijgt van emerging kerkplanters en -bouwers. Een must read!

Webber kijkt in deze boeken terug in de tijd en komt terug met vele rijkdommen. Door achterom te kijken kunnen we volgens Webber met groter vertrouwen de toekomst ingaan. Het Christus Victor motief heb ik uit dit boek meegenomen.

Nog een boek van Robert Webber. Webber ziet als reactie op het postmodernisme een nieuwe groep evangelicalen ontstaan. Wat mij o.a. heeft aangesproken is dat deze groep zich meer op relaties richt, de traditie als uitdaging ziet en theologie narratief benadert. Ook een must!

Theologie is mijn passie. Grenz is voor mij één van dé favoriete schrijvers geworden. In 2005 overleedt hij plotseling. Grenz weet de theologie levend te maken voor deze tijd. Hij ziet de postmoderniteit niet als het grote gevaar, maar als een mogelijkheid om het evangelie helder te communiceren. Dit citaat geeft goed weer waar Grenz voor staat: Stanley Grenz is an inspiration to a whole new breed of theologians who refuse to get caught up in the fundamentalist/liberal debate.

Opvolger en uitwerking van Renewing the center.



Missionaire ecclesiologie vanuit de Anabaptitische traditie. De relatie tussen de kerk, het koninkrijk van God en de cultuur sprak mij aan. De boeken die vanuit het "the Gospel and our Culture" netwerk verschijnen zijn de moeite waard om te volgen.


Volf schrijft theologie met een directe verbinding met het leven van alledag. Dit boek is een bestseller geworden. In een wereld die steeds weer wordt opgeschrikt door haat, is dit boek een stimulans om verder te kijken.


Ik zie uit naar een Nederlandse variant.



Met name het eerste deel is sterk. Het incarnationele kerkmodel wordt praktisch uitgewerkt. Daarom alleen al een aanrader.



In Engeland heeft de kerkverlating harder toegeslagen dan in de VS. Dat merk je in de inhoud van boeken van Murray. Stuart Murray laat zien dat de tijd van het Christendom ten einde is. De kerk moet opnieuw vorm krijgen. Lees de opvolger "Church after Christendom" voor een antwoord.

Soms komen goede dingen uit overwachte hoek

Soms moet je terug in de tijd om waardevolle gedachten en ideeën (opnieuw) te ontdekken. Je zou het niet denken, maar zoiets vond ik bij de documenten die het Vaticaan publiceert. Lumen Gentium (licht van de volken) is een dogmatisch uiteenzetting over de kerk en is geschreven tijdens Vaticanum II. Dit is een Rooms Katholiek Concilie dat tussen 1962 en 1965 werd gehouden. Het doel van dat concilie was onder andere het moderniseren of bij de tijd brengen van de Rooms Katholieke kerk. Het is het concilie van het "aggiornamento", dat betekent "het bij de dag brengen". Opmerkelijk is dat de huidige Paus het document grotendeels heeft geschreven. Vanuit Rooms perspectief staan er opmerkelijk dingen in. Om je visie op de kerk verder te ontwikkelen zijn de eerste twee hoofdstukken de moeite waard. Wat zou het grootst zijn als de Katholieke Kerk de aanbevelingen van veertig jaar geleden op grote schaal ging toepassen!

In de volgende post ga ik op dit document inhoudelijk in.

De kerk op haar smalst

Wie benieuwd is naar de inhoud van de thesis van Teun van der Leer over "Kerk op haar smalst", kan deze hier lezen of downloaden.

Het succes van de kerk

Waaraan herken je het succes van de kerk? Deze vraag stelt David Fitch zichzelf in The Great Giveaway. Hij is leider van een emerging church met de naam Up/Rooted en, dat is niet onbelangrijk, de kerk is aangesloten bij de CAMA. Het doet mij goed dat ook collega's vanuit hetzelfde kerkverband nadenken over kerk zijn in een postmoderne wereld.

Kun je succes meten? De gezondheid of succes van de kerk meet je, zegt Fitch, door de trouw van de bezoekers. Trouw is tegengesteld aan individualisme. Trouw is de belichaming van Jezus' leven op aarde. Hij was trouw tot aan de dood.

Hoe? Een aantal punten:

1. Kijk naar het aantal dopelingen in plaats van naar het aantal beslissingen om christen te worden. Door middel van de doop beaam je wat Jezus heeft gedaan in je leven.
   
2. Meet op een kwalitatieve manier de mate van gemeenschap. Hoe? Door middel van vragen geeft hij een aantal suggesties. Hoe vaak heeft iemand je de harde waarheid gezegd zonder dat dat de relatie verstoorde? Wanneer heb je zonde beleden aan iemand die je vertrouwde? Wanneer bezocht iemand je voor het laatst toen je ziek was? Wanneer bad je samen met iemand over een zaak die voor jou van uitermate groot belang was?
   
3. Meet het aantal gemeentestichtingen in plaats van de grootte van de kerkgebouwen.

Ik ben nog steeds aan het nadenken over zijn punten. Hij zoekt naar echtheid in het geloof en in de gemeenschap van de kerk. Dat spreekt aan. Met name punt 2. Als je goed kijkt naar de vragen dat kost gemeenschap enorm veel transparantie en kwetsbaarheid...

Lopen door los zand

Soms ben je blij dat er een kerkelijke structuur is, op andere momenten kun je er wel op schieten. De CAMA en de Vrije Baptisten zijn een maand of wat geleden samen gegaan. Mooi natuurlijk, want je ziet over het algemeen meer kerken splitsen, dan dat ze samen verder gaan. Helaas betekent het praten over dit proces tot gevolg heeft gehad dat "onze" gemeentes al jaren niet meer doen waar ze eigenlijk mee bezig moeten zijn: gemeenten stichten. Ook nu we samen zijn gegaan, ligt alles nog stil. Alles kan pas weer starten als alle poppetjes in de huidige samenstelling op de juiste bestuurlijke plaats zitten om er dan visie te ontwikkelen en de verdere structuren vorm te geven. Hier spreekt cynisme, maar ook een een soort treurigheid. Hoe blij ik ook ben over dit samengaan, dit aanwezige gevoel is niet te onderdrukken.

Op zoek naar de ware kerk

Op de blog van Matthijs Vlaardingenbroek is een discussie bezig om tot een ware omschrijving te komen van de emerging church. Ik meng me daar ook maar in.

Een tijdje terug sprak ik iemand die in de VS een scriptie had geschreven over de emerging church. Zij zei dat de emerging church per definitie niet gedefinieerd wil worden. Deze weerstand is een reactie tegen modern denken dat alles in hokjes wil stoppen. Ook de relatie met het postmodernisme heeft dit in de hand gewerkt. In de UK zie je meer een mission-chaped-church idee dat zich verder uitbreidt. Daar heeft men, meer dan in de VS, te maken met een teruglopend kerkbezoek.

In één van de posts staat een link naar de site van Bram Krol. Krol heeft het niet zo op met de emerging church. Krol ziet de emerging church helemaal niet zitten, maar ik leer wel van zijn bezwaren. Hij ziet het als een volgende evangelische hype:

Dat hele gedoe met ‘emerging’ is een storm in een glas water. Het bestaat nauwelijks. We hadden dat een paar jaar geleden ook met de hype van de Huiskerkbeweging. De Duitser Simson had een boek gepubliceerd, waarin hij geen goede definitie gaf van wat hij nastreefde. Alles wat hem aansprak noemde hij ‘huiskerk’. Toen ‘toonde’ hij aan dat goede kerken beter zijn dan slechte… Nogal wiedes! Vervang Huiskerk door Emerging Church (ook al nauwelijks te definiëren), en we kunnen het hele parcours nog eens overdoen. Wat een heerlijke evangelische Tantalus kwelling! En wat staat ons daarna weer te wachten? Is de kerk werkelijk gediend met zo’n fata morgana?

Is de emerging church een storm in een glas water of een Evangelische tantalus kwelling? Dat is de vraag die hij terecht stelt. Hoe kunnen we dit voorkomen? Immers, de "Purpose driven church" ideeën hebben een theologische basis van twee bijbelteksten. Wie gebruikt dit model na vijf jaar nog? Ik noem zo een aantal suggesties:

Ten eerste denk ik dat je niet moet zoeken naar de definitie van een beweging die kerkvernieuwend wil zijn, voordat je helder hebt wat je met kerk bedoelt. Ik merk bij sommige bloggers een weerstand tegen theologie. Dan kan ik begrijpen, omdat in het verleden en ook nu theologie met name academisch werd en wordt beoefend. Het blijft dan zweven boven de kerkelijke massa. Met Stuart Murray zeg ik dat een goede theologische basis de meeste kans van overleven heeft. Trouwens, degenen die een beetje allergisch zijn voor theologie, doen in hun posts allerlei theologische uitspraken zonder dat ze daar waarschijnlijk erg in hebben.

Wat is de basis van de kerk? Daar heeft Teun van de Leer onder andere een aantal zaken over gezegd in zijn afstudeerscriptie. Deze dicussie moet gevoerd worden. Er is een kerkelijk minimum, Miroslav Volf heeft daar ook interessante dingen over gezegd in After Our likeness. Elke jaar organiseert Emergent in de VS een theologische "conversation". Waarom doen we dat niet in Nederland? Sommigen willen hier gewoon niet aan de theologie, omdat ze aan de slag willen en mensen willen bereiken. En dan grijp ik weer terug op punt 1, volgens Murray ben je zonder een goede doordenking snel uitgeput. Als voorbeeld neem ik een citaat over van Mark van Steenwyk:

I was just reading a recent Jordon Cooper post about the number of emerging churches that showed promise and then disappeared shortly after “emerging.” Jordon has been keeping a list of emerging communities for a while now, but many of the links no longer lead anywhere. Most church plants “fail” within the first 5 years. I don’t like to think of any worthy attempt at being a church a failure, but it is still a sad reminder of how challenging it can be to plant a church.

Ik mis nog steeds een goede doordenking in het Nederlandse taalgebied van het postmodernisme in relatie tot de kerk. Een Amerikaans voorbeeld daarvan is "Who's afraid of Postmodernism" van James Smith. Er is een duidelijk link tussen deze stroming en het ontstaan van allerlei emerging groepen en huiskerkbewegingen.

