CV2 en OSF

Om deze post te begrijpen is het verstandig eerst deze post en het bijbehorende artikel te lezen van Matthijs Vlaardingenbroek te lezen. Hij schrijft:

Zaterdag 10 februari 2007 organiseerden wij de 5^de netwerkavond voor mensen die betrokken zijn bij gemeentestichten, emerging church, nieuwe vormen van kerk-zijn en missionair gemeente zijn. Het thema van deze avond was ‘de kerk op haar smalst’. Ik gaf die avond een korte introductie over dit thema, hetgeen tot een redelijk felle discussie leidde. Terugkijkend hierop lag de schuld hiervoor bij mij, omdat ik in mijn presentatie een foute conclusie had getrokken. Ik had namelijk de puristen en de pragmatici als tegenpolen neergezet; hetgeen ze niet zijn.

Ik was op deze avond aanwezig en bleef met vragen zitten. Misschien ging het te snel of had ik niet helder wat de essentie was van de discussie. Met CV2 wordt bedoeld de aanwezigheid van Christus op die plekken van 2-3 gelovigen samenkomen. OSF betekent organisatie, structuur en functionaliteit). Matthijs corrigeert zichzelf in het artikel, maar ook dan is het voor mij niet helder wat de relatie is tussen het wezen van de kerk (Matthijs noemt dat purisme) en de kaders waarbinnen de kerk functioneert (Matthijs noemt dit pragmatisme). Deze discussie kwam op gang door de thesis van Teun van der Leer die zijn vijf essentiele kenmerken noemt met betrekking tot het wezen van de kerk. Matthijs verbindt de kenmerken aan de twee polen die hij voorstelt.

• Samenkomen (CV2)
• Verbondenheid (CV2)
• Belijden dat Jezus Heer is (CV2)
• Continuïteit (vormen, gestalte) (OSF)
• Flexibiliteit (context) (OSF)
• Charismata (CV2)

Deze invulling gaat volgens mij niet geheel op. Samenkomen is niet alleen puristisch, maar hoort ook bij OSF. Waar komt je samen, hoe doe je het, enz. Kun je van de kenmerken van Teun niet een CV2 pool en een OSF pool aanwijzen? Zo zou dat dan verwoord kunnen worden:

• Gemeenschap (CV2) <--> Samenkomen (OSF)
• Apostoliciteit (CV2) <--> Samenwerking (OSF)
• Belijden: Jezus is Heer (CV2) <--> Als Jezus zijn in de wereld (OSF)
• Katholiciteit (CV2) <--> Continuïteit in vormen en gestalten (OSF)
• Wijzen naar het koninkrijk van God (CV2) <--> Flexibel om het Koninkrijk zichbaar te maken (OSF)
• Basis in de vrucht van de Geest (CV2) <--> Inzetten van de gaven van de Geest (OSF)

Er kan gediscucieerd worden over de gemaakte keuzes. Het is een aanzet tot verdere discussie.

God in Gouda

In een vorige post heb ik mijzelf deze vraag gesteld: Waar is Jezus mee bezig in Gouda?

In ben o.a. met de volgende voorbeelden gekomen:

1. Een aantal groeiende kerken in Gouda.
2. Samenwerking rondom Alpha.
3. In verschillende gemeenten is men bezig met Alpha.
4. Overleg tussen overheid en kerken.
5. Domino en Happitaria: samen eten in ontspannen omgeving
   
6. Twee christelijke boekwinkels.
7. Werkgroep "Van Berbers tot Buren"
   
8. Samenwerking van voorgangers

Deze lijst is natuurlijk nog veel langer. Mocht je uit Gouda komen, vul de lijst aan. Ik voeg ze dan samen en post ze later.

Cruicible in Birmingham

Ik ben dit weekend samen met Mariska naar een training bijeenkomst geweest van Crucible. Dit was hetr tweede weekend in een serie van drie over gemeente zijn in de stad en werd georganiseerd door Urban Expressions. Ik had van deze training gehoord op een Netwerkbijeenkomst met Stuart Murray in Den Haag. Als je geïnteresseerd ben in Post-Christendom en gemenstichting in deze tijd, dan moet je alles wat Stuart heeft geschreven, lezen. Aanrader. We waren er niet als enige Nederlanders. Ook Auke, Oeds, Martijn en Matthijs waren erbij. Op de blog van Matthijs kun je ook het programma van het weekend bekijken.

Wat mij opviel tijdens deze dagen dat men in de UK veel verder heeft nagedacht over het zijn in de binnensteden dan nin Nederland. Het begint ook in Nederland te komen, maar nog niet zoveel als in de UK. Grote steden zijn verpauperd en de kerk heeft het erg moeilijk gehad op zich in deze omgeving staande te houden. Ik heb met verschillende mensen gesproken en de verhalen zijn aanstekelijk. We bezochten o.a. een kerk in een wijk in Birmingham. Tegenover de kerk staat een grote moskee. Birmingham is trouwens één van de steden met een groot percentage moslims. Dat brengt heel veel vragen met zich mee. Onder andere: hoe ben je kerk in een multi-religieuze omgeving? Kun je openlijk op straat over Jezus spreken? Hoe is je Godsbeeld? Andere deelnemers uit de UK die dit weekend bezochten, werken in een omgeving met hindoe en sikh tempels. Daartussen is een kerk aanwezig om iets voor de wijk te betekenen.

Er zijn bij mij heel veel vragen opgeroepen. Vragen waar ik nu niet direct een antwoord op kan geven. Soms voelde ik me wel een beetje beschaamd. Al refelecterend vroeg ik me af wat mijn gemeente betekend in de stad. Hopelijk zijn dit profetische woorden: nog niet zoveel, maar we zijn op weg!

Leiderschap

Rogier Bos heeft op zijn blog een entry gewijd aan leiderschap. Ik herken veel in wat hij zegt. Onder andere zegt hij dat hij met zijn visie en ondernemerschap andere leiders helemaal gek kan maken. Met name als die anderen meer een management stijl van leiderschap hebben en proberen structuur te geven aan een visie die verandert en bijgesteld wordt en zich verder ontwikkelt. Dynamiek en structuur moeten op elkaar afgestemd worden. Gebeurt dit niet dan haken mensen af.

Binnen de emerging gemeenschap worstelt men met leiderschap. Postmodernen hebben een hekel aan hierarchie. Sla "Emerging Churches" van Bolger en Gibbs er op na en ze zullen dat beamen. Hierarchisch leiding geven stuit op weerstand. Toch zijn er leiders nodig, of je nu modern of postmodern bent. Voormalig premier van Beigië Jean-Luc Dehaene zegt dit in de krant van dit weekend:

"Waarschijnlijk moet een nieuwe generatie, die zelf in de tijd van internet en zapcultuur groot geworden is, de leiding krijgen om wat uit te kunnen richten."

Hij spreekt dan over de politiek in Europa, maar dit geldt ook voor de kerken en gemeenten. Met name in een geloofsgemeenschap zul je een bepaalde richting op moeten, wil je recht doen aan Jezus' onderwijs om mensen bekend te maken met Hem.

Jaren geleden had ik een discussie over de wijze waarop leiderschap werd beleefd binnen de Vergadering der gelovigen. In deze geloofsgemeenschap stelt men geen oudsten aan. Ik was het daar niet mee eens, want er staat immers in het NT dat Paulus o.a. Titus aanspoordt om dat wel te doen. Ik reageerde meer vanuit de structuur die met name in de latere brieven van Paulus naar voren komt, de Vergadering legt de nadruk op het organische, dat in de eerste brief aan Korinte de boventoon heeft.

Binnen de Vergadering (er verandert wel iets, maar veel groepen functioneren nog steeds zo) moet leiderschap opkomen vanuit de groep van gelovigen. Er is dan sprake van natuurlijk leiderschap, oudsten zijn mensen die door hun geestelijk leven, karakter en vaardigheden een overwicht hebben op de groep. Vaak is het zo dat dergelijke geloofsgemeenschappen door deze wijze van leidinggeven ontzettend lang blijven hangen in allerlei problemen of plannen. Niemand hakt de knoop definitief door, zodat een volgende stap kan worden gemaakt.

Rogier maakt onderscheid in leiderschap en dat helpt om structuur aan te brengen in het gedachteproces. Blijft de vraag staan hoe leiderschap binnen een "emerging" community herkent en erkend wordt. Mijn gedachten daarover komen in een volgende post.

Aanrader om eens te proberen

The NeXt bible.

Verschuiving

Eén van mijn profs zit op dit moment in de VS. Het heeft een sabbatical op Princeton. Hij schrijft in het Centraal Weekblad dat de "grote" kerken in de VS steeds minder mensen trekken. Dat grijpt mijn aandacht, want in Nederland is het niet veel anders. Veel stappen over naar naar de onafhankelijke, vrije en kleine kerkjes.

In de New York Times werd in januari veel aandacht gegeven aan deze kleine straatkerkjes. Dit citaat wil ik je niet onthouden:

"Ze hebben onderling nauwelijks verband, en aan de oppervlakte komen doen ze niet, maar ze vormen het vlechtwerk van de samenleving. [...] maar bieden wel een levensverband en vooral een bedding van overleven van velen. Deze haast ondergrondse kerk is van levensbelang voor velen. De New York Times erkent dat."

