Waar begint de kerk?

De kerk begint op de eerste Pinksterdag toen de Heilige Geest werd uitgestort (Hnd2:1-13). Jezus beloofde dat de Heilige Geest zou komen en dat de discipelen kracht zouden ontvangen. Dat deze kracht zichtbaar is in de beginnende kerk is overduidelijk (Hnd5:12-16). Het feit dat de Heilige Geest aan het begin staat van de kerk is van eminent belang. De Heilige Geest leidde niet alleen toen, maar ook nu mensen naar de kerk, lees 1Kor12. De Heilige Geest gaat aan de kerk vooraf: zij bewerkt dat er een kerk ontstaat.

Het ontstaan van de kerk is beschreven in het Nieuwe Testament. Wat is de relatie tussen de kerk en het Oude Testament? Dat vergt een complex antwoord, omdat je de relatie tussen de kerk en het volk Israël helder moet krijgen. Ik begin bij het laatste. Het volk Israël is het door God uitverkoren volk. God geeft vorm aan deze speciale relatie door een verbond. Een verbond is een overzicht van afspraken. God beloofd het volk te zullen zegenen als het het verbond houdt, Hij straft als ze dat niet doen (Deut28). De regels zijn de wet van God. Dat lijkt een last, maar Paulus zegt tegen de Romeinen dat het een voorrecht is (Rom9:1-5). Door deze regels blijkt dat God het beste met dit volk voorheeft. Het is een gunst. Ze waren bedoeld om goed te leven (Deut4:40). Het blijkt dat Israël vaak afdwaalt en de regels niet opvolgt. Profeten komen en gaan om Israël er op te wijzen dat ze naar God moeten terugkeren. Het mag niet baten. Dan komt de straf. Het gehele volk wordt weggevoerd. In verschillende fases vindt er deportaties plaats naar wat nu Irak is. Lees Ps137 hoe dat heeft gevoeld.

Toch is er hoop. De profeten beloven dat er een trouwe rest zal zijn waarmee God door zal gaan (Amos9:11, Micha5:4). Het wil niet zeggen dat het volk heeft afgedaan, maar dat God iets nieuws begint (de plaats van Israël in deze tijd is een andere discussie). Over deze trouwe rest heeft Jakobus het in Hnd15. De gemeente ontstaat uit deze trouwe volgelingen. Tussen Israël en de gemeente is er dus continuïteit. De trouwe rest is de verbindingsschakel. Er is ook discontinuïteit, want Israël en de gemeente zijn niet aan elkaar gelijk, God begint iets nieuws. Paulus spreekt dan ook over een nieuw verbond (2Kor3). Jeremia had dat al voorspeld in Jer31:32-33. Het gaat bij dat nieuwe verbond niet meer om de regels, maar om dat wat er in je hart afspeeld. En daar werkt de Heilige Geest en zijn we weer bij het begin aangeland.

Hiermee is ook de eerste vraag beantwoord. Er is zowel continuïteit als discontinuïteit. In de volgende 'post" wil ik gaan kijken naar de basis van de gemeente. Wanneer spreek je van een kerk?