Een startende "emerging beweging" moet zich niet afzetten tegen bestaande initiatieven. Een nieuwe beweging moet juist insprirerend zijn, zodat Gods koninkrijk wordt gebouwd. We staat daarbij op de schouders van Augustinus, Bonifatius, de Katharen, Luther en Calvijn, de puriteiten of Bonhoefer. Ook deze nieuwe beweging staat in de traditie van de kerk van alle eeuwen. We kunnen in 2006 niet even 2000 jaar kerkgeschiedenis overboord gooien. We kunnen putten uit een enorme rijkdom, lees de boeken van Robert Webber en je begrijpt dat je niet het wiel opnieuw moet uitvinden.

Zou het niet een idee zijn om een Nederlandse versie van Mission Shaped Church te schrijven?

De toekomst is een bedreiging

Deze week was ik op de landelijke CAMA Voorgangers conferentie. Voor het eerst in de nieuwe samenstelling. Voor de niet ingewijden: we zijn gefuseerd met de Vrije Baptisten. Deze zijn dus nu niet meer zo vrij en vormen samen met de CAMA Nederland de ABC gemeenten. Ik leg de afkorting maar niet uit, gebruik je fantasie. In het verleden hebben de CAMA mensen veel energie gestoken in het betrekken van Baptisten bij deze conferentie en dit jaar heeft dat ten dele zijn vruchten afgeworpen. Er waren redelijk wat Baptisten aanwezig en dat is mooi.

Jaap Versluis hield daar een presentie over trends. Jaap Versluis doceert aan een hogeschool en trenswatching is één van zijn activiteiten. We leven in een veranderende samenleving en hij gaf aan waar het allemaal naar toe ging. Toen ik nadacht over wat hij zei, kwam er ook een andere uitspraak van één van de deelnemers naar boven. "Postmodernisme relativeert alles". Wat hebben Jaap en postmodernisme nu met elkaar te maken? Dit. De kerk is verplicht, volgens mij, om te reageren op veranderende tendensen in de samenleving. Niet alleen op de voorbeelden die Jaap noemde, maar ook op stromingen, gedachtepatronen, enz., die de maatschappij als geheel beïnvloeden. Een voorbeeld van dat laatste is het postmodernisme en de secularisering.

Loopt de kerk dan achter elke hype aan? NEE! Het hoofdletters. Ze moet niet achter alles aanlopen en zich aanpassen, maar ze moet er over nadenken en zaken doordenken en dan kijken hoe dat in relatie staat tot Jezus. De veranderende samenleving is voor veel kerkmensen een bedreiging en geen uitdaging. Het moet een uitdaging worden om Jezus te laten zien in de samenleving. Dat is een werkelijke incarnationele benadering.

Ik heb deze site gevonden met trends. Als je naar de lijst kijkt dan kan de kerk zo instappen! Waar wacht je op?

Dominee, houdt u nog een beetje van mij?

Waarom zou een dominee c.q. voorganger van gemeenteleden moeten houden? Komt dat omdat hij voor veel gemeenteleden alleen degene is die op zondag aan het einde van de preek amen zegt? Een dominee c.q. voorganger wordt ook wel eens herder genoemd. Jezus zegt dat de schapen de herder kennen. Ze kennen zijn stem. Helaas kennen heel veel kerkmensen de stem van hun geestelijke herder niet. Hij staat te ver van hen af. Helaas....

In deze postmoderne samenleving zoeken mensen naar echtheid in een leider. Authenticiteit. Practice what you preach. Kerken moeten er alles aan doen om de kloof die er is tussen leiders en leken kleiner te maken. Dat is ook één van de bezwaren tegen megakerken. Volgens mij is de toekomst van de kerken het kleinere verband. "Where everybody knows your name". Ook de voorganger.

Ik hoop dat ik dit ook een beetje kan waarmaken.

Laatst kwam ik iemand tegen...

Laatst kwam ik iemand tegen in een rode jas. Hij had een roos is zijn handen. Hij gaf me de roos en zijn dat ik hem moest volgen. De roos prikte en ik lachte. Ik had nog geen stap gezet of er was iemand die een tomaat at. Hij zei dat tomaten veel beter waren dan rozen. Of ik een tomaatje lustte? Helaas, ik lust geen tomaten, dus ik sloeg zijn aanbod af. Ik liep door en het leek wel of ik in de verte Harry Potter zag lopen. Het leek net de volwassen versie. Hij liep op me toe en zei dat het heel goed ging met mij. Dat is fijn. Ik vroeg of het goed met hem ging. Hij zei dat hij een beetje moe was. Hij was nog niet weg of ik waande mij een een groot weiland. Alles was groen. De koeien, de mensen, de lucht, alles rook ook groen. Een lieftallig dametje kwam op mij af. Ze zei dat dit de hemel op aarde was.
Dat geloofde ik toch niet en plop ik was weer op mijn oude plek. Ik vond dit allemaal maar vreemd, tot ik niet één, maar twee mensen tegen kwam. De een had een lange zwarte jas aan. De ander droeg een chique colbertje. De man met de lange zwarte jas zei dat hij niet goed genoeg was, de ander zei van zichzelf dat zijn collega's hem heel erg aardig vonden. Of ik in God geloofde? Ja, zei ik. Of ik hen dan wilde volgen? Ik twijfelde, zei dat ik er nog even over na wilde denken. Ik was nog niet uitgedacht toen er een aardige jongeman langskwam. Hij vroeg of ik me vrij voelde? Alle banden moeten los... "De vrijheid boven alles", schreeuwde hij. Ik vond hem nogal opdringerig en oneliners uitkramen. Hij werd al snel aan de kant geduwd. Een groepje enthousiastelingen schreeuwden om het hardst. Jij hoort hier niet, we zijn vol. De ene duwde nog harder dan de ander en riep dat dit land alleen voor ons was. Ik voelde me niet gewenst. Ik rende zo hard mogelijk weg, wat was dat? Toen ik alle schreeuwers achter me had gelaten zag ik een mannetje ineengedoken op een bankje zitten. Snikkend bekende hij dat hij er niet bij hoorde. Niemand wilde naar hem luisteren. In de 60er jaren, ja toen wel, maar nu niet meer. Ik sloeg een arm om zijn schouder en zei dat hij misschien een ander vak moest gaan leren. Misschien, zei hij. Ik liet hem alleen. Hoofdschuddend liep ik door. Wat had ik allemaal meegemaakt in zo'n kort tijd. Een verstandig man riep mij en vroeg wat er aan de hand was. Ik vertelde mijn verhaal. Hij zei: "volg niemand, dan alleen Jezus". Pas dan kun je op mensen vertrouwen. Dat heb ik dan maar gedaan.

Over de bijbel moet je praten met elkaar

Deze weken ben ik samen met mijn collega's in de Parousia Gemeente bezig met het samenstellen van een aantal preken en een tweetal studie-boekjes voor de kringen. In de Parousia Gouda staat het gehele jaar 2007 in het teken van een thema: Deze of gene(n). Het is de bedoeling dat zo'n beetje de hele gemeente nadenkt over het DNA van de gemeente (je komt deze term ook overal tegen, iedereen is op zoek naar identiteit). Eén van de plaatsen waar dat gaat gebeuren is de kring.

Maar voordat een dergelijk boekje of een preek geschreven wordt, moeten we wel helder hebben wat ons DNA is. Waar staan we voor theologisch? Wat is onze identiteit? We kiezen ervoor om daar met name (praktisch) theologisch over na te denken. Hoe zijn we in vogelvlucht te werk gegaan?

Eerst hebben we de onderwerpen vastgesteld via een brainstorm. Daarna is de inhoud van de studies voorbereid. Over het inhoudelijke aspect hebben we met elkaar als werkers van de gemeente weer gebrainstormd en door geboomd. Wat blijkt? Nu pas ontdek ik waar mijn collega's op een aantal vlakken voor staan, theologisch dan. We ontdekken nieuwe dingen van elkaar. Dat komt omdat we niet dezelfde mening hebben. Door dat gesprek komen we weer op andere zaken en moeten we oppassen niet teveel van het onderwerpen te raken. Dit proces is interessant.

Komt theologie niet op zo'n manier tot stand? Door erover te praten met elkaar. Stanley Grenz zegt zeer overtuigend dat de vorming van de theologie moet gebeuren in de gemeente of in de gemeenschap. Nu is het vaak de hogeschool of de Universititeit waar de meeste ideeën gekanaliseerd worden. Ik sta helemaal achter Grenz. De gemeente moet nog meer dan nu een bron worden van frisse theologische ideeën die de wereld veranderen.

Voor mij smaakt dit naar meer....

Allister McGrath op de VU

Alister McGrath geeft op donderdag 16 november van 14.00 - 16.00 uur een gastcollege in de kerkzaal van de VU. Hij deed een paar jaar geleden nogal wat stof opwaaien toen hij zei dat het protestantisme geen toekomst heeft. Tijdens het college komt hij dat uitleggen.

Lees hier meer...

Wat viel je op deze week in het nieuws?

Twee dingen hebben mij bezig gehouden deze week. Ten eerste was dat de consternatie rondom Ted Haggert. Het schijnt dat iedereen, binnen en buiten de kerk, een mening heeft over deze zaak. Hij heeft zelfs het journaal gehaald. Iedereen weet dat deze man een fout heeft gemaakt, maar ik heb het idee dat weinigen weten wat er nu werkelijk is gebeurd. Jammer. Ik ga me daar dan ook niet mee bezighouden, maar de eerste artikelen over integer leiderschap staan alweer in de krant. Ik ervaar het soms als de wijzende vinger van het eigen gelijk.

Het tweede wat me opviel is dat er weer een dode is gevallen in een kerkdienst. Dat kwam doordat men slangen doorgaf (volgens Mk16:8 moet dat kunnen, hebben ze in deze kerk gedacht). Giftige slangen kunnen bijten, maar als je op Gods beloften staat dan heeft dat geen effect, volgens sommigen. Ik vraag me wel eens af hoe God naar deze dingen kijkt. Ziet Hij hoofdschuddend en met grote verbazing toe? Als deze persoon in de hemel komt, wat zal God hem dan vragen?