In de vele discussies over grote kerken die moeten groeien in aantal, vind ik dit een opvallende uitspraak. Blijkbaar hoef je niet zichtbaar te zijn voor de maatschappij om toch de samenhang te vormen. Een citaat om te onthouden.

Geluk en gebrokenheid

Deze week kwam er een geboortekaartje van een dochtertje van een nicht van me door de brievenbus. Ze is nu 41 jaar en hebben geen kinderen. Ze zullen verschrikkelijk blij en dankbaar zijn voor dit nieuwe leven. Daarnaast was het een week van het overlijden in de baarmoeder van een kindje van een echtpaar in de Parousia gemeente. De ene dag in het ziekenhuis is het nog goed, daarna kwam de schok toen het hartje niet meer klopte. Geluk en gebrokenheid maken beide deel uit van het leven. Een lach en veel tranen... Wat beide gemeenschappelijk hebben is dat we voor hen beide mogen en moeten bidden.

Half vol of half leeg

Ik ben opgegroeid met een dispensationalistische visie op de toekomst. Dat houdt in dat het in de toekomst met de wereld alleen meer slechter en slechter zal gaan. Er zullen steeds minder christenen bij komen. De maatschappij verloedert en de grote verdrukking is in aantocht (zie ook site van Jaap Spaans). Ik was dan altijd erg blij dat ik deze verdrukking niet hoefde mee te maken, wat voordat alle ellende zou beginnen, was ik met al mijn broeders en zusters al opgenomen in de hemel. Op de bijbelschool kwamen in deze visie al een aantal scheurtjes. Als studenten maakten we grappen over het magazine van het Zoeklicht waar deze "Hal Lindsey" visie om de veertien dagen gratis op de mat viel. Overdag tijdens de lessen eschatologie ontdekte ik dat er mensen in het verleden zijn geweest die totaal anders naar de maatschappij keken. Jonathan Edwards bijvoorbeeld verwachtte dat er opwekkingen zouden plaatsvinden in de toekomst.

Visies worden vaak beïnvloed door de tijdgeest. In Edwards tijd ging men uit van de Amerikaanse droom die het goede bracht. Het ging om vooruitgang, de stijgende lijn. Ook de visie van Darby (vader van het dispensationalisme), is kind van de moderniteit. Zijn gedachtegangen worden populair in de 70er jaren. De jaren van Vietnam en de koude oorlog. Schrijft Hal Linsey niet dat het gevaar uit Rusland en China komt? Inmiddels is de muur gevallen en we denken daar als evangelische toekomstdenkers al weer wat genuanceerder over. Het gevaar komt binnen een paar jaar alleen nog maar uit China.

Het Nieuwe Testament zegt dat de terugkomst van Jezus ons denken over het heden moet bepalen. Ik mis dat wel eens. We kijken zo vaak om ons heen en laten de cultuur onze toekomstvisie bepalen en gaan voorbij aan wat Jezus aan het doen is en het feit dat hij terugkomt. Ik heb best een hekel aan de bandjes waarop staat "What would Jesus do". Deze bandjes zetten mij er toe aan om te kijken hoe Jezus in onze tijd zou hebben gedacht. Er wordt in gedachten een beweging gemaakt van het heden naar het verleden en van het verleden weer terug naar het heden. In onze hersencellen wordt een 2000 jaar grote gedachtesprong gemaakt. Ik vraag me af na drie "Jesus Quests" of de gemiddelde christen weet hoe Jezus zou reageren, met name als je bedenkt dat de bijbel minimaal wordt gelezen. Ik ben zeer aangesproken door what Len Sweet op de achterflap van een boek schreef: "Wat is Jezus aan nu het doen?" (what is Jesus doing?). Sweet kijkt naar het heden en maakt mij scherp om naar die dingen te kijken waarin we Jezus' handelen kunnen zien.

Ten tweede moet onze toekomst ons heden bepalen. Een week of twee terug hebben we een dienst op zondag en een kringavond besteed aan de terugkomst van Jezus. In de mails die ik als reactie kreeg, bleken er weinig mensen met de terugkomst van Jezus bezig te zijn. Ze houden zich meer bezig met herkenning van geliefden of hoe de hemel eruit ziet. Het spoort hen blijkbaar niet aan tot iets. Wat dat dan ook mag zijn. Eingenlijk is dat onbegrijpelijk. Wij maken ons huis schoon als we visite krijgen, kopen een taart en zetten een vers bakkie koffie. Maar het feit dat Jezus terugkomt, zet hele evangelische volkstammen nauwelijks in beweging. Ik ben zeer gecharmeerd van Albert Simpson die dit motto had: "Bringing back the King". Naar aanleiding van Matt24:14 zei Hij dat we door mensen van Jezus te vertellen en voor te leven, we Zijn komst kunnen bespoedigen. Daar zitten theologisch nog wel wat haken en ogen aan, maar zijn uitspraak zet je wel in beweging. Al was het alleen maar in gedachten.....

Daarom wil ik mijzelf nu ook afvragen:

• "Wat is Jezus aan het doen in Gouda.....?" Vul je eigen omgeving maar aan.
• Hoe bepaalt het feit van Jezus' terugkomst mijn denken en handelen nu?
  

Er is veel gebeurd

Het is al weer lang geleden dat ik mijn laatste post heb geschreven. Niet alleen gebeurde er veel in de gemeente dat aandacht vroeg, maar ook de studie slurpt tijd. De stapel boeken en artikelen die ik nog moet lezen wordt kleiner, maar nieuwe dienen zich al weer aan. Binnenkort zal ik daarvan iets meer aan een antal post toe vertrouwen.

Deze week had ik een avond met een groep mannen die samen hetzelfde boek lezen. Niet alleen het boek, maar ook wijzelf staan centraal. We leren van elkaar en kunnen elkaar aansporen en aanmoedigen. Ik zie altijd uit naar deze avonden. Ook nu heb ik ervan genoten. Voor mij is dit gemeente zijn in optima forma. Ik denk dat Jezus dit heeft bedoeld met zijn uitspraak over 2-3 mensen die in Zijn naam bij elkaar zijn. De eenvoud maakt dat het door mij als een weldaad. De rust die je ervaardt na de drukte en de hectiek van alle dag.

Dat is voor mij gemeente-zijn.

Lumen Gentium in het geheel

Nico Dirk vroeg om de link van de tekst van Lumen Gentium. Je kunt het vinden op de site van het Vaticaan onder deze link in het Engels. Onder deze link vind je de tekst in het Nederlands.

Is de Emerging Church neo-liberaal?

Eerder schreef ik over de neo-liberale invloeden die zichtbaar zijn bij Brain McLaren. Daniël de Wolf schreef eerder over waarheidclaims en het hellende vlak van de schriftkritiek:

Ze lijken zoveel moeite te hebben met waarheidsclaims en zo gefrustreerd door conservatief evangelicalisme, dat ze meer lijken te neigen naar liberalisme en zich lijken te begeven op het hellende vlak van schriftkritiek. Vergaand reductionisme en relativisme lijken het gevolg van een anti-absolutistische houding bij sommige emergers.

Ik denk niet dat er sprake is van schriftkritiek. De schriftkritiek stamt uit het modernisme/Verlichting en McLaren sluit juist aan bij het post-modernisme. Over de anti-absolutistische houding is nog wel wat meer te zeggen, maar dat komt in een andere post.

McLaren is volgens mij beïnvloed door Hans Frei en George Lindbeck, beide post-liberale of narratieve theologen. De narratieve theologie is vooral verbonden met de Universiteit van Yale (de universiteit waar ook Johnathan Edward heeft gedoceerd). Liberalisme zocht haar waarheidsclaims in de cultuur of de menselijke ervaring. De neo-liberale theologie staat daar geheel los van. Ze heeft deze karakteristieken:

1. Non-foundationalist: Waarheidclaims moeten altijd geïnterpreteerd worden. Ze ontkennen dat "knowlegde is grounded in a set of non-inferential, self evident beliefs". Waarheid is niet terug te voeren op een objectieve grondslag. Dit is zichtbaar in de triologie van McLaren.
   
2. Systematische apologetiek wordt afgewezen. Het christendom hoeft zich niet te verdedigen ten opzichte van welke filosofie dan ook.
3. Ze benadrukken het narratieve aspekt van de bijbel. De verhalen over God worden betrokken op het leven van alle dag.
   

Bron: The Modern Theologians - David Ford (ed.)

Hendrik Jan begint ook met bloggen

Hendrik Jan van Houwelingen is ook een blog begonnen. Je kunt hem volgen vanaf deze url.

Lumen Gentium (5): De kerk als volk van God

Naast het mysterie of geloofsgemeenschap wordt de kerk aangeduid als het volk van God. God brengt mensen samen als een volk van Hem. Het criterium voor het volk van God is heiligheid, de beantwoording van Christus. Heiligheid krijgt het primaat over bijvoorbeeld het doopsel. Het volk Israël is een voorbereiding op het ontstaan van de Kerk, Israël werd reeds in het Oude Testament de Kerk van God genoemd. De bijbelse basis of bewijsvoering vanuit Num20:4 en Deut23:1 is echter flinterdun. In het Nieuwe Testament is de Kerk het volk van Christus, die haar basis heeft in het werk van Jezus op aarde en de oprichting van het Koninkrijk van God. In Jezus is er dus continuïteit en discontinuïteit ten opzichte van Israël en het Oude Testament.

