Wie heeft er gelijk?

Elk nieuwsprogramma heeft inmiddels uitgelegd wat een IP-adres is en dat je aan de hand daarvan kun zien wie wat op internet doet. Daardoor is iemand erachter gekomen dat Mabel en Friso zelf een Wikipedia artikel hebben veranderd. Ten gunste van zichzelf natuurlijk. Nu blijkt dat zij niet de enige zijn. Met name grote bedrijven, zoals Shell en Philips, maken zich hier schuldig aan. Ze herschrijven hun eigen geschiedenis die door een niet-medewerker geheel anders is weergegeven.

Dit staat niet op zichzelf. Na de Tweede Wereld oorlog zag je dat de gruwelijkheden van de Nazi's werden verbloemd in de geschiedenisboekjes. De Holocaust-ontkenners worden nu strafbaar gesteld, maar ze hebben lange tijd mogen roepen dat het niet is gebeurd. Turkije is druk bezig geweest om de Armeense kwestie in Oost Turkije letterlijk onder de grond te schoffelen. En zo kan ik nog wel even doorgaan. De geschiedenis wordt op deze wijze actief anders weergegeven.

Maar wat zit er in de hoofden van mensen uit bijvoorbeeld Nederland aangaande hun verleden? De meeste Nederlanders kunnen niet beschrijven wat er plaats heeft gevonden tijdens de Politionele acties in Indonesië. Sommige zullen niet eens weten wat het is. Het hoort niet tot "onze" geschiedenis. Vraag iemand ter plekke en het zit vastgebrand in zijn of haar geheugen. Geschiedenis is een grillig iets. Het lijkt erop dat onze culturele omgeving deels bepaald hoe we tegen de geschiedenis aankijken. We schiften en we beoordelen. Nu vinden we de slavernij een zwarte bladzij in onze geschiedenis. Leefden we in die tijd, dan kon het zijn dat we ons brood ermee verdienden. Hoe komt het dat onze kijk zo veranderd? Dat onze kijk op de geschiedenis zo kan veranderen? Want er zijn veel meer andere voorbeelden te noemen, die minder ingrijpend zijn.

Bij dit alles moest ik aan twee dingen denken:

1. De waarheid is hard. Sommigen kunnen ze niet aan. Fouten erkennen is op hoog niveau even moeilijk als op het gewone Jan in de straat niveau. Boeten voor gruwelijkheden gebeurt nog maar sporadisch. Zelfs belangrijke mensen van het koninklijk huis willen niet blijvend aan fouten worden herinnerd.
   
2. Geschiedenis moet beschreven worden. Het resultaat hangt af van degene die het schrijft, blijkt maar weer eens. Wie zegt wat de juiste versie is van wat er gebeurt? Het is redelijk postmodern om te zeggen dat de geschiedenis nooit objectief beschreven kan worden. Elk mens neemt zijn eigen geschiedenis mee. Geschiedenis is een geïnterpreteerde werkelijkheid. Wie zegt dan dat iets toch werkelijk zo is gebeurd? Dat is de intellectuele vraag waar ik mee blijf zitten. Hoe kunnen we dan nog oordelen over de weergave van de geschiedenis? Wie heeft er gelijk?