Ten tweede vraag ik me af hoe sommigen de bijbel gebruiken. Deze gebeurtenis heeft nogal een dramatische afloop. Maar ook op andere vlakken wordt de bijbel zo misbruikt, zij het dan met minder schokkende gevolgen. Ik noem er een paar die me te binnen schieten:

• je moet op Gods beloften staan, dan gaat het allemaal beter.
• als je tot bekering komt, moet je in tongen spreken.
• je moet je bekeringsmoment met datum en tijd kunnen aanwijzen.
• Jezus beloofd ons een gelukkig leven.
• God moet het in je leven doen.
• zoek de zonde in je leven en heb diep berouw, pas dan zal God je bekeren.
• je problemen verwijnen als je God aanbidt.
• als we samen God aanbidden ontstaat er eenheid in de gemeente
• .....
  

Heel veel mensen vandaag de dag moeten aan de hand genomen worden bij het lezen van Gods woord. Er is een inhaalslag nodig. Helaas kicken veel mensen op het wonder en nemen weinig tijd op te ontdekken wat God tot hen heeft te zeggen door Zijn woord. We zouden in mijn ogen wat minder moeten preken en gewoon de bijbel lezen en commentaar geven op wat er staat. Dan leer je mensen zelf lezen. Dan hoop ik dat de kerk meer en meer zal begrijpen wat God tot ons wil zeggen. En we willen toch Gods stem horen?

Fundament van de kerk

Voordat ik begin het volgende. Wil je snel een overzicht van de hedendaagse ecclesiologie? Dan is het boek van Veli-Matti Kärkäinen "An introduction to ecclesiology" een goede start.

Mijn visie op de kerk hangt aan tegen de Free church movement. Deze beweging ziet de kerk als een gemeenschap van gelovigen. Miroslav Volf zegt dat deze beweging van kerken veroorzaakt wordt door onomkeerbare sociale veranderingen op mondiaal niveau. Hoe? Een citaat:

It will suffice to emphasize briefly those particular features promoting the expansion of the Free Church model. These include the differentiation of societies, the privatization of decision, the generatization of values, and inclusion.

Wil je meer weten, lees "After our likeness", pagina 13 en verder.

De visie gaat terug op de Anabaptisten. Het is opvallend dat de laatste tijd vanuit deze groep zoveel uitstekende literatuur verschijnt. Stefan Paas noemt die ook in de CV-Koers edititie van november. Deze groep heeft altijd aan de rand gestaan van de kerkelijke wereld. Ze zijn gewend om vanuit een minderheid te reageren. Schrijvers als Darell Guder en Stuart Murray komen uit deze hoek en schrijven geïnspireerd.

Deze anabaptisten zagen de kerk als een groep ware gelovigen en niet als een corpus permixtum (gelovigen en ongelovigen maken deel uit van dezelfde kerk). Tegen deze mening is vaak ingebracht dat de anabaptisten een kerk in een kerk voorstonden. Dat is een probleem waar een kerk niet alleen theologisch, maar ook praktisch theologisch naar moet kijken. Wie behoort tot de kerk?

Ik sluit mij aan bij Miroslav Volf die teruggaat op Matt18:20. Jezus is daar waar gelovigen bij elkaar komen. Ignatius zei daarover: ubi Christus, ibi ecclesia (waar Christus is, daar is de kerk). Tertullianus haakt daarop in: ubi tres, ecclesia est (waar drie zijn, daar is de kerk). Daarmee zegt Volf dat de kerk een gemeenschap is. Het is een groep gelovigen die samenkomen om Jezus te eren en te volgen.

Wie behoort tot de kerk? Dat zijn de gelovigen die samenkomen. En de ongelovigen dan die samenkomsten van gelovigen bezoeken? Dat is een volgende vraag voor een volgende keer.

Wat is de Emerging Church?

Tijdens de bespreking van mijn thesisvoorstel werd gevraagd: Wat is de Emerging Church? Dat is al even moeilijk als het definiëren van de term postmodernisme. Maar is er hoop.

Op Westminster Theological Seminary hield Dr. Scott McKnight tijdens een conferentie dit weekend een lezing over dit onderwerp. Hier kun je de toespraak in pdf downloaden.

Voorwaarden om kerk te zijn

In het de theologie is in het verleden veel nagedacht over de basis van de kerk. Wanneer spreek je van een kerk? Deze vraag is vanuit twee inzichten benaderd:

1. Vanuit het wezen van de kerk.
2. Vanuit de kenmerken of essentiële eigenschappen van de kerk.
   

Hier kijk ik naar punt 2. Eén van deze kenmerken vanuit de geschiedenis zijn de notae ecclesiae. Voor de reformtorische onder ons zullen ze bekend zijn. Ze worden vaak voorgelezen in de eredienst op zondag. Deze kenmerken komen voor in de geloofsbelijdenis van Nicea, die is vastgelegd op het gelijknamige concilie in 325:

Ik geloof in de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.

1. Er is één kerk. Zij ervaart haar eenheid in het samenbindende werk van de Heilige Geest.
2. De kerk is heilig. Het woord heilig heeft een moreel karakter. Ze kerk laat in haar wezen en gedrag zien dat de kerk is van Jezus. Maar ze ik ook apart gezet van de wereld om haar heen. Er is een scheiding tussen kerk en wereld.
   
3. De kerk is katholiek of algemeen. Dat wil zeggen dat de kerk een universeel karakter heeft. Het slaat niet op de Rooms Katholieke kerk.
4. De kerk is apostolisch. Zij is gezonden in de wereld, zoals Jezus gezonden is in de wereld.
   

Voor veel denkers is deze basis te smal. Snyder zet er in het boek "Evangelical Ecclesiology" een aantal dynamische aspecten tegenover. Hij zegt:

1. De kerk is divers en één. De kerk is één, maar mensen van verschillende pluimage maken er deel vanuit.
   
2. De kerk is charismatisch en heilig. De Geest die heilig is, geeft ook geestelijke gaven aan de mensen. Snyder zegt dat deze gaven pas goed tot zijn recht komen als de vrucht van de Geest aanwezig is.
   
3. De kerk is lokaal aanwezig en contextueel en katholiek. De kerk is niet alleen algemeen, maar sluit zich ook aan bij de lokale situatie en leefomgeving.
   
4. De kerk is profetisch en apostolisch. Apostelen houden zich bezig met het opbouwen van de kerk. Profeten inspireren, moedigen aan of spreken oordelend.

Snyder geeft de notae ecclesiae meer dynamiek mee. Op deze wijze kunnen we meerdere lijsten maken met kenmerken. Ik kies een andere insteek. Volgens mij moeten we beginnen bij het wezen van de kerk. Dat is onderwerp van een volgend item.

Ik heb ook een droom

Twee weken geleden werd er in de Parousia Gemeente in Gouda een video gedraaid van Martin Luther King. Hij had een droom.



Ik heb ook een droom als het gaat om de kerk. Zomaar een paar:

1. Jezus volgen is haar passie!
2. Niet de kerk, maar het koninkrijk van God staat centraal.
   
3. De kerk is missionair vanuit haar genen. Zij zendt niet, maar is gezonden.
4. De kerk is een kerk zonder muren. Dat wil ook onder andere zeggen dat postmoderniteit niet alleen als bedreiging, maar ook als uitdaging wordt gezien.
   
5. Gemeenschap is de kerk.
6. De kerk weerspiegelt haar verleden in de breedste zin van het woord.
7. Transformatie van levens staat voorop.

Wat is jouw droom?

Waar begint de kerk?

De kerk begint op de eerste Pinksterdag toen de Heilige Geest werd uitgestort (Hnd2:1-13). Jezus beloofde dat de Heilige Geest zou komen en dat de discipelen kracht zouden ontvangen. Dat deze kracht zichtbaar is in de beginnende kerk is overduidelijk (Hnd5:12-16). Het feit dat de Heilige Geest aan het begin staat van de kerk is van eminent belang. De Heilige Geest leidde niet alleen toen, maar ook nu mensen naar de kerk, lees 1Kor12. De Heilige Geest gaat aan de kerk vooraf: zij bewerkt dat er een kerk ontstaat.

Het ontstaan van de kerk is beschreven in het Nieuwe Testament. Wat is de relatie tussen de kerk en het Oude Testament? Dat vergt een complex antwoord, omdat je de relatie tussen de kerk en het volk Israël helder moet krijgen. Ik begin bij het laatste. Het volk Israël is het door God uitverkoren volk. God geeft vorm aan deze speciale relatie door een verbond. Een verbond is een overzicht van afspraken. God beloofd het volk te zullen zegenen als het het verbond houdt, Hij straft als ze dat niet doen (Deut28). De regels zijn de wet van God. Dat lijkt een last, maar Paulus zegt tegen de Romeinen dat het een voorrecht is (Rom9:1-5). Door deze regels blijkt dat God het beste met dit volk voorheeft. Het is een gunst. Ze waren bedoeld om goed te leven (Deut4:40). Het blijkt dat Israël vaak afdwaalt en de regels niet opvolgt. Profeten komen en gaan om Israël er op te wijzen dat ze naar God moeten terugkeren. Het mag niet baten. Dan komt de straf. Het gehele volk wordt weggevoerd. In verschillende fases vindt er deportaties plaats naar wat nu Irak is. Lees Ps137 hoe dat heeft gevoeld.

Toch is er hoop. De profeten beloven dat er een trouwe rest zal zijn waarmee God door zal gaan (Amos9:11, Micha5:4). Het wil niet zeggen dat het volk heeft afgedaan, maar dat God iets nieuws begint (de plaats van Israël in deze tijd is een andere discussie). Over deze trouwe rest heeft Jakobus het in Hnd15. De gemeente ontstaat uit deze trouwe volgelingen. Tussen Israël en de gemeente is er dus continuïteit. De trouwe rest is de verbindingsschakel. Er is ook discontinuïteit, want Israël en de gemeente zijn niet aan elkaar gelijk, God begint iets nieuws. Paulus spreekt dan ook over een nieuw verbond (2Kor3). Jeremia had dat al voorspeld in Jer31:32-33. Het gaat bij dat nieuwe verbond niet meer om de regels, maar om dat wat er in je hart afspeeld. En daar werkt de Heilige Geest en zijn we weer bij het begin aangeland.

Hiermee is ook de eerste vraag beantwoord. Er is zowel continuïteit als discontinuïteit. In de volgende 'post" wil ik gaan kijken naar de basis van de gemeente. Wanneer spreek je van een kerk?