Kijkend naar het eerste hoofdstuk, dan zo je verwachten dat daarna de gemeenschap als dynamiek tussen de gelovigen wordt benoemd en de relatie tussen gemeenschap en volk wordt toegelicht. Er wordt helaas terug gegrepen op sacramenten en de rol van de aangestelde priester daarin. De onderlinge verhoudingen in de kerk worden sacramenteel en liturgisch vastgelegd en de dynamiek wordt beteugeld. De ambtstheologie is en blijft de samenbindende factor in de Rooms Katholieke ecclesiologie. Ook al gaat Lumen Gentium uit van een gemeenschappelijk priesterschap, in artikel 10 en 12 van hoofdstuk 2 wordt een onderscheid gemaakt tussen de institutionele priester en het de “gewone” gelovige die op haar beurt priester is.

Je zou verwachten dat juist dit priesterlijk onderscheid tussen leek en clerus in een document als Lumen Gentium aan de orde gesteld zou worden. Met name wanneer men spreekt over de gaven van de Heilige Geest, blijkt het oordeel over de echtheid en het gebruik ervan toebehoort aan de leiding van de kerk. De dynamiek is daarmee ingekaderd door het instituut.

Een tweede aspect dat in dit hoofdstuk wordt benoemd zijn de lokale en de universele aspecten van de kerk. De katholiciteit van de kerk wordt verwoord door dit citaat:

Tot het nieuwe volk Gods zijn alle mensen geroepen. Daarom moet dit volk één en enig blijvend, zich uitbreiden over de gehele wereld door alle tijden heen, opdat zo het besluit van Gods wil verwezenlijkt wordt, die de menselijke natuur in het begin als één geschapen heeft, en zijn kinderen, die verstrooid waren, toch weer heeft willen samenbrengen.

Het samenbrengen in Christus is de taak van de kerk. De Rooms Katholieke Kerk ziet haarzelf als middel om de eenheid van de kerk te bevorderen en tot stand te brengen. De opvolger van Petrus heeft het primaat en beschermt eventuele kerkelijk verschillen. Vanuit dit artikel is onduidelijk op welke wijze dit tot stand komt. Ondanks de verschillen, werkt de Geest werkt in kerken die niet Rooms Katholiek zijn, De Geest geeft ook daar gaven en de sacramenten worden bediend. Toch blijft er een streven naar eenheid. Lumen Gentium roept dat ook op tot een beweging van de andere kerken naar de Rooms Katholieke Kerk.

Voor de verwezenlijking hiervan blijft onze Moeder de Kerk, bidden, hopen werken; en zij spoort haar kinderen aan tot zuivering en vernieuwing om het teken van Christus duidelijker te doen stralen op het gelaat van de Kerk.

Daarbij moet de kerk zichzelf aansporen tot vernieuwing, zoals het citaat duidelijk maakt (tegen het triomfantalisme en de societas perfecta). Zij moet zich blijvend keren naar Christus en het evangelie. Het geheel wordt besloten met artikelen die kijken naar anders gelovigen of niet gelovigen. Lumen Gentium biedt een openheid voor Moslims en mensen die het evangelie niet hebben gehoord. Daarnaast roept het op tot evangelisatie, daartoe roept Christus ons op.

Samen studeren

Vandaag heb ik gebrainstormd met iemand die een studiegroep wil starten. Het doel is niet op een docent voor een groep te plaatsen om vervolgens allerlei info in de groep neer te laten, maar om over onderwerpen die iemand triggeren, te bomen. Ik vind dit een ontwikkeling die kenmerkend is voor onze tijd. Moderne mensen verlangen naar kennis, post-modernen zoeken samen naar antwoorden. Kennis is mooi, maar het moet leiden naar een stuk groei en verdieping. Daarom was ik uitermater enthousiast en verwacht veel van dit initatief. Het zijn de lichtpuntjes van het werk, met name omdat niet ikzelf, maar iemand anders er mee komt. Dat hebben we meer nodig in een gemeente. Bedankt Roelof voor je enthousiasme en je verlangen om te groeien!

A New Kind Of Christian

De triologie van Brain McLaren is een aanrader. Toch heb ik wel een paar problemen met zijn theologische stellingnames (sommige ook niet trouwens). Dat werd vergroot door een blog-entry op Radical Conqruency. In deze entry wordt een oproep gedaan om "Evolution Sunday" te promoten. Doel van de dag is het onder de aandacht brengen van de relatie tussen geloof en wetenschap. Een aantal kerkelijk werkers in de VS hebben een soort petitie opgesteld waarin ze zeggen dat ze:

“believe that the timeless truths of the Bible and the discoveries of modern science may comfortably coexist. We believe that the theory of evolution is a foundational scientific truth, one that has stood up to rigorous scrutiny and upon which much of human knowledge and achievement rests.”

McLaren beschrijft de gesprekken tussen meerdere mensen die de nodige levensvragen hebben. Hij past een vrije forse decontructie toe op het scheppingsverhaal en de eerste 11 hoofstukken van Genesis. Ik heb met name problemen met zijn bijbelgebruik. Ik ben in het geheel geen tegenstander van zijn narratieve benadering, maar ik zit toch wel aan te hikken teggen zijn benadering van Genesis. Het gaat me niet in de eerst plaats om evolutie of schepping of een combinatie van beide. Ik kan niet meekomen in de wijze waarop het de bijbeltekst gebruikt. Dit Neo-liberale denken zie je meer terug in emerging churches. Heeft één van jullie de boeken gelezen? Hoe sta jij er tegenover?

Lumen Gentium (3): Kerk als Mysterie

Eén van de opvallende documenten die tijdens Vaticanum II het licht zagen, was Lumen Gentium (21 november 1964). Dit document is een uiteenzetting van de ecclesiologie van de Rooms Katholieke Kerk. De titel is afgeleid van de eerste woorden: Christus is het licht van de volken. Hij is niet het licht van de kerk, maar schijnt over kerkmuren heen. De eerste versie van het document was sterk gekleurd door de sfeer van het Vaticanum I, inhoudelijk was het clericalistisch, juridisch, triomfalistisch, sterk apologetisch en institutioneel. Daarom ging het document terug naar de tekentafel. De concilievaders wilde een meer bijbelse, patristische en pastorale uiteenzetting en een grotere plaats voor het mysterie. In het uiteindelijk resultaat valt op dat de verwijzingen naar de bijbel groot zijn. Men valt in de eerste twee hoofdstukken niet direct terug op de traditie, omdat ze deze traditie juist wilden hervormen. Kijkend naar de basis van de ecclesiologie hebben de opstellers gekozen voor een trinitarisch fundament. Zo is de kerk

"het volk, verenigd vanuit de eenheid van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest"

De kerk is een mysterie en verbonden met de komst van het Koninkrijk van God dat eeuwenlang is beloofd. Het aspect van het mysterie wordt benadrukt door het gebruik van metaforen om de essentie van de kerk te omschrijven. Deze metaforen hebben dynamische kenmerken, de meest opvallende is de kerk als het Lichaam van Christus. Dit leunt sterk op de brieven van Paulus, onder andere 1 Korinte. Elke gelovige maakt deel uit van de ene lichaam. Deze metafoor benadrukt de wederzijdse aanvulling in de kerk en de dynamiek van verschil en eenheid. Dit lijkt sterk in tegenspraak met de hiërarchische structuur van het leidinggevende apparaat dat de kerk voorstaat. De Roomse kerk wilde hervormingen doorvoeren, maar zag echter geen spanning tussen het institutionele en de geestelijke gemeenschap:

Men mag echter de gemeenschap met haar hiërarchische structuur en het mystieke lichaam van Christus, het zichtbare geheel en de geestelijke gemeenschap, de aardse Kerk en de met hemelse gaven verrijkte Kerk, niet beschouwen als twee verschillende dingen; integendeel, ze vormen één alomvattende werkelijkheid, bestaande uit een menselijk en goddelijk element.

Kritisch kijkend naar deze opmerking, is de vraag of het institutionele element van de Rooms Katholieke kerk de gemeenschap die in Lumen Gentium voorstelt, kan garanderen. De relatie tussen instituut en gemeenschap wordt vergeleken met de incarnatie van Jezus Christus op aarde. In Hem was tegelijkertijd het menselijk en goddelijk element aanwezig en zichtbaar. Deze analogie gaat niet volledig op. Volgens Lumen Gentium wordt het mysterie of de onzichtbare geestelijke gemeenschap zichtbaar in het instituut. De tweedeling van zichtbaar en onzichtbaar zijn in de natuur van Jezus niet aanwezig.