Doe de deur van de kerk even dicht

Steeds weer opnieuw merk ik dat christenen geen helder beeld hebben van de kerk. Als iemand zegt: "we gaan naar de kerk", dan vraag ik mij af of ze begrijpen wat ze daarmee zeggen. Deze uitspraak is per definitie al onjuist, maar dat terzijde. Daarom wil ik mijn eigen theologische visie op de kerk nog eens overdenken, omdat ik voor mijzelf helder voor ogen wil hebben wat ik nu met het woord "kerk" bedoel. De komende blogs dus mijn zoektocht.

Jezus maakt gelukkig

Er zijn momenten tijdens college dat er uitspraken van profs blijven hangen. Deze maanden heb ik verschillende colleges gehad van Dr. Van de Beek. Hij is decaan van de theologische faculteit en oprichter van het IRTI (heeft te maken met onderzoek in de reformatorische theologie). Deze week hadden we het over de eschatologie (leer over de toekomst). Hij zei tijdens dat college dat Jezus' troon ten diepste het kruis is. Jezus regeert vanaf het kruis. Dat betekent dat wat Jezus voor de mensheid heeft gedaan in essentie zichtbaar is aan het kruis. Daar werd Hij verworpen en voor iedereen ten toon gesteld.

Daar heb ik nog steeds moeite mee. Ik heb geen moeite met dat wat Van de Beek over Jezus en het kruis zegt, maar dat het daar stopt. Immers Jezus staat ook op de dood en zit naast God de Vader. Deze drie elementen moeten als één geheel worden bekeken: dood, opstanding en verhoging.

Maar dat even terzijde. De tweede stap die hij maakte, is deze. Jezus volgen is hetzelfde lijden ondergaan als Hij. Dat wil bijvoorbeeld zeggen: niet begrepen worden door de mensen om je heen die geen christen zijn, een buitenstaander zijn, allerlei informatie over je heen krijgen die anti-christelijk is en in sommige gevallen ook lichamelijk lijden. Maar, zei hij, dat is nog niet eens het ergste. Uitgespuwd worden door de maatschappij, dat komt hard aan. Dat komt overeen met de ervaringen van Jezus (neem je kruis op...) en Paulus (lees maar in 2Kor11 wat hij heeft meegemaakt als volgeling van Jezus) en de martelaren in Opb6:10.

Ik ben daar nog steeds over aan aan nadenken. Het is enorm blijven hangen. Deze week keek ik ook even naar TBN, een charismatisch kanaal dat hier op de kabel zit. Van verschillende mensen hoorde ik dat zij door Joyce Meyer waren aangesproken. Dus om negen uur 's ochtends deed ik de tv aan om eens te horen wat ze zei. Zij zegt totaal iets anders dan Van de Beek. Al je christen wordt, zei Meyer, dan krijg je succes, geld, een goede baan, goede relaties, enz. Een quote van Meyer die ik vond in een blog en die haar uitspraken van afgelopen week ondersteunen: “Who would want to get in on something where you’re miserable, poor, broke and ugly and you just have to muddle through until you get to heaven?” Er zijn heel veel christenen die Jezus volgen omdat ze er beter van worden. En dat belooft Joyce Meyer ook. Is het daarom zo dat Meyer meer en meer gelezen wordt en haar programma zo populair is? Vindt er een opleving plaats van het welvaartsevangelie?

Dat vind ik in het geheel niet terug in de bijbel. Veel christenen volgen Jezus niet omdat Jezus God is. Omdat God deze hele wereld gemaakt heeft en er in al Zijn glorie boven staat. Omdat we niet van onszelf zijn, maar van Hem. Hij heeft ons gemaakt. Daar ligt volgens mij het wezen van het christen-zijn. En als we Jezus volgen dan zijn we kruisdragers in deze wereld. Hoe vaak heb ik ook niet gezegd tegen niet-christenen dat wanneer je christen wordt je het eeuwig leven krijgt. Is dat waar het om gaat? Dat je er wat voor terug krijgt? Nee, zegt van de Beek. En daarin sluit ik me bij hem aan. Ik wil Jezus volgen omdat Jezus Jezus is.

Theologie is de basis

Het doet me goed dat er meer en meer mensen theologie als de basis zien van al ons praktisch handelen in de kerk. Stuart Murray stelde het zelfs als voorwaarde voor een geslaagd gemeentestichtingsproject. Ik zie zoveel pragmatisme in evangelisch Nederland zonder dat van het handelen in de kerk theologische verantwoording wordt afgelegd. Een tijdje terug las ik nog ergens dat iemand zei: "Ga toch aan de slag, anders komt er nooit wat van." Soms hebben theologen een dergelijke reactie aan zichzelf te danken. Theologische denken blijft heel vaak boven de mensen zweven en raakt de praktijk niet. Het is teveel studeerkamer-theorie. Iemand zei eens tijdens college: "Al het theologisch sinaasappelschil dun pragmatisme dat uit de VS komt overwaaien werkt, het theologisch zwaargeschut dat de theologen in Nederland over het algemeen produceren kan vaak moeilijk vertaald worden naar de praktijk van alle dag." Daar moet wat aan gedaan worden. Gelukkig dat het besef groeit dat theologie nodig is. Theologie die werkelijk in de dagelijkse praktijk staat. Dan schiet je doel niet voorbij.

Murray zei ook nog het volgende: "Iemand die geen goede theologie heeft, is na twee jaar uitgeput." Dat is het laatste wat ik voor mijzelf als toekomst zie. Daarom studeer ik nog wat langer op een emerging ecclesiologie die de toets van de postmoderne tijd kan doorstaan.

Doe toch eens wat!!

De afgelopen keren heb ik het gehad over de dienende leider. Dat leiderschap een hekel punt is binnen "emerging churches" benadrukte Stuart Murray op een studiedag van gemeentestichters in Den Haag. Hij beaamde dat de definitie van leiderschap een moeilijk punt gaat worden in de toekomst. Dienend leiderschap is in heel veel kerken nog gewoon leiderschap met een ander sausje. In de praktijk verandert er weinig. De theorie en de praktijk zijn ver van elkaar verwijderd. Laat ik het met een voorbeeld duidelijk maken.

Een aantal leiders in een willekeurige gemeente, laten we zeggen twee oudsten, willen graag dat er een nieuw team in het leven geroepen wordt. Dit team moet ervoor zorgen dat nieuwe mensen in de wijk een welkomspakketje ontvangen en dat ze uitgenodigd worden voor een dienst op zondag. Ze vragen een aantal mensen en stellen een brainstorm voor. Er wordt hard nagedacht en uiteindelijk komt er een plan uit. Ondertussen hebben de oudsten hard gewerkt aan het "ownership" van het project bij de drie toekomstige teamleden. Op een gegeven moment gaan ze helemaal ervoor en zien het helemaal als hun taak. Drie maanden later wordt het eerste pakketje bezorgd.

Is er hier sprake van dienend leiderschap? Volgens mij niet. Het initiatief ligt nog steeds bij de mensen hogerop in de hierarchie. Zij bedenken een plan, maar laten de uitvoering over aan mensen die het uiteindelijk moeten doen. Het initatief ligt nog steeds niet bij het "gewone" gemeentelid. Dat is ook direct het meest moeilijke. Leiders vinden het lastig om initiatief los te laten en anderen te enthousiasmeren met plannen te komen en ze ook daadwerkelijk uit te voeren. Leiders willen toch graag de controle behouden. Dit is dan ook één van de kernvragen: moet de leider de controle houden? Een volgende keer daar meer over.

Dienend leiderschap (2)

Eerder heb ik het gehad over dienend leiderschap in een grote gemeente. Ik zei toen dat het waarschijnlijk erg moeilijk is om de hele (grote) gemeente te dienen als je de mensen niet kent. In dergelijke gevallen moeten constructies bedacht worden om elkaar te dienen. Daar wil ik het even bij laten. Zo zie ik aan tegen dienend leiderschap:

1. Een dienend leider heeft op regelmatige basis contact met "zijn" of "haar" mensen. Dienende leiders zijn relatiebouwers. Jezus deed dat met zijn 12 discipelen.
2. Een dienend leider faciliteert. Dat wil zeggen dat een leider de mogelijkheden schept voor iemand anders om goed te functioneren. Lees maar eens wat Barnabas doet bij Paulus.
3. Dienende leiders vinden het niet erg dat anderen hen voorbij streven. Doel moet steeds zijn zichzelf overbodig te maken. Zie ook weer Paulus en Barnabas. Barnabas schuift langzaam naar de achtergrond.
   
4. Een dienend leider probeert samen met anderen doelen te stellen. Doelen worden niet van bovenaf gedicteerd. Doelen komen samen tot stand. Dat wil niet zeggen dat doelen stellen een eeuwigdurend proces wordt, maar dat samen naar een oplossing wordt gezocht.
   
5. Een dienend leider is een goed voorbeeld. Een dienend leider kan leiding ontvangen van een andere leider. Hij/zij voelt zich niet benadeeld daardoor.
   

Heb je nog meer kenmerken?

Dienend leiderschap

Dit thema maalde dit hele weekend door mijn hoofd. Wat is dienend leiderschap? De één zegt dat het niet mogelijk is, de ander noemt het de nieuwste trend. Tijdens de Willow conferentie kwam het ook aan bod. Allerlei bijbelteksten en leiderschapsprincipes passeerden de revue, maar waar het werkelijk om ging, kwam volgens mij niet aan bod. Het raakte de kern niet. Dat kan ook niet, want dienend leiderschap in een kerk waar heel veel mensen elkaar niet kennen, is bijna een onmogelijkheid. Want wie moet je nu eigenlijk dienen?

Natuurlijk, de Here Jezus diende mensen. Maar wat zegt dat voor de leider van vandaag de dag? Kan iemand die bovenaan de hierarchische structuur staat en bij wie alle touwtjes terecht komen, überhaupt een dienend leider zijn? Dienen door middel van toerusting en vorming was één van de voorbeelden. Ik stel mijzelf dan de vraag: in hoeverre is het dienend leiderschap van nu anders dan 50 jaar geleden? Toen deed men toch ook aan toerusting? De vormen waren anders, maar wat is het wezenlijke verschil?

Dienend leiderschap is gekoppeld aan persoonlijk contact. Dat is wat Jezus deed, drie jaar lang. Het is faciliterend bezig zijn. Jezus stuurde zijn discipelen er op uit. Niet vanuit de hierarchische lijn, maar vanuit gelijkwaardigheid. Dienend leiderschap in een mega-kerk vindt altijd plaats via de verticale gezagslijnen. De voorganger kan per definitie het gewone gemeentelid niet dienen, tenzij je de preek als dienend middel gebruikt. Maar dan kun je ook Calvijn een dienend leider noemen. En als je de geschiedenis een beetje kent, dan was hij een andere mening toegedaan.

Ik ben er dus nog niet over uit.

Geloven dominees niet meer?

Hijme Stoffels heeft onderzoek gedaan naar wat werkers in de kerk geloven. Het blijkt dat hoe ouder de dominees zijn, des te groter de geloofstwijfels zijn. Bijvoorbeeld zijn er twijfels over het bestaan van God. We spreken dan over mensen die in de zestiger jaren zijn opgeroeid. Die het boek van John Robinson, "Honest to God", nog herinneren. Die nog weten dat er toen vooraanstaande theologen waren met de illustere namen als Wiersinga en Kuitert. Wie heeft het trouwens nog over hen? Wie kent het boek "Het algemeen betwijfeld christelijk geloof" nog? Het zijn mensen die o.a. het gezag van de bijbel in eigen kerk langzaam hebben zien webebben.

Dat rapport heeft nogal wat stof op doen waaien. Niet in zozeer in de kerken, maar juist bij seculier Nederland. EO corifee Andries Knevel heeft het uit moeten leggen hoe het allemaal zit bij Pauw en Witteman. Dat ze Hijme Stoffels niet hebben gevraagd, vind ik nogal genant. Ik sprak Stoffels nog en hij is gewoon fout begrepen en fout in kranten geciteerd. Het is een kunst om een rapport goed te lezen.

En gisteravond hadden ze bij hetzelfde programma Nico ter Linden uitgenodigd om uit te leggen hoe het nu kon dat Jezus op het water liep. Dat kun je toch niet meer geloven. Geen wonder dat die dominees het ook niet meer doen. Nico probeerde deze gebeurtenis zo uit te leggen dat het aangenaam was voor de interviewers. Jezus overwon de oervloed, hield de duistere machten onder zich, aldus Nico. Echter, het had niet het gewenste effect, ze bleven met een grijnzend gezicht naar Nico kijken.

Wat niet in de media komt, is het volgende. In hetzelfde rapport staat dat jonge dominees veel orthodoxer denken dan hun oudere collega's. Daaruit zou je concluderen dat wanneer je ouder wordt, je geloof meer en meer onder druk komt te staan. Ik denk eerder dat er een orthodoxe opwekking gaande is in het theologen corps. Dat is een verheugende ontwikkeling. Ik zie het om mij heen. Alleen orthodox Nederland studeert nog theologie. Er is hoop!

Misschien is er onder hen nog eens iemand die kan uitleggen aan Pauw en Witteman wat er met Jezus gebeurde toen op dat meer!

Erik Sengers

Ik heb het eerder gehad over het boek "De Aantrekkelijke gemeente" van Erik Sengers. Heb je daarvoor interesse, dan kun je het als pdf downloaden op deze pagina.

Doel voor dit jaar!

De afgelopen week is het razend druk geweest. Doordat de vakantie laat viel dit jaar, moest ik voor de gemeente hart aan de slag om alles weer op de rit te krijgen. Na twee weken inhalen, begin ik er eindelijk weer zicht op te krijgen. Er komen verschillende kringleiders bij en dat geeft weer extra lucht. Zo krijgen veel mensen die geen kring hebben toch een geestelijk onderdak. Ook het onderwijsprogramma startte weer. Trainingen geven is één van de leukste dingen die er is.

Ook de studie vergde tijd. Ik ben gestart met een promotie-traject aan de VU. Het master-programma van vorig jaar is zo goed als afgerond. Nog even voor de formaliteiten mijn scriptie een aantal keren laten drukken en dan een gesprek en dan is het klaar. Voor het promotie-traject stroom ik in in het Living Reformed Theology programma. Eigenlijk wil ik dat niet, maar het is niet mogelijk om colleges missiologie te volgen. Er is geen geld voor op de VU, blijkt nu. Helaas kom je dan tot de ontdekking dat er in Nederland erg weinig aan missiologie gedaan wordt op academisch niveau. Dat steekt. Er ligt daar een braak liggend terrein. Kijkend naar Europa moeten er programma's komen die aandacht geven aan zending en gemeentestichting in de stad. Lees het SCP buro rapport en je weet waarop. Ik hoop dat de VU dat gaat oppakken in de toekomst.

Trouwens tijdens, tussen twee haakjes, ik lees nu een boek van F. Leron Shults: Reforming the Doctrine of God. Hij benadert de triniteit vanuit de relatie. Ben net begonnen, maar Shults schijnt een rijzende ster te zijn aan het theologisch firmament. Wel pittige theologische stof, maar een aanrader voor de doorzetter.

Terug bij waar ik was. Door alle drukte komt ik tot de ontdekking dat relaties onder druk komen te staan. Ik heb altijd geroepen dat dat het belangrijkste is. Nu blijkt ik er geen enkele moment voor te kunnen vrijmaken. Er gaat dus iets mis. Ik wil dit jaar daar echt meer aandacht aan geven. Al was het maar omdat dat ook het belangrijkste was wat Jezus deed: met mensen omgaan.

Evangelicalen weten hoe je de kerk verkoopt!

Dat staat in Trouw deze week naar aanleiding van een boek van godsdienstsocioloog Erik Sengers "Aanstekelijke Kerk". Sengers is katholiek en zegt dat door bijvoorbeeld Willowcreek en Alpha de kerken op evangelische grondslag groeien.

Het is geweldig dat deze manieren van werken haar vruchten heeft afgeworpen. Toch zoek ik nog steeds naar mensen in het Nederlandse taalgebied die verder kijken dan Willowcreek en Alpha. Willowcreek methoden zijn als meer dan 10 jaar bekend in Nederland. Alpha heeft in Nederland onlangs haar 10-jarig jubileum gevierd. Wanneer verschijnen er schrijvers die creatiever gaan schrijver over de kerk en niet over dat wat we al hebben om het nogmaals voor het voetlicht halen. Met name de kerk in de stad heeft een stevig fundament nodig met een krachtige praktijk.

Bij deze een oproep om zo'n boek te schrijven!

Simple church (2)

Ik ben al jaren op zoek naar de essentie van de kerk. Dat was ook de reden dat ik e.e.a. op een rij zetten in het vorige "stukje". Na Teenstreet komt je weer thuis en ga je nadenken wat je met dat wat je hebt gehoord wil gaan doen. Ik merk dat ik neig naar het verstevigen van contacten. Met tieners, kringleden, vrienden, enz. Ik wil dat ook meer doen het komende jaar. Volgens mij is dat waar de gemeente voor is bedoeld. We zoeken allemaal naar contact. Door het individualisme neemt dat alleen maar toe. Mensen snakken naar echtheid op het relationele vlak. Ik merk dat bij tieners. En ik zie dat ook bij volwassen mensen. Wat kunnen wij eraan doen om dat te laten groeien? Het is meer dan mensen die je niet kent een hand geven aan het begin van een dienst. Het begint bij een keuze. Kiezen om werkelijke relaties aan te gaan. Gastvrij zijn, jezelf open stellen, mensen willen ontmoeten, een schouder aanbieden bij een moeilijk gesprek. Het begint bij een vraag: willen we dat? Maken we die keuze niet of beantwoorden we deze vraag onkennend, dan zie ik weinig toekomst voor de kerk.

Simple church

Vandaag weer een boek uitgelezen. En ik ben enthousiast over de inhoud. Ik zal niet uitweiden over alles wat het boek biedt, maar er een ding uithalen. Het boek is er een uit de serie "After Christendom". Dit boek gaat over de kerk in onze postmoderne tijd. Er komt heel veel Emerging Church langs. Hij bouwt zijn betoog langzaam op, maar ik spring snel naar waar hij mij om gaat. In het einde komt de schrijver bij zijn eigen voorkeuren. Hij strijdt voor een "simple church". Dat wil zeggen dat hij zoekt naar de essentie van de kerk. Het gaat om de werkelijke kerk in haar kern. Ballast wordt overboord gegooid. Geen extra activiteiten waar weinig mensen op af komen. Geen vergaderingen die mensen beletten om werkelijk christen te zijn in de maatschappij. Geen kerkje spelen, maar kerk zijn: het koninkrijk van God verkondigen in al haar eenvoud. Hij vindt dat bij veel kerk die Emerging zijn.

"Simple church" wil niet zeggen dat alles "simpel" is. Het is geen kerk voor mensen met een verstandelijke beperking. Het is juist het tegendeel. Het is een kerk waar veel wordt nagedacht over aanbidding, de cultuur, leren discipel van Jezus te zijn, enz.

Als je mij een beetje kent, weet je dat ik hier warm van wordt. Ik zie de kerk als een groep mensen die gewoon Jezus willen volgen en meer niet. Het gaat om relatie's en op basis daarvan ondersteun je elkaar en aanbidt je samen God. Daar gaat het toch om in het leven van een christen? Steeds meer ontdek is dat al het activisme ons afhoudt van wat Jezus met Zijn kerk bedoeld.

Als je dit leest, laat eens weten wat voor jou de essentie is van kerk zijn. Wat doet jouw hart sneller kloppen als je het over de kerk hebt?

Hoornbeeck en Teenstreet

Op het Hoornbeeck college wordt gevraagd wat iemand vindt van de EO jongerendag als je je aanmeldt bij de school. Op zich al een vreemde vraag. Ooit werkte ik bij een bedrijf met veel reformatorische mensen uit de rechtervlank zogezegd. Toen had ik ook al van dergelijk discussies. Of de EO jongerendag nu wel of niet goed was. De genade werd daar wel erg gratis aangeboden. Ik meende dat de genade toch gratis was. Nee dus. Je moest het wel erg voelen dat je zondig was. Toch werkheiligheid? Ik heb het nooit begrepen.

Op dit moment zitten Mariska op een soort super EO jongerendag: Teenstreet. 3800 jongeren uit heel Europa op één plek. Waar vind je dat? Het is echt geweldig dat jongeren uit het seculiere Europa zo uit hun dak gaan voor Jezus. Mag dat wel? Of is dat toch wel erg voorbarig?