In het document wordt een opening gegeven voor de aanwezigheid van andere denominaties. Dit is opmerkelijk, omdat de apostoliciteit in het verleden alleen verbonden werd met de Katholieke Kerk. Er wordt volgens Lumen Gentium ook waarheid gevonden in andere kerken, terwijl de paus een samenbindende rol heeft om de andere kerken te scharen onder de opvolger van Petrus:

Deze Kerk, in deze wereld gesticht en gestructureerd als een maatschappij, wordt gevonden in de katholieke Kerk, bestuurd door de opvolger van Petrus en door de bisschoppen, die met hem in vereniging leven ofschoon men buiten haar meerdere elementen van heiliging en waarheid vindt, die, als eigen gaven van Christus' Kerk, een uitnodiging zijn tot de katholieke eenheid.

Nieuw jaar

Dit jaar zal voor ons speciaal zijn. Aan het einde van 2007 hopen wij op een andere plaats op deze aardkloot leven en werken. Aan de ene kant staat het nog ver van ons af, maar toch zien we er beide naar uit om een volgende stap te nemen. In Gouda hebben we veel geleerd en ook gezien dat werken in een gemeente niet altijd van een lijen dakje gaat.

Wij hebben nog geen officieel fiat van CAMA Zending, maar we verwachten geen belemmeringen in het lopende traject. Er zijn al langere contacten met een vriendenechtpaar in Granada, zij werken voor de CAMA in het zuiden van Spanje. Veel mensen vragen zich af waarom we daar aan de slag willen gaan. Dat is niet zo moeilijk uit te leggen. Europa is een zendingsgebied geworden. Voor een groot deel is het post-christelijk. Spanje is daarbij geen uitzondering. Ten tweede is de CAMA werkzaam in Zuid-Spanje, en kunnen we starten in een team. Ten derde is er een universiteit met daarop 60.000+ studenten. Ten vierde en niet de laatste, ervaren we dat God ons hier naar toe stuurt.

Wil je meer weten?

• Algemene info Granada
• Waar is het?
  
• Toeristische info
• Taalstudie in Granada
• Spanje voor beginners
• Website Silvester en Diane Koehoorn
  

Lumen Gentium (2)

In deze post staan de visie op de kerk vanuit Lumen Gentium centraal. Dit is een ducument dat tijdens Vaticanum II is geschreven.

Rooms Katholieke kerk
Voor het tweede Vaticaanse concilie waren er twee andere concilies geweest die de kerk en haar hervorming als doel hadden. Na de Reformatie reageerde de Rooms Katholieke kerk met het concilie van Trente (1545-1563) op de veranderingen binnen het kerkelijke spectrum. Daarvoor waren twee redenen. Ten eerste werd de kerk aangesproken door de politieke machthebbers op de eenheid van de politiek en de kerk. Verdeeldheid in de kerk betekende dat Europa minder goed bestuurd kon worden. Ten tweede stuurden de pausen aan op een reformatie van de kerk en een her-evaluatie van het geloof. Het gevolg van de adviezen vanuit het concilie van Trente was een structurering van de kerk en reactie op het gedachtegoed van de Reformatie. Tussen Trente en Vaticanum I ligt een lange tijd. Lange tijd is men bang geweest voor de invloed van de politiek op de kerk. Gezien de invloed en de redenen van de politiek om het concilie van Trente in het leven te roepen, is dat begrijpelijk.

Het duurt tot 1870 voordat Vanticanum I wordt gehouden. Dit concilie richt zich op het gevaar van de moderniteit of de gevolgen van de Verlichting. De moderniteit bracht het rationalisme, het liberalisme in de theologie en een antiklerikalisme met zich mee. Een ander fenomeen was de nadruk op de kerk op nationaal niveau, bijvoorbeeld het Gallicisme in de Rooms Katholieke Kerk in Frankrijk. Er vindt daarom een verschuiving van aandacht plaats. In het regimen christiano cirkelde de centrale vraag rond ordo en autoriteit. Na het uiteen vallen van de societas christiana, wordt certitudo het belangrijkste aandachtspunt. Deze zekerheid wordt gevonden in de hoogste openbaringsautoriteit: de paus. Dat is ten eerste zichtbaar in het feit dat de paus alleen bisschoppen aanwijst. Ten tweede in de onfeilbaarheid van het magisterium van de paus. Ook van protestantse zijde is er een reactie op de moderniteit. Volgens Van de Borgt uit dat zich uiteindelijk in de opkomst het fundamentalisme. Echter de neo-orthodoxie, met Karl Barth als belangrijkste voorman, is een minstens zo belangrijke reactie op het liberalisme vanuit de Verlichting.

Het derde concilie, Vaticanum II, volgde in 1962-1965. Dit concilie was een reactie op de toenemende invloed van het existentialisme op de kerk. Dit concilie werd bijeengeroepen door paus Johannes XXIII, die in eerste instantie bij zijn aanstelling in 1958 als tussenpaus betiteld werd. Echter, deze paus bleek sterk veranderingsgezind te zijn, en Vaticanum II zou tot grote veranderingen leiden. Hij stierf op 3 juni 1963, ruim voordat het concilie in 1965 zou worden beëindigd. Inhoudelijk is dit concilie bekend geworden door het aggiornomento, wat letterlijk “bij de dag brengen” betekent en duidt op modernisering van de kerk. Modernisering, maar ook openheid naar de wereld was volgens paus Johannes XXIII nodig.

Huizen bouwen

Vrienden van ons zijn bezig met het verbouwen van hun huis. Gouda zakt weg in het veen c.q. moeras en daarom moeten sommige fundamenten van huizen hersteld worden. Zo ook dat huis van onze vrienden. Dat is inmiddels allemaal klaar en nu moet de binnenkant nog afgemaakt worden. Veel verschillende mensen zijn bezig om verschillende klussen uit te voeren, zodat het huis weer bewoonbaar wordt. Zo heb ook ik deze week weer even een oud beroep opgepakt: electriciën. Stap voor stap gaat het de goede kant op.

Dat deed mij danken aan Efeze 2:20, waar gesproken wordt over het fundament van de apostelen en profeten. Is dat fundament dat zij hebben neegelegd hetzelfde fundament dat veel kerken hebben gelegd? Of moeten we net als bij onze vrienden, een nieuw fundament leggen zodat het gaat lijken op het fundament van de apostelen en profeten?

Toch weer redelijk veel gelezen

Dit jaar is niet voorbij gegaan zonder het lezen van boeken. In willekeurige volgorde de hoogtepunten:

Brain McLaren zoekt de positieve punten in verschillende kerkelijke tradities. Hij laat je beseffen dan we nog steeds erg vastzitten aan onze kerkelijke achtergronden. Er is veel rijkdom aanwezig bij medegelovigen die theologisch anders denken.

Het standaard werk "to be". Bolger en Gibbs geven een overview van de Emerging Church beweging.



Dit boek heeft mij een nieuwe visie gegeven op de essentie van de kerk. Volf leunt aan tegen de Free Church movement. Het is meer dan begrijpelijk dat dit boek ook veel aandacht krijgt van emerging kerkplanters en -bouwers. Een must read!

Webber kijkt in deze boeken terug in de tijd en komt terug met vele rijkdommen. Door achterom te kijken kunnen we volgens Webber met groter vertrouwen de toekomst ingaan. Het Christus Victor motief heb ik uit dit boek meegenomen.

Nog een boek van Robert Webber. Webber ziet als reactie op het postmodernisme een nieuwe groep evangelicalen ontstaan. Wat mij o.a. heeft aangesproken is dat deze groep zich meer op relaties richt, de traditie als uitdaging ziet en theologie narratief benadert. Ook een must!

Theologie is mijn passie. Grenz is voor mij één van dé favoriete schrijvers geworden. In 2005 overleedt hij plotseling. Grenz weet de theologie levend te maken voor deze tijd. Hij ziet de postmoderniteit niet als het grote gevaar, maar als een mogelijkheid om het evangelie helder te communiceren. Dit citaat geeft goed weer waar Grenz voor staat: Stanley Grenz is an inspiration to a whole new breed of theologians who refuse to get caught up in the fundamentalist/liberal debate.

Opvolger en uitwerking van Renewing the center.



Missionaire ecclesiologie vanuit de Anabaptitische traditie. De relatie tussen de kerk, het koninkrijk van God en de cultuur sprak mij aan. De boeken die vanuit het "the Gospel and our Culture" netwerk verschijnen zijn de moeite waard om te volgen.


Volf schrijft theologie met een directe verbinding met het leven van alledag. Dit boek is een bestseller geworden. In een wereld die steeds weer wordt opgeschrikt door haat, is dit boek een stimulans om verder te kijken.


Ik zie uit naar een Nederlandse variant.



Met name het eerste deel is sterk. Het incarnationele kerkmodel wordt praktisch uitgewerkt. Daarom alleen al een aanrader.



In Engeland heeft de kerkverlating harder toegeslagen dan in de VS. Dat merk je in de inhoud van boeken van Murray. Stuart Murray laat zien dat de tijd van het Christendom ten einde is. De kerk moet opnieuw vorm krijgen. Lees de opvolger "Church after Christendom" voor een antwoord.

Soms komen goede dingen uit overwachte hoek

Soms moet je terug in de tijd om waardevolle gedachten en ideeën (opnieuw) te ontdekken. Je zou het niet denken, maar zoiets vond ik bij de documenten die het Vaticaan publiceert. Lumen Gentium (licht van de volken) is een dogmatisch uiteenzetting over de kerk en is geschreven tijdens Vaticanum II. Dit is een Rooms Katholiek Concilie dat tussen 1962 en 1965 werd gehouden. Het doel van dat concilie was onder andere het moderniseren of bij de tijd brengen van de Rooms Katholieke kerk. Het is het concilie van het "aggiornamento", dat betekent "het bij de dag brengen". Opmerkelijk is dat de huidige Paus het document grotendeels heeft geschreven. Vanuit Rooms perspectief staan er opmerkelijk dingen in. Om je visie op de kerk verder te ontwikkelen zijn de eerste twee hoofdstukken de moeite waard. Wat zou het grootst zijn als de Katholieke Kerk de aanbevelingen van veertig jaar geleden op grote schaal ging toepassen!

In de volgende post ga ik op dit document inhoudelijk in.

De kerk op haar smalst

Wie benieuwd is naar de inhoud van de thesis van Teun van der Leer over "Kerk op haar smalst", kan deze hier lezen of downloaden.

Het succes van de kerk

Waaraan herken je het succes van de kerk? Deze vraag stelt David Fitch zichzelf in The Great Giveaway. Hij is leider van een emerging church met de naam Up/Rooted en, dat is niet onbelangrijk, de kerk is aangesloten bij de CAMA. Het doet mij goed dat ook collega's vanuit hetzelfde kerkverband nadenken over kerk zijn in een postmoderne wereld.

Kun je succes meten? De gezondheid of succes van de kerk meet je, zegt Fitch, door de trouw van de bezoekers. Trouw is tegengesteld aan individualisme. Trouw is de belichaming van Jezus' leven op aarde. Hij was trouw tot aan de dood.

Hoe? Een aantal punten:

1. Kijk naar het aantal dopelingen in plaats van naar het aantal beslissingen om christen te worden. Door middel van de doop beaam je wat Jezus heeft gedaan in je leven.
   
2. Meet op een kwalitatieve manier de mate van gemeenschap. Hoe? Door middel van vragen geeft hij een aantal suggesties. Hoe vaak heeft iemand je de harde waarheid gezegd zonder dat dat de relatie verstoorde? Wanneer heb je zonde beleden aan iemand die je vertrouwde? Wanneer bezocht iemand je voor het laatst toen je ziek was? Wanneer bad je samen met iemand over een zaak die voor jou van uitermate groot belang was?
   
3. Meet het aantal gemeentestichtingen in plaats van de grootte van de kerkgebouwen.

Ik ben nog steeds aan het nadenken over zijn punten. Hij zoekt naar echtheid in het geloof en in de gemeenschap van de kerk. Dat spreekt aan. Met name punt 2. Als je goed kijkt naar de vragen dat kost gemeenschap enorm veel transparantie en kwetsbaarheid...

Lopen door los zand

Soms ben je blij dat er een kerkelijke structuur is, op andere momenten kun je er wel op schieten. De CAMA en de Vrije Baptisten zijn een maand of wat geleden samen gegaan. Mooi natuurlijk, want je ziet over het algemeen meer kerken splitsen, dan dat ze samen verder gaan. Helaas betekent het praten over dit proces tot gevolg heeft gehad dat "onze" gemeentes al jaren niet meer doen waar ze eigenlijk mee bezig moeten zijn: gemeenten stichten. Ook nu we samen zijn gegaan, ligt alles nog stil. Alles kan pas weer starten als alle poppetjes in de huidige samenstelling op de juiste bestuurlijke plaats zitten om er dan visie te ontwikkelen en de verdere structuren vorm te geven. Hier spreekt cynisme, maar ook een een soort treurigheid. Hoe blij ik ook ben over dit samengaan, dit aanwezige gevoel is niet te onderdrukken.

Op zoek naar de ware kerk

Op de blog van Matthijs Vlaardingenbroek is een discussie bezig om tot een ware omschrijving te komen van de emerging church. Ik meng me daar ook maar in.

Een tijdje terug sprak ik iemand die in de VS een scriptie had geschreven over de emerging church. Zij zei dat de emerging church per definitie niet gedefinieerd wil worden. Deze weerstand is een reactie tegen modern denken dat alles in hokjes wil stoppen. Ook de relatie met het postmodernisme heeft dit in de hand gewerkt. In de UK zie je meer een mission-chaped-church idee dat zich verder uitbreidt. Daar heeft men, meer dan in de VS, te maken met een teruglopend kerkbezoek.

In één van de posts staat een link naar de site van Bram Krol. Krol heeft het niet zo op met de emerging church. Krol ziet de emerging church helemaal niet zitten, maar ik leer wel van zijn bezwaren. Hij ziet het als een volgende evangelische hype:

Dat hele gedoe met ‘emerging’ is een storm in een glas water. Het bestaat nauwelijks. We hadden dat een paar jaar geleden ook met de hype van de Huiskerkbeweging. De Duitser Simson had een boek gepubliceerd, waarin hij geen goede definitie gaf van wat hij nastreefde. Alles wat hem aansprak noemde hij ‘huiskerk’. Toen ‘toonde’ hij aan dat goede kerken beter zijn dan slechte… Nogal wiedes! Vervang Huiskerk door Emerging Church (ook al nauwelijks te definiëren), en we kunnen het hele parcours nog eens overdoen. Wat een heerlijke evangelische Tantalus kwelling! En wat staat ons daarna weer te wachten? Is de kerk werkelijk gediend met zo’n fata morgana?

Is de emerging church een storm in een glas water of een Evangelische tantalus kwelling? Dat is de vraag die hij terecht stelt. Hoe kunnen we dit voorkomen? Immers, de "Purpose driven church" ideeën hebben een theologische basis van twee bijbelteksten. Wie gebruikt dit model na vijf jaar nog? Ik noem zo een aantal suggesties:

Ten eerste denk ik dat je niet moet zoeken naar de definitie van een beweging die kerkvernieuwend wil zijn, voordat je helder hebt wat je met kerk bedoelt. Ik merk bij sommige bloggers een weerstand tegen theologie. Dan kan ik begrijpen, omdat in het verleden en ook nu theologie met name academisch werd en wordt beoefend. Het blijft dan zweven boven de kerkelijke massa. Met Stuart Murray zeg ik dat een goede theologische basis de meeste kans van overleven heeft. Trouwens, degenen die een beetje allergisch zijn voor theologie, doen in hun posts allerlei theologische uitspraken zonder dat ze daar waarschijnlijk erg in hebben.

Wat is de basis van de kerk? Daar heeft Teun van de Leer onder andere een aantal zaken over gezegd in zijn afstudeerscriptie. Deze dicussie moet gevoerd worden. Er is een kerkelijk minimum, Miroslav Volf heeft daar ook interessante dingen over gezegd in After Our likeness. Elke jaar organiseert Emergent in de VS een theologische "conversation". Waarom doen we dat niet in Nederland? Sommigen willen hier gewoon niet aan de theologie, omdat ze aan de slag willen en mensen willen bereiken. En dan grijp ik weer terug op punt 1, volgens Murray ben je zonder een goede doordenking snel uitgeput. Als voorbeeld neem ik een citaat over van Mark van Steenwyk:

I was just reading a recent Jordon Cooper post about the number of emerging churches that showed promise and then disappeared shortly after “emerging.” Jordon has been keeping a list of emerging communities for a while now, but many of the links no longer lead anywhere. Most church plants “fail” within the first 5 years. I don’t like to think of any worthy attempt at being a church a failure, but it is still a sad reminder of how challenging it can be to plant a church.

Ik mis nog steeds een goede doordenking in het Nederlandse taalgebied van het postmodernisme in relatie tot de kerk. Een Amerikaans voorbeeld daarvan is "Who's afraid of Postmodernism" van James Smith. Er is een duidelijk link tussen deze stroming en het ontstaan van allerlei emerging groepen en huiskerkbewegingen.

Een startende "emerging beweging" moet zich niet afzetten tegen bestaande initiatieven. Een nieuwe beweging moet juist insprirerend zijn, zodat Gods koninkrijk wordt gebouwd. We staat daarbij op de schouders van Augustinus, Bonifatius, de Katharen, Luther en Calvijn, de puriteiten of Bonhoefer. Ook deze nieuwe beweging staat in de traditie van de kerk van alle eeuwen. We kunnen in 2006 niet even 2000 jaar kerkgeschiedenis overboord gooien. We kunnen putten uit een enorme rijkdom, lees de boeken van Robert Webber en je begrijpt dat je niet het wiel opnieuw moet uitvinden.

Zou het niet een idee zijn om een Nederlandse versie van Mission Shaped Church te schrijven?

De toekomst is een bedreiging

Deze week was ik op de landelijke CAMA Voorgangers conferentie. Voor het eerst in de nieuwe samenstelling. Voor de niet ingewijden: we zijn gefuseerd met de Vrije Baptisten. Deze zijn dus nu niet meer zo vrij en vormen samen met de CAMA Nederland de ABC gemeenten. Ik leg de afkorting maar niet uit, gebruik je fantasie. In het verleden hebben de CAMA mensen veel energie gestoken in het betrekken van Baptisten bij deze conferentie en dit jaar heeft dat ten dele zijn vruchten afgeworpen. Er waren redelijk wat Baptisten aanwezig en dat is mooi.