Waarom zo eis op zo'n school? Ik volg het met grote verbazing. Ik hoop dat de Geest mensen op deze school laat merken dat Hij ook buiten hun geijkte paden werkt. Dat er buiten het soms vastgeroeste eigen gelijk ook mensen zijn die de genade van Jezus proeven. Gratis. Maar ja, mag dat aanbod wel op deze manier aangeboden worden? Volgens sommige dus niet.

Trouwens Teenstreet is super. Goede reis gehad en al een geweldig programma. Ik hoop dat Jezus veel tieners aanraakt. We bidden ervoor. Hoornbeeck of geen Hoornbeeck, wij zien de Geest werken. Dat neemt niemand, ook een school niet, ons af.

Heroooos

Er zijn altijd mensen die je leven beïnvloeden. Een mens is een sociaal wezen en kan niet zonder anderen. De uitzonderingen daargelaten. Ik ben ook zo mij voorbeelden gehad. Dat was vaak zo incidenteel, dat wanneer mensen er naar vroegen, ik niet wist wie ik moest noemen. Na het lezen van Bono over Bono heb ik er een held bij. Bono. Ik was nooit zo'n U2 fan. Mariska had Joshua Tree al voordat we trouwen. Ik vond sommige liedjes aardig, maar verder niet. Nu heb ik iets gelezen van de man achter het succes.

Van Bono heeft men zich steeds afgevraagd: is hij het nu wel of is hij het nu niet. Did he find what he was looking for? In Bono over Bono is er geen twijfel mogelijk. Bono wil Jezus volgen. Het spat van de bladzijden. Ook al wil de interviewer er niet altijd over praten, God komt om de haverklap aan bod. Bono weet dat Jezus gekomen is voor ons, Hij stierf en leeft. Jammer dat daarover weinig wordt doorgevraagd. Maar dat doet niets af aan het feit dat ik de man enorm bewonder.

Bono reist de halve wereld af om iets te betekenen. Hij heeft met de belangrijkste mensen van deze aardkloot gesproken. Hij doet er wat aan. Er zijn meerdere "emerging church" aanhangers die Bono over Bono lezen. Op verschillede blogs zie ik het boek in Nederlandse of Engelse versie langkomen. Blijkbaar zijn er meer mensen die in beweging worden gezet!

Teenstreet 2006

Nog drie daagjes! Op 5 augustus begint het weer. Dan kan Mariska en ik weer een weekje naar Teenstreet. Dit keer in Offenburg, vlak bij Frankfurt. We gaan met 8 tieners, 5 uit de Parousia en 3 vriend(inn)en van. Het thema is dit jaar "Metamorphosis". Teenstreet is een spetterend congres met veel praise, sport, gespreksgroepjes, workshops, sponsorloop, nieuwe mensen ontmoeten uit heel Europa, veel muziek, enz.... Als je tussen de 13-17 jaar bent en niet meegaat, dan mis je wat deze zomer.

Wil je het meevolgen volgende week, kijk dan hier!. Ik zal op mijn blog ook verslag doen.

Libanon

Er is deze nog geen bestand gerealiseerd. Nog meer mensen slaan op de vlucht. Van Arie Verduijn hoorde ik dat er verschillende CAMA kerken in de regio hulp bieden. Dat is geweldig. Het is in deze situatie heel erg moeilijk om een kant te kiezen. Ik ben niet zozeer sympatisant geworden van Hezbollah, in het geheel niet. Maar er wordt wel heel veel platgebombadeerd door Israël. Steden en dorpen die met moeite de laatste jaren weer zijn opgebouwd, liggen weer in puin. Aan de andere kant heeft Hezbollah al die jaren een groot arsenaal aan raketten op kunnen bouwen. Zeer mobiel en moeilijk uit te schakelen. Daar maken ze nu in grote getale gebruik van. Wanneer stopt deze waanzin? Wanneer stopt het bloeden?

Emerging theology

Op "Open source Theology" staat een interessante lijst met aandachtspunten voor een Emerging Theology. Bij deze neem ik deze over:

1. A theology for a community that is in self-conscious continuity with the biblical people of God and the calling of Abraham to be blessed and be a blessing to the nations of the world.
2. A theology done under the lordship of Christ.
3. A theology that gives priority to narrative in order both to define its core and to contextualize the content of biblical teaching.
4. A theology that seeks to understand the intimate relationship between text and historical narrative.
5. A theology that at its heart is a reading of scripture.
6. A theology that as a matter of methodological commitment celebrates, reinforces, and exploits community: an emerging theology is strongly relational, conversational, interactive.
7. A theology that is strongly aware of, and responsive to, the locality in which these conversations take place.
8. A theology that attempts to resist certain distortions of modernism.
9. A theology that is broadly but not slavishly postmodern in its epistemology, wary of absolute formulations, tolerant of diversity and plurality, sensitive to the social manipulation of texts.
10. A theology that places a high value on intellectual and critical integrity - ‘integrity’ being, I think, the ‘postmodern’ word in that sentence.
11. A theology committed to the renewal of its own discourse, understood not only as speech but as the whole spectrum of means (artistic, communal, activist) by which we communicate.
12. A theology that fosters an open, inquisitive, probing mindset.
13. A theology that endeavours to integrate rather than dissociate modes of thought, analysis, and practice, that draws on the mind of the whole community of faith.
14. A generous theology that is inclined to discover meaning and truth outside of itself.
15. A theology with an eschatological orientation towards the renewal of creation - humanity within a comprehensive ecology; therefore a public rather than a private theology.

Wat wilde Jezus?

Voor het studieverlof lees ik een aantal boeken die in de "Emerging Church" beweging worden gelezen. Het zijn dus geen boeken die beschrijven wat het fenomeen is, maar van waaruit inspiratie wordt gehaald. Op verschillende websites worden boekenlijstjes afgedrukt en ik heb er een paar aangeschaft en een paar geleend in de bieb van de VU. Er is veel aandacht voor Jezus, Zijn leven en boodschap. Schrijvers als Wright en Yoder zijn populair. Van beide heb ik een boek bestudeerd, beide zoeken naar de doelen die Jezus had op aarde. Wright zoekt het in een laatste exodus. Het Joodse volk wordt bevrijd uit haar onderdrukking en ziet in Jezus de beloofde Messias. Yoder zegt dat Jezus het Jubeljaar aankondigt (Luk4:19). Bij hem krijgt Jezus, naast de evangelieverkondiging, een sociale invulling. Jezus verkondigt bevrijding van de armen en de gevangenen. Jezus krijgt bij Yoder een ethisch karakter. Yoder, als anabaptist, heeft een sterk pacifistisch karakter. Ook al ben ik het niet altijd met hem eens, hij zet je tot nadenken.

Binnen evangelische kringen krijgen de ethische aanspraken van Jezus niet veel aandacht. Yoder zet dat denkproces bij mij in werking!

Voor het eerst weer zo warm als in 1947

O, het is zo warm in Nederland. Elke avond bewater ik ons tuintje, zodat er geen gele plekken komen in het gazon. De buurvrouw doet er alles aan om de warmte buiten te houden. Deze week las ik in de krant dat de waterschappen maatregelen nemen om het water op peil te houden. De elektriciteitscentrales hebben problemen met het koelwater. Ook nemen we in Nederland teveel stroom af, omdat we koel willen werken. De airconditioning neemt nogal wat stroom. Blauwalg en botulisme teisteren het open water en zorgen ervoor dat de zwembaden meer bezoekers krijgen. Vandaag stond er een artikel in de kracht over de hoeveelheid water dat wij verbruiken: van douchebeurt tot een wasbeurt met de afwasmachine. De boeren klagen dat hun oogsten op deze manier te weinig gaan opbrengen. Al met al zijn we in Nederland niet echt ingesteld op zoveel zon. We zijn beter in het water buiten houden dan het binnen te houden.

In de wereld zijn er plekken waar men elke dag te kampen heeft met dergelijke problemen. In Spanje stimuleert men mensen om minder te douchen, men kampte vorig jaar met serieuze waterproblemen. Kijk maar eens naar Oost-Afrika. Wij klagen over te weinig oogstopbrengst, daar is er bijna geen oogst en als ze iets op de markt komen is het onze sterk gesubsidieerde Europese groente. Hebben wij wel een reden om te klagen? Wij doen er in Nederland alles aan om op dezelfde voet verder te gaan. We kennen geen "minder"? Ik heb nog geen elke berichtje in de media gelezen die een verband legde tussen de droogte in Nederland en de droogte en hongersnood die Afrika regelematig teisteren. Zo nu en dan houden we een geldinzamelingsactie, maar wezenlijk verandert er niets. We houden Afrikaanse groenten buiten de deur en zorgen dat we het thuis goed hebben. De dijken van Europa zijn zo hoog, dat er niemand binnenkomt.

Zijn we zo met onszelf bezig? Ja dus.

Emerging church (2)

Emerging churches identificeren zich meer en meer met Jezus. Ecclesiologieën zijn in het verleden opgebouwd vanuit het onderwijs van Paulus. Daar is niets mis mee natuurlijk. Maar er kan een zekere scheefgroein optreden. Emerging churches zoeken naar een evenwicht tussen dat wat Paulus en Jezus hebben gezegd. Jezus wordt een model voor het leven in een geloofsgemeenschap. N.T. Wright en John Howard Yoder zijn schrijvers die daar aandacht aan gaven en geven.

Jezus kondigde het koninkrijk van God aan. Dat breekt baan in deze wereld. Het koninkrijk heeft een grotere rijkwijdte dan de kerk. Het koninkrijk doortrekt de hele schepping. Veel mensen denken dat hun werk bijdraagt aan de tot standkoming van dat Koninkrijk. Onze inzet is echter nutteloos, als het werke wat we doen niet Gods werk is. Volgens mij is het enige wat we kunnen doen datgene is dat God ons te doen geeft. God is degene die zijn werk in deze wereld uitvoerdt. Wij moeten Hem daarin volgen. Hoekendijk noemde dit activiteit van God: missio Dei (zie ook blog van Matthijs van Vlaardingenbroek).

De kerk is daarbij geen doel maar een middel. Dat is van groot belang om the realiseren. Sommigen werken zo hard voor eenb kerk, terwijl ze de buitenwereld grotendeels vergeten. De nadruk op het koninkrijk i.p.v. de kerk, kan ervoor zorgen dat de oogkleppen zichtbaar worden.