Jaap Versluis hield daar een presentie over trends. Jaap Versluis doceert aan een hogeschool en trenswatching is één van zijn activiteiten. We leven in een veranderende samenleving en hij gaf aan waar het allemaal naar toe ging. Toen ik nadacht over wat hij zei, kwam er ook een andere uitspraak van één van de deelnemers naar boven. "Postmodernisme relativeert alles". Wat hebben Jaap en postmodernisme nu met elkaar te maken? Dit. De kerk is verplicht, volgens mij, om te reageren op veranderende tendensen in de samenleving. Niet alleen op de voorbeelden die Jaap noemde, maar ook op stromingen, gedachtepatronen, enz., die de maatschappij als geheel beïnvloeden. Een voorbeeld van dat laatste is het postmodernisme en de secularisering.

Loopt de kerk dan achter elke hype aan? NEE! Het hoofdletters. Ze moet niet achter alles aanlopen en zich aanpassen, maar ze moet er over nadenken en zaken doordenken en dan kijken hoe dat in relatie staat tot Jezus. De veranderende samenleving is voor veel kerkmensen een bedreiging en geen uitdaging. Het moet een uitdaging worden om Jezus te laten zien in de samenleving. Dat is een werkelijke incarnationele benadering.

Ik heb deze site gevonden met trends. Als je naar de lijst kijkt dan kan de kerk zo instappen! Waar wacht je op?

Dominee, houdt u nog een beetje van mij?

Waarom zou een dominee c.q. voorganger van gemeenteleden moeten houden? Komt dat omdat hij voor veel gemeenteleden alleen degene is die op zondag aan het einde van de preek amen zegt? Een dominee c.q. voorganger wordt ook wel eens herder genoemd. Jezus zegt dat de schapen de herder kennen. Ze kennen zijn stem. Helaas kennen heel veel kerkmensen de stem van hun geestelijke herder niet. Hij staat te ver van hen af. Helaas....

In deze postmoderne samenleving zoeken mensen naar echtheid in een leider. Authenticiteit. Practice what you preach. Kerken moeten er alles aan doen om de kloof die er is tussen leiders en leken kleiner te maken. Dat is ook één van de bezwaren tegen megakerken. Volgens mij is de toekomst van de kerken het kleinere verband. "Where everybody knows your name". Ook de voorganger.

Ik hoop dat ik dit ook een beetje kan waarmaken.

Laatst kwam ik iemand tegen...

Laatst kwam ik iemand tegen in een rode jas. Hij had een roos is zijn handen. Hij gaf me de roos en zijn dat ik hem moest volgen. De roos prikte en ik lachte. Ik had nog geen stap gezet of er was iemand die een tomaat at. Hij zei dat tomaten veel beter waren dan rozen. Of ik een tomaatje lustte? Helaas, ik lust geen tomaten, dus ik sloeg zijn aanbod af. Ik liep door en het leek wel of ik in de verte Harry Potter zag lopen. Het leek net de volwassen versie. Hij liep op me toe en zei dat het heel goed ging met mij. Dat is fijn. Ik vroeg of het goed met hem ging. Hij zei dat hij een beetje moe was. Hij was nog niet weg of ik waande mij een een groot weiland. Alles was groen. De koeien, de mensen, de lucht, alles rook ook groen. Een lieftallig dametje kwam op mij af. Ze zei dat dit de hemel op aarde was.
Dat geloofde ik toch niet en plop ik was weer op mijn oude plek. Ik vond dit allemaal maar vreemd, tot ik niet één, maar twee mensen tegen kwam. De een had een lange zwarte jas aan. De ander droeg een chique colbertje. De man met de lange zwarte jas zei dat hij niet goed genoeg was, de ander zei van zichzelf dat zijn collega's hem heel erg aardig vonden. Of ik in God geloofde? Ja, zei ik. Of ik hen dan wilde volgen? Ik twijfelde, zei dat ik er nog even over na wilde denken. Ik was nog niet uitgedacht toen er een aardige jongeman langskwam. Hij vroeg of ik me vrij voelde? Alle banden moeten los... "De vrijheid boven alles", schreeuwde hij. Ik vond hem nogal opdringerig en oneliners uitkramen. Hij werd al snel aan de kant geduwd. Een groepje enthousiastelingen schreeuwden om het hardst. Jij hoort hier niet, we zijn vol. De ene duwde nog harder dan de ander en riep dat dit land alleen voor ons was. Ik voelde me niet gewenst. Ik rende zo hard mogelijk weg, wat was dat? Toen ik alle schreeuwers achter me had gelaten zag ik een mannetje ineengedoken op een bankje zitten. Snikkend bekende hij dat hij er niet bij hoorde. Niemand wilde naar hem luisteren. In de 60er jaren, ja toen wel, maar nu niet meer. Ik sloeg een arm om zijn schouder en zei dat hij misschien een ander vak moest gaan leren. Misschien, zei hij. Ik liet hem alleen. Hoofdschuddend liep ik door. Wat had ik allemaal meegemaakt in zo'n kort tijd. Een verstandig man riep mij en vroeg wat er aan de hand was. Ik vertelde mijn verhaal. Hij zei: "volg niemand, dan alleen Jezus". Pas dan kun je op mensen vertrouwen. Dat heb ik dan maar gedaan.

Over de bijbel moet je praten met elkaar

Deze weken ben ik samen met mijn collega's in de Parousia Gemeente bezig met het samenstellen van een aantal preken en een tweetal studie-boekjes voor de kringen. In de Parousia Gouda staat het gehele jaar 2007 in het teken van een thema: Deze of gene(n). Het is de bedoeling dat zo'n beetje de hele gemeente nadenkt over het DNA van de gemeente (je komt deze term ook overal tegen, iedereen is op zoek naar identiteit). Eén van de plaatsen waar dat gaat gebeuren is de kring.

Maar voordat een dergelijk boekje of een preek geschreven wordt, moeten we wel helder hebben wat ons DNA is. Waar staan we voor theologisch? Wat is onze identiteit? We kiezen ervoor om daar met name (praktisch) theologisch over na te denken. Hoe zijn we in vogelvlucht te werk gegaan?

Eerst hebben we de onderwerpen vastgesteld via een brainstorm. Daarna is de inhoud van de studies voorbereid. Over het inhoudelijke aspect hebben we met elkaar als werkers van de gemeente weer gebrainstormd en door geboomd. Wat blijkt? Nu pas ontdek ik waar mijn collega's op een aantal vlakken voor staan, theologisch dan. We ontdekken nieuwe dingen van elkaar. Dat komt omdat we niet dezelfde mening hebben. Door dat gesprek komen we weer op andere zaken en moeten we oppassen niet teveel van het onderwerpen te raken. Dit proces is interessant.

Komt theologie niet op zo'n manier tot stand? Door erover te praten met elkaar. Stanley Grenz zegt zeer overtuigend dat de vorming van de theologie moet gebeuren in de gemeente of in de gemeenschap. Nu is het vaak de hogeschool of de Universititeit waar de meeste ideeën gekanaliseerd worden. Ik sta helemaal achter Grenz. De gemeente moet nog meer dan nu een bron worden van frisse theologische ideeën die de wereld veranderen.

Voor mij smaakt dit naar meer....

Allister McGrath op de VU

Alister McGrath geeft op donderdag 16 november van 14.00 - 16.00 uur een gastcollege in de kerkzaal van de VU. Hij deed een paar jaar geleden nogal wat stof opwaaien toen hij zei dat het protestantisme geen toekomst heeft. Tijdens het college komt hij dat uitleggen.

Lees hier meer...

Wat viel je op deze week in het nieuws?

Twee dingen hebben mij bezig gehouden deze week. Ten eerste was dat de consternatie rondom Ted Haggert. Het schijnt dat iedereen, binnen en buiten de kerk, een mening heeft over deze zaak. Hij heeft zelfs het journaal gehaald. Iedereen weet dat deze man een fout heeft gemaakt, maar ik heb het idee dat weinigen weten wat er nu werkelijk is gebeurd. Jammer. Ik ga me daar dan ook niet mee bezighouden, maar de eerste artikelen over integer leiderschap staan alweer in de krant. Ik ervaar het soms als de wijzende vinger van het eigen gelijk.

Het tweede wat me opviel is dat er weer een dode is gevallen in een kerkdienst. Dat kwam doordat men slangen doorgaf (volgens Mk16:8 moet dat kunnen, hebben ze in deze kerk gedacht). Giftige slangen kunnen bijten, maar als je op Gods beloften staat dan heeft dat geen effect, volgens sommigen. Ik vraag me wel eens af hoe God naar deze dingen kijkt. Ziet Hij hoofdschuddend en met grote verbazing toe? Als deze persoon in de hemel komt, wat zal God hem dan vragen?

Ten tweede vraag ik me af hoe sommigen de bijbel gebruiken. Deze gebeurtenis heeft nogal een dramatische afloop. Maar ook op andere vlakken wordt de bijbel zo misbruikt, zij het dan met minder schokkende gevolgen. Ik noem er een paar die me te binnen schieten:

• je moet op Gods beloften staan, dan gaat het allemaal beter.
• als je tot bekering komt, moet je in tongen spreken.
• je moet je bekeringsmoment met datum en tijd kunnen aanwijzen.
• Jezus beloofd ons een gelukkig leven.
• God moet het in je leven doen.
• zoek de zonde in je leven en heb diep berouw, pas dan zal God je bekeren.
• je problemen verwijnen als je God aanbidt.
• als we samen God aanbidden ontstaat er eenheid in de gemeente
• .....
  

Heel veel mensen vandaag de dag moeten aan de hand genomen worden bij het lezen van Gods woord. Er is een inhaalslag nodig. Helaas kicken veel mensen op het wonder en nemen weinig tijd op te ontdekken wat God tot hen heeft te zeggen door Zijn woord. We zouden in mijn ogen wat minder moeten preken en gewoon de bijbel lezen en commentaar geven op wat er staat. Dan leer je mensen zelf lezen. Dan hoop ik dat de kerk meer en meer zal begrijpen wat God tot ons wil zeggen. En we willen toch Gods stem horen?

Fundament van de kerk

Voordat ik begin het volgende. Wil je snel een overzicht van de hedendaagse ecclesiologie? Dan is het boek van Veli-Matti Kärkäinen "An introduction to ecclesiology" een goede start.

Mijn visie op de kerk hangt aan tegen de Free church movement. Deze beweging ziet de kerk als een gemeenschap van gelovigen. Miroslav Volf zegt dat deze beweging van kerken veroorzaakt wordt door onomkeerbare sociale veranderingen op mondiaal niveau. Hoe? Een citaat:

It will suffice to emphasize briefly those particular features promoting the expansion of the Free Church model. These include the differentiation of societies, the privatization of decision, the generatization of values, and inclusion.

Wil je meer weten, lees "After our likeness", pagina 13 en verder.

De visie gaat terug op de Anabaptisten. Het is opvallend dat de laatste tijd vanuit deze groep zoveel uitstekende literatuur verschijnt. Stefan Paas noemt die ook in de CV-Koers edititie van november. Deze groep heeft altijd aan de rand gestaan van de kerkelijke wereld. Ze zijn gewend om vanuit een minderheid te reageren. Schrijvers als Darell Guder en Stuart Murray komen uit deze hoek en schrijven geïnspireerd.

Deze anabaptisten zagen de kerk als een groep ware gelovigen en niet als een corpus permixtum (gelovigen en ongelovigen maken deel uit van dezelfde kerk). Tegen deze mening is vaak ingebracht dat de anabaptisten een kerk in een kerk voorstonden. Dat is een probleem waar een kerk niet alleen theologisch, maar ook praktisch theologisch naar moet kijken. Wie behoort tot de kerk?

Ik sluit mij aan bij Miroslav Volf die teruggaat op Matt18:20. Jezus is daar waar gelovigen bij elkaar komen. Ignatius zei daarover: ubi Christus, ibi ecclesia (waar Christus is, daar is de kerk). Tertullianus haakt daarop in: ubi tres, ecclesia est (waar drie zijn, daar is de kerk). Daarmee zegt Volf dat de kerk een gemeenschap is. Het is een groep gelovigen die samenkomen om Jezus te eren en te volgen.

Wie behoort tot de kerk? Dat zijn de gelovigen die samenkomen. En de ongelovigen dan die samenkomsten van gelovigen bezoeken? Dat is een volgende vraag voor een volgende keer.

Wat is de Emerging Church?

Tijdens de bespreking van mijn thesisvoorstel werd gevraagd: Wat is de Emerging Church? Dat is al even moeilijk als het definiëren van de term postmodernisme. Maar is er hoop.

Op Westminster Theological Seminary hield Dr. Scott McKnight tijdens een conferentie dit weekend een lezing over dit onderwerp. Hier kun je de toespraak in pdf downloaden.

Voorwaarden om kerk te zijn

In het de theologie is in het verleden veel nagedacht over de basis van de kerk. Wanneer spreek je van een kerk? Deze vraag is vanuit twee inzichten benaderd:

1. Vanuit het wezen van de kerk.
2. Vanuit de kenmerken of essentiële eigenschappen van de kerk.
   

Hier kijk ik naar punt 2. Eén van deze kenmerken vanuit de geschiedenis zijn de notae ecclesiae. Voor de reformtorische onder ons zullen ze bekend zijn. Ze worden vaak voorgelezen in de eredienst op zondag. Deze kenmerken komen voor in de geloofsbelijdenis van Nicea, die is vastgelegd op het gelijknamige concilie in 325:

Ik geloof in de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.

1. Er is één kerk. Zij ervaart haar eenheid in het samenbindende werk van de Heilige Geest.
2. De kerk is heilig. Het woord heilig heeft een moreel karakter. Ze kerk laat in haar wezen en gedrag zien dat de kerk is van Jezus. Maar ze ik ook apart gezet van de wereld om haar heen. Er is een scheiding tussen kerk en wereld.
   
3. De kerk is katholiek of algemeen. Dat wil zeggen dat de kerk een universeel karakter heeft. Het slaat niet op de Rooms Katholieke kerk.
4. De kerk is apostolisch. Zij is gezonden in de wereld, zoals Jezus gezonden is in de wereld.
   

Voor veel denkers is deze basis te smal. Snyder zet er in het boek "Evangelical Ecclesiology" een aantal dynamische aspecten tegenover. Hij zegt:

1. De kerk is divers en één. De kerk is één, maar mensen van verschillende pluimage maken er deel vanuit.
   
2. De kerk is charismatisch en heilig. De Geest die heilig is, geeft ook geestelijke gaven aan de mensen. Snyder zegt dat deze gaven pas goed tot zijn recht komen als de vrucht van de Geest aanwezig is.
   
3. De kerk is lokaal aanwezig en contextueel en katholiek. De kerk is niet alleen algemeen, maar sluit zich ook aan bij de lokale situatie en leefomgeving.
   
4. De kerk is profetisch en apostolisch. Apostelen houden zich bezig met het opbouwen van de kerk. Profeten inspireren, moedigen aan of spreken oordelend.

Snyder geeft de notae ecclesiae meer dynamiek mee. Op deze wijze kunnen we meerdere lijsten maken met kenmerken. Ik kies een andere insteek. Volgens mij moeten we beginnen bij het wezen van de kerk. Dat is onderwerp van een volgend item.

Ik heb ook een droom

Twee weken geleden werd er in de Parousia Gemeente in Gouda een video gedraaid van Martin Luther King. Hij had een droom.



Ik heb ook een droom als het gaat om de kerk. Zomaar een paar:

1. Jezus volgen is haar passie!
2. Niet de kerk, maar het koninkrijk van God staat centraal.
   
3. De kerk is missionair vanuit haar genen. Zij zendt niet, maar is gezonden.
4. De kerk is een kerk zonder muren. Dat wil ook onder andere zeggen dat postmoderniteit niet alleen als bedreiging, maar ook als uitdaging wordt gezien.
   
5. Gemeenschap is de kerk.
6. De kerk weerspiegelt haar verleden in de breedste zin van het woord.
7. Transformatie van levens staat voorop.

Wat is jouw droom?

Waar begint de kerk?

De kerk begint op de eerste Pinksterdag toen de Heilige Geest werd uitgestort (Hnd2:1-13). Jezus beloofde dat de Heilige Geest zou komen en dat de discipelen kracht zouden ontvangen. Dat deze kracht zichtbaar is in de beginnende kerk is overduidelijk (Hnd5:12-16). Het feit dat de Heilige Geest aan het begin staat van de kerk is van eminent belang. De Heilige Geest leidde niet alleen toen, maar ook nu mensen naar de kerk, lees 1Kor12. De Heilige Geest gaat aan de kerk vooraf: zij bewerkt dat er een kerk ontstaat.

Het ontstaan van de kerk is beschreven in het Nieuwe Testament. Wat is de relatie tussen de kerk en het Oude Testament? Dat vergt een complex antwoord, omdat je de relatie tussen de kerk en het volk Israël helder moet krijgen. Ik begin bij het laatste. Het volk Israël is het door God uitverkoren volk. God geeft vorm aan deze speciale relatie door een verbond. Een verbond is een overzicht van afspraken. God beloofd het volk te zullen zegenen als het het verbond houdt, Hij straft als ze dat niet doen (Deut28). De regels zijn de wet van God. Dat lijkt een last, maar Paulus zegt tegen de Romeinen dat het een voorrecht is (Rom9:1-5). Door deze regels blijkt dat God het beste met dit volk voorheeft. Het is een gunst. Ze waren bedoeld om goed te leven (Deut4:40). Het blijkt dat Israël vaak afdwaalt en de regels niet opvolgt. Profeten komen en gaan om Israël er op te wijzen dat ze naar God moeten terugkeren. Het mag niet baten. Dan komt de straf. Het gehele volk wordt weggevoerd. In verschillende fases vindt er deportaties plaats naar wat nu Irak is. Lees Ps137 hoe dat heeft gevoeld.