De kerk wordt, volgens Emerging church denkers, hervormd als ze de realisatie van Gods koninkrijk wil nastreven. Een citaat dat dit streven goed verwoordt, is van Dieter Zander:

Zander uses an explandable rubber band and a ring to compare traditional en missional models of mission. The traditional model works like a rubber band encircling the perimeter. Such christians look to attrack more people, and when they do, they "stuff" then into the middle of the tubber band. As more come, the rubber band stretches. The goal is to get the rubber band to stretch as far as possible. Zander's ring model works much differently. Zander envisions a ring that maybe ten to twenty people can hold arround the perimeter. With one hand, they hold on to the ring, and with the other hand, they reach out as far as they can, each one holding another ring for yet another to hold on to. Because of the inner ring, they are able to reach out farther than they could without a ring for support. The inner ring is a supportive accountability group, which asks each person if he or she has been good news (served in the kingdom) that week. The goal is not to bring new people into the small group but to add groups for those who respons to the kingdom. Echa new believer joins the contract person's outer ring, which in turn becomes the new believer's inner ring (Ermerging churches, Eddie Gibbs and Ryan K. Bolger, p 51-52).

Preken voor postmoderne mensen

Jongeren houden het maximaal 20 minuten vol om naar een spreekbeurt te luisteren. Dat is mijn al zo vaak gezegd. Hou het dan ook zo kort, is dan de conclusie. We leven immers in een beeldcultuur en niet in een luistercultuur. Daar tegenover staat de uitspraak van iemand die zegt dat je minstens 45 minuten nodig hebt om een goed punt neer te zetten.

Denkend over de "emerging church" zaken, denk je ook aan preken. Hoe kan je een postmodern iemand aanspreken, zodat hij of zijn iets meepikt. Vijf opties:

1. Niets veranderen, ze moeten zich maar aanpassen. Dat is het makkelijkst en snelst. Je hoeft geen energie te steken in onderzoek. Wel kan het zijn dat er mensen afhaken.
2. Gebruik veel multimedia zaken om de boodschap visueel te ondersteunen.
   
3. De preek moet in een narratieve vorm gegoten worden. Vertel een verhaal en de mensen moeten de boodschap daar uithalen.
4. Schaf de preek af. Ook makkelijk, je hoeft niet na te denken over andere vormen. Toch lijkt het mij geen oplossing voor het probleem.
5. Giet de preek in een gespreksvorm. Dit idee las ik in "Preaching Re-imagined" van Doug Pagitt. Een gesprekleider leidt het thema in het de groep gaat daarmee aan de slag in een gesprek. De preek heet dan ook een "conversation".
   

Zijn er nog meer suggesties?

Rood!

Zo nu en dan is er Sky Radio. Ze beloven dat ze niet dezelfde plaat op één dag draaien, maar Borsato hoor ik toch vaak genoeg. Rood! Ik begon naar de tekst te luisteren. Heb 'em ook even opgezocht op de site van Borsato zelf. Ik ben er nog niet over uit wat hij nu precies met de tekst bedoelt. Het lijkt een aubade aan Carpe Diem. Een van de laatste regels zijn:

Pluk de dag want het kan zo ineens de laatste zijn

Vandaag is rood gewoon weer liefde tussen jou en mij

Dat brengt me bij Jezus. Zijn rode bloed bracht mij bij Hem. En als de laatste dag er zal zijn, dan zal Zijn liefde voor mij voor iedereen zichtbaar zijn.

Nooit geweten dat je via Sky Radio bij Jezus komt.

We hebben het zo goed in Nederland

Een paar weken terug hoorde ik iemand op een studiedag zeggen dat het lijden ver van haar afstond. Het martelaarschap was niet iets dat in haar belevingswereld te vinden was. Deze opmerking toont aan dat je volgens mij een beperkte blik hebt op de radius van de kerk. Immers, wanneer er iemand op deze wereld lijdt vanwege zijn of haar geloof in Jezus, dan moet dat ons hier in Nederland toch iets doen. Het moet mij, ons allemaal raken! Het zijn broers en zussen die Jezus volgen en daarvoor een prijs moeten betalen.

Afgelopen vrijdag stond dit bericht in het Nederlands Dagblad:

ERMELO - Een 47-jarige voorganger en zijn 22-jarige dochter zijn op 3 juni doodgeschoten op het eiland Mindanao in de Filipijnen. Dat meldt Open Doors, een organisatie die opkomt voor vervolgde christenen.De voorganger, Mocsin Hasim, had juist een trouwdienst geleid. Op de weg terug reed het tweetal met de bromfiets in een hinderlaag. De voorganger Mocsin Hasim werd negentien keer geraakt, zijn dochter Mercilyn vijf keer, aldus Open Doors.

Eerder die dag ontving Hasim, die is aangesloten bij de Christian and Missionary Alliance Church (CAMA), een sms met een doodsbedreiging. ,,Dat was echter niets nieuws voor de ex-moslim die evangeliseerde onder moslimstammen in de omgeving van Zamboanga del Norte. Hij werd al maanden bedreigd'', aldus de organisatie uit Ermelo.

De moord vond plaats op een afgelegen weg en is niet door getuigen waargenomen. De politie vermoedt echter dat het Moro Islamic Liberation Front, een extremistische rebellengroep, de hinderlaag heeft opgezet.

Hasim laat een vrouw, twee zonen en een dochter achter. Van de politie verwacht zijn vrouw, Evelyn, weinig. ,,Ze hebben rapport opgemaakt en voor de rest niets gedaan. Toen we mijn man en dochter gingen ophalen, boden ze niet eens bescherming aan'', haalt Open Doors haar aan.

Hasim en zijn dochter zijn 11 juni begraven. Ook Evelyn en de achtergebleven kinderen hebben bedreigingen ontvangen. Ze zijn tijdelijk ondergedoken om de gebeurtenissen te kunnen verwerken. Enkele christelijke organisaties geven het gezin financiële ondersteuning.

Deze voorganger deed hetzelfde werk als ik nu in Gouda doe. Ook hij werkte voor een CAMA gemeente. Tijdens de laatste AWF conferentie in Nederland heb ik nog een tijdje zitten praten met een Filipijnse gemeenteleider. Dat komt het nog wat dichterbij. Moeten dit soort gebeurtenissen ons wat doen? Ja! Ook al voel je er niets bij, het moet ons in ieder geval aanzetten tot het bidden voor de familie en de gemeente die hun voorganger kwijt is.

Crossroads Rotterdam

Eerder had ik een gesprek met Rogier Bos, afgelopen zondag bezochten we dan Crossroads in Rotterdam. Voordat ik iets over onze ervaring vertel, doet hij mij geweldig goed dat er nog meer mensen in Nederland zijn die geinteresseerd zijn in dezelfde onderwerpen als ik. Er zijn meerdere die boeken lezen die ik ook in de kast heb staan. Van verschillende krijg ik nu lijstjes met literatuur. Leuk!

Maar terug naar Crossroads in Rotterdam. Het is een jonge gemeente met jonge mensen. De dienst is geen dienst, maar een event. Ik schat de gemiddelde leeftijd tussen de 25 en 30 jaar. Het is een gemeente in opbouw. Er wordt vanuit gegaan dat mensen in een proces zitten. Ze worden uitgenodigd voor een activiteit op een vrijbelijvende manier. Er is geen druk. Arnold van Heusden sprak. Altijd weer interessant om hem te horen. Hij is hier te downloaden. De sfeer is ontspannen en open. De muziek en de zang zijn erg goed. Opvallend is dat er weinig Opwekking wordt gezongen, maar veel Engelse liederen, die voor mij onbekend zijn. Men maakt gebruikt van mooie powerpoint achtergronden.

Een mooie en gezengende ochtend. Erg leuk zo eens in de omgeving te church-shoppen!

Harmonicamodel

Vorige week heb ik een gesprek gehad met Matthijs Vlaardingenbroek (zie zijn blog). Hij is samen met een team begonnen met het stichten van een gemeente in een achterstandswijk van Den Haag. Dat is niet eenvoudig, want de kerk had in de wijk geen goede reputatie. Daarom is hij begonnen om in de wijk contacten te leggen. Hij is in allerlei maatschappelijke verenigingen, overlegorganen, buurt-clubs e.d. gaan zitten. Daaruit ontstaat nu op een low-profile manier een groep mensen die op zondags bij elkaar komen.

Wat hij doet is een combinatie van een attractional-incarnational model (zie blog-item Emerging Church (1)). Hij probeert in de wijk mensen te leren kennen. Hij spreekt niet zozeer over Jezus als was het evangelisatie. Hij neemt mensen mee en nodigt ze uit. Je krijgt dan reacties als: "Ik geloof niet hoor, maar ik wil wel komen". Inhoudelijk iets overdragen is lastig. In deze wijk is er geen leescultuur, dus vertelt het team vaak verhalen. Door de verhalen wordt een boodschap meegegeven.

Een geweldig initiatief!

Verder kijken dan je neus lang is!

De afgelopen weken zijn we bij verschillende kerken "op bezoek" geweest. Vorige jaar hebben Mariska en ik een aantal gemeentes bezocht in Amsterdam, nu is Rotterdam aan de beurt. Ik moet zeggen dat dat altijd weer verfrissend is. De eerst kerk was International Christian Fellowship. Een kerk in Rotterdam Zuid, die zich richt op iedereen in de wijk. En de wijk is zeer pluriform. Ook al wordt de kerk vanuit de Christelijke Gereformeerde Kerk gesteund, de dienst is te vergelijken met een evangelische gemeente. Wij bezochten de eerste dienst. De kerk is internationaal ingesteld, dat was te merken toen iedereen gebedspunten mocht opnoemen. Verschillende hadden familie en vrienden aan de andere kant van deze aardkloot. Het was een soort zondag-school preek waar mensen vragen konden stellen en op elkaar konden reageren. De vorm kwam bij mij heel verfrissend over.

Een aanrader om eens te gaan kijken!

Naar de roots

Soms, als je zo eens om je heen kijkt naar de drukte van de Randstad, kijk je weleens met een bepaalde weemoed terug naar de rust en de ruimte van het dorp waar je bent geboren en opgegroeid. Ik ben geboren in Easterein. Een dorp van 1000 inwoners, 12 kilometer boven Sneek. Ons huis staat links op de foto met twee dakramen en een schoorsteen. Mijn slaapkamer was aan de andere kant van het huis. Uit mijn raam kon ik de kerk en het kerkhof zien. Ik weet niet beter of je speelde met de grafstenen in het zicht. In de straat waren verschillende winkels en ook de pastorie. De pastorie is inmiddels verkocht, de winkels zijn verdwenen. De essentie van het boek "Hoe God verdween uit Jorwerd" van Geert Mak kan zo om mijn geboortedorp toegepast worden.

Wat mij nog het meest pijn doet, is het leeglopen van de kerk. Zover ik het kan bekijken, is het kerkelijk leven op sterven na dood. Als gereformeerd kind ging ik elke zondag naar de kerk, soms zelfs tweemaal (mijn ouders hebben een dergelijk periode gehad dat we tweemaal moesten). Club, cathechesatie, dopen, begrafenissen, dat alles heeft zich afgespeeld in de Gereformeerde kerk aan de Wynserdyk. Nu is het gebouw verkocht aan een kunstenaar. Veel kerken trouwens zijn dat lot beschoren op het platteland van Frylân. Het dorpsleven krijgt door het verdwijnen van faciliteiten een ander karakter.

Al met al is het toch nog steefs een mooi dorp, waar toch een groot deel van mijn hart ligt.

Outside the box

Bij het schrijven van een tweede deel over de Emerging Church kwam ik dit citaat tegen naar aanleiding van het boek met de titel "Jesus in the Margins":

I grew up in a Christian home. Until a few years ago I think the only place I thought God did his thing was at church. In the last few years I have been more and more challenged to sort of live as a Christian outside the Christian box. What I surprisingly found was that Jesus was there too, exactly where I didn't expect him to be.

Hetzelfde idee kom je tegen in het meest recente boek van George Barna "Revolutions". Beide zeggen dat God niet alleen buiten de kerk aanwezig is, maar dat Hij daar ook werkt! Een facinerende gedachte vind ik. Barna schopt aan tegen de bureaucratie en de vergadermentaliteit binnen kerken. Zijn boek is een reactie daar op. Ik denk dat Barna recht van spreken heeft, hij is DE gemeensteopbouw-cijfer-goeroe van de VS. Hij weet ook wat er speelt in het evangelical wereldje. Of zijn oplossing nu gevolgd moet worden is een tweede. Hij zoekt zijn heil buiten de kerk. Wel maakt hij duidelijk dat we kerk zijn voor de wereld en niet bestaan om allerlei binnenkerkelijke zaken tot op het bot uit te melken.

Nog een citaat uit de recencie:

Pastor Rick, in Jesus in the Margins, says that God is somebody who likes to hang out with people who don't really fit the status quo. Until recently, church for me was a lot of pressure. Every time I went I felt all these expectations from people. I needed to dress a certain way. Say the right things, like “I'm doing good, how are you?” And of course I needed to sing really loud whether I felt like it or not. Church felt like so much work, like there were so many expectations I had to meet if anyone there was going to like me.

Een citaat om te laten bezinken! Interesse in het boek? Zie hier bij Bol.com.

An Unstoppable Force (2)

Zoals ik al in het eerste deel van de bespreking zei, is het onmogelijk om een heel boek te bespreken in een blog. Daarom koos ik ervoor om een aantal voor mij interessante zaken te noemen. Hier wil ik kijken naar dat wat McManus zegt over het wezen van de kerk. Hij noemt het een "soul environment". Zo'n typering spreekt mij aan. Het roept een bepaald gevoel op die hij concreter maakt door een aantal kenmerken. Ik vertaal deze typeringen niet, omdat dat gewoon erg lastig is (de Engelse termen liggen ook goed in het gehoor, de Nederlandse vertaling zou daar alleen maar aan afdoen). Hij geeft deze kenmerken een metafoor mee. Voor een postmoderne christen zullen deze metaforen, volgens mij, iets moeten losmaken. Hij kenmerkt de christelijke gemeenschap door een:

• Moved-Commission: de wind. Door de Geest wordt een christen in beweging gezet. Dat vertaalt zich in een christelijke gemeenschap die een apostolische opdracht heeft om in deze wereld aanwezig te zijn. Het heeft volgens McManus een openbaringskarakter, omdat de ongelovige wereld door de Geest de roep van God herkent.
  
• Drenched-Community: water. Dit beeld wil uitdrukken dat Jezus het middelpunt is. Er is een associatie met de doop, waarbij een christen helemaal ondergaat in het water. Genade is het kenmerk waar Jezus de mens hoop geeft. Het is een uitzicht op verkoeling in de woestijn van het leven.
• Grafted-Connection: hout. McManus zegt dat we allemaal deel uitmaken van het ecologische systeem van God. Dit systeem is geestelijk, relationeel en persoonlijk. Elke christen heeft een plaats in de ecologie van God. De Geest woont niet in programma's, structuren en methoden, maar in mensen. Hij gaat om mensen die God gaven heeft gegeven. Hij pleit voor een "dynamic ministry", waar mensen elkaar versterken. Hij zegt heel opvallend dat een leider iets in werking kan zetten, maar dat de mensen daarna de leider niet meer nodig hebben. De opbrengst is groter dan het risico, zegt McManus. Mooi is wat hij zegt over individualistisch denken. Hij zegt:
  "When you read the Bible, do you read all the "you's" as the first person singular? Is what God is saying to you as an individual the first thing you listen for in the Scriptures? Or do you recognize that the Scriptures are not primarily written to "me" but to "us", not to "I" but to "we", not to you specifically but to all of you as God's people? In interpreting the Bible, it's best not to apply it primarily to our own individualized spiritual journey but to our lives in relationship to other human beings, in relationship to the body of Christ; and in relationship to all of humanity."
• Consumed-Communion: vuur. Het apostolisch ethos wordt gevoed door de incarnatie. Dat wil zeggen dat het in de gemeenschap in de eerste plaats gaat om de aanwezigheid van God. Of zoals McManus het zegt: "He comes as an insider". Vuur is een metafoor voor gemeenschap, zegt McManus. Het herinnert eraan dat God een heilige aanwezigheid is. Paulus heeft het over vuur als hij spreekt over oordeel. Vuur was zichtbaar toen de Geest viel op mensen in Jeruzalem op de eerste Pinksterdag. McManus verbindt deze beelden met de gemeenschap die in de maatschappij een tegen-cultuur vormen. Dat betekent niet dat de gemeenschap alleen maar kritiek spuit op wat er allemaal mis is. "Encountering culture means being relevant and transformative."
• Transformed-character: aarde. Als laatste staat transformatie centraal. Volgens McManus staat aarde als metafoor voor karakter. De transformatie van ons karakter gaat van het vrucht dragen naar het voortbrengen van nieuw leven. Het heeft te maken met een heilig leven en het veranderen naar het beeld van God. McManus zegt dat we niet alleen nadruk leggen op "put off", maar ook op "put on". De Heilige Geest breekt dingen in ons leven af, maar laat ook vrucht groeien. Daardoor wordt het karakter gevormd en lijkt een christen meer en meer op datgene wat Jezus wil bereiken in ons leven.

"An Unstoppable Force" levert voor mij niet heel veel nieuwe dingen op. Toch is het verfrissend hoe hij hartstochtelijk schrijft over de gemeente van Jezus Christus. De twee hoofstukken die ik eruit heb gelicht, hebben mij het meest aangesproken en kunnen in een gespreksgroep veel stof aanreiken. Een aanrader!

An Unstoppable Force (1)

Erwin McManus hoorde ik toen ik samen met Mariska een weekje in Willowcreek was. Ik vond zijn toespraak toen inspirerend. Nu heb ik een boek van zijn hand gelezen: "An Unstoppable Force". De titel provoceert, maar dwingt mij wel om na te denken. Het is ondoenlijk om zo'n boek op een blog uitgebreid te bespreken, maar toch wil ik een paar punten eruit halen. McManus schrijft over de tijd waarin de gemeente zich bevindt. We moeten wel in het achterhoofd rekening houden dat Mosaic, de kerk waar McManus voorganger is, zich bevindt in Los Angeles. Toch zegt hij ook zaken die we in Nederland iets van kunnen opsteken.

• We hebben te maken met grootscheepse migratie. We spreken dan niet van volksverhuizingen, maar we mensen verhuizen naar andere delen van de wereld. In de Nederlandse grote steden is dat het geval, maar ook in een minder grote stad als Gouda.
• We hebben te maken met toenemende urbanisatie. Mensen leven in toenemende mate in de stad. De kerk zal zich moeten richten op deze bevolkingsconcentraties, wil ze de boot niet missen.
• We hebben te maken met een bevolkingsexplosie. Op dit moment wonen er meer de 6 miljard mensen op deze wereld. Kan de kerk deze groei bijhouden? Gevolg is dat veel zendingsorganisaties richten zich meer en meer op onbereikte volken.
• Er is een technologische revolutie gaande. Mobieltjes, sms, internet, msn, skype, breedband tv, enz. De jongere generatie heeft er geen moeite mee. Ook de kerk zal gebruik moeten maken van technologische mogelijkheden, wil ze de taal van de straat blijven spreken. Technologie heeft veel mogelijkheden, bijvoorbeeld kan internet in gesloten landen gebruikt worden om mensen te bereiken met Gods liefde. Vertrouwen op Gods wijsheid is van essentieel belang.
• Er is sprake van een informatie-explosie. Informatie is beschikbaar voor iedereen op elk gewenst moment. Informatie is niet altijd informatief. Christenen moeten informatie leren filteren, zodat ze daarmee mensen en de maatschappij leren begrijpen.
• Er is sprake van "hypermodernisme". McManus spreekt niet zozeer van postmodernisme. Met deze term wil hij aanduiden dat de samenleving steeds sneller tempo verandert. Dat hoeft geen bedreiging te zijn, maar het kost de kerk wel inspanning om bij te blijven. McManus zegt dat we leven in een tijd van "misschien". Misschien doe ik dat, misschien denk is zo, enz. Ik citeer McManus:
  
  Where once modernity was seen as the enemy of the church, today it seems that Christian thinkers run to modernity's side to find protection from what is hidden behind the shadows of the postmodern world.