Toch is er hoop. De profeten beloven dat er een trouwe rest zal zijn waarmee God door zal gaan (Amos9:11, Micha5:4). Het wil niet zeggen dat het volk heeft afgedaan, maar dat God iets nieuws begint (de plaats van Israël in deze tijd is een andere discussie). Over deze trouwe rest heeft Jakobus het in Hnd15. De gemeente ontstaat uit deze trouwe volgelingen. Tussen Israël en de gemeente is er dus continuïteit. De trouwe rest is de verbindingsschakel. Er is ook discontinuïteit, want Israël en de gemeente zijn niet aan elkaar gelijk, God begint iets nieuws. Paulus spreekt dan ook over een nieuw verbond (2Kor3). Jeremia had dat al voorspeld in Jer31:32-33. Het gaat bij dat nieuwe verbond niet meer om de regels, maar om dat wat er in je hart afspeeld. En daar werkt de Heilige Geest en zijn we weer bij het begin aangeland.

Hiermee is ook de eerste vraag beantwoord. Er is zowel continuïteit als discontinuïteit. In de volgende 'post" wil ik gaan kijken naar de basis van de gemeente. Wanneer spreek je van een kerk?

Doe de deur van de kerk even dicht

Steeds weer opnieuw merk ik dat christenen geen helder beeld hebben van de kerk. Als iemand zegt: "we gaan naar de kerk", dan vraag ik mij af of ze begrijpen wat ze daarmee zeggen. Deze uitspraak is per definitie al onjuist, maar dat terzijde. Daarom wil ik mijn eigen theologische visie op de kerk nog eens overdenken, omdat ik voor mijzelf helder voor ogen wil hebben wat ik nu met het woord "kerk" bedoel. De komende blogs dus mijn zoektocht.

Jezus maakt gelukkig

Er zijn momenten tijdens college dat er uitspraken van profs blijven hangen. Deze maanden heb ik verschillende colleges gehad van Dr. Van de Beek. Hij is decaan van de theologische faculteit en oprichter van het IRTI (heeft te maken met onderzoek in de reformatorische theologie). Deze week hadden we het over de eschatologie (leer over de toekomst). Hij zei tijdens dat college dat Jezus' troon ten diepste het kruis is. Jezus regeert vanaf het kruis. Dat betekent dat wat Jezus voor de mensheid heeft gedaan in essentie zichtbaar is aan het kruis. Daar werd Hij verworpen en voor iedereen ten toon gesteld.

Daar heb ik nog steeds moeite mee. Ik heb geen moeite met dat wat Van de Beek over Jezus en het kruis zegt, maar dat het daar stopt. Immers Jezus staat ook op de dood en zit naast God de Vader. Deze drie elementen moeten als één geheel worden bekeken: dood, opstanding en verhoging.

Maar dat even terzijde. De tweede stap die hij maakte, is deze. Jezus volgen is hetzelfde lijden ondergaan als Hij. Dat wil bijvoorbeeld zeggen: niet begrepen worden door de mensen om je heen die geen christen zijn, een buitenstaander zijn, allerlei informatie over je heen krijgen die anti-christelijk is en in sommige gevallen ook lichamelijk lijden. Maar, zei hij, dat is nog niet eens het ergste. Uitgespuwd worden door de maatschappij, dat komt hard aan. Dat komt overeen met de ervaringen van Jezus (neem je kruis op...) en Paulus (lees maar in 2Kor11 wat hij heeft meegemaakt als volgeling van Jezus) en de martelaren in Opb6:10.

Ik ben daar nog steeds over aan aan nadenken. Het is enorm blijven hangen. Deze week keek ik ook even naar TBN, een charismatisch kanaal dat hier op de kabel zit. Van verschillende mensen hoorde ik dat zij door Joyce Meyer waren aangesproken. Dus om negen uur 's ochtends deed ik de tv aan om eens te horen wat ze zei. Zij zegt totaal iets anders dan Van de Beek. Al je christen wordt, zei Meyer, dan krijg je succes, geld, een goede baan, goede relaties, enz. Een quote van Meyer die ik vond in een blog en die haar uitspraken van afgelopen week ondersteunen: “Who would want to get in on something where you’re miserable, poor, broke and ugly and you just have to muddle through until you get to heaven?” Er zijn heel veel christenen die Jezus volgen omdat ze er beter van worden. En dat belooft Joyce Meyer ook. Is het daarom zo dat Meyer meer en meer gelezen wordt en haar programma zo populair is? Vindt er een opleving plaats van het welvaartsevangelie?

Dat vind ik in het geheel niet terug in de bijbel. Veel christenen volgen Jezus niet omdat Jezus God is. Omdat God deze hele wereld gemaakt heeft en er in al Zijn glorie boven staat. Omdat we niet van onszelf zijn, maar van Hem. Hij heeft ons gemaakt. Daar ligt volgens mij het wezen van het christen-zijn. En als we Jezus volgen dan zijn we kruisdragers in deze wereld. Hoe vaak heb ik ook niet gezegd tegen niet-christenen dat wanneer je christen wordt je het eeuwig leven krijgt. Is dat waar het om gaat? Dat je er wat voor terug krijgt? Nee, zegt van de Beek. En daarin sluit ik me bij hem aan. Ik wil Jezus volgen omdat Jezus Jezus is.

Theologie is de basis

Het doet me goed dat er meer en meer mensen theologie als de basis zien van al ons praktisch handelen in de kerk. Stuart Murray stelde het zelfs als voorwaarde voor een geslaagd gemeentestichtingsproject. Ik zie zoveel pragmatisme in evangelisch Nederland zonder dat van het handelen in de kerk theologische verantwoording wordt afgelegd. Een tijdje terug las ik nog ergens dat iemand zei: "Ga toch aan de slag, anders komt er nooit wat van." Soms hebben theologen een dergelijke reactie aan zichzelf te danken. Theologische denken blijft heel vaak boven de mensen zweven en raakt de praktijk niet. Het is teveel studeerkamer-theorie. Iemand zei eens tijdens college: "Al het theologisch sinaasappelschil dun pragmatisme dat uit de VS komt overwaaien werkt, het theologisch zwaargeschut dat de theologen in Nederland over het algemeen produceren kan vaak moeilijk vertaald worden naar de praktijk van alle dag." Daar moet wat aan gedaan worden. Gelukkig dat het besef groeit dat theologie nodig is. Theologie die werkelijk in de dagelijkse praktijk staat. Dan schiet je doel niet voorbij.

Murray zei ook nog het volgende: "Iemand die geen goede theologie heeft, is na twee jaar uitgeput." Dat is het laatste wat ik voor mijzelf als toekomst zie. Daarom studeer ik nog wat langer op een emerging ecclesiologie die de toets van de postmoderne tijd kan doorstaan.

Doe toch eens wat!!

De afgelopen keren heb ik het gehad over de dienende leider. Dat leiderschap een hekel punt is binnen "emerging churches" benadrukte Stuart Murray op een studiedag van gemeentestichters in Den Haag. Hij beaamde dat de definitie van leiderschap een moeilijk punt gaat worden in de toekomst. Dienend leiderschap is in heel veel kerken nog gewoon leiderschap met een ander sausje. In de praktijk verandert er weinig. De theorie en de praktijk zijn ver van elkaar verwijderd. Laat ik het met een voorbeeld duidelijk maken.

Een aantal leiders in een willekeurige gemeente, laten we zeggen twee oudsten, willen graag dat er een nieuw team in het leven geroepen wordt. Dit team moet ervoor zorgen dat nieuwe mensen in de wijk een welkomspakketje ontvangen en dat ze uitgenodigd worden voor een dienst op zondag. Ze vragen een aantal mensen en stellen een brainstorm voor. Er wordt hard nagedacht en uiteindelijk komt er een plan uit. Ondertussen hebben de oudsten hard gewerkt aan het "ownership" van het project bij de drie toekomstige teamleden. Op een gegeven moment gaan ze helemaal ervoor en zien het helemaal als hun taak. Drie maanden later wordt het eerste pakketje bezorgd.

Is er hier sprake van dienend leiderschap? Volgens mij niet. Het initiatief ligt nog steeds bij de mensen hogerop in de hierarchie. Zij bedenken een plan, maar laten de uitvoering over aan mensen die het uiteindelijk moeten doen. Het initatief ligt nog steeds niet bij het "gewone" gemeentelid. Dat is ook direct het meest moeilijke. Leiders vinden het lastig om initiatief los te laten en anderen te enthousiasmeren met plannen te komen en ze ook daadwerkelijk uit te voeren. Leiders willen toch graag de controle behouden. Dit is dan ook één van de kernvragen: moet de leider de controle houden? Een volgende keer daar meer over.

Dienend leiderschap (2)

Eerder heb ik het gehad over dienend leiderschap in een grote gemeente. Ik zei toen dat het waarschijnlijk erg moeilijk is om de hele (grote) gemeente te dienen als je de mensen niet kent. In dergelijke gevallen moeten constructies bedacht worden om elkaar te dienen. Daar wil ik het even bij laten. Zo zie ik aan tegen dienend leiderschap:

1. Een dienend leider heeft op regelmatige basis contact met "zijn" of "haar" mensen. Dienende leiders zijn relatiebouwers. Jezus deed dat met zijn 12 discipelen.
2. Een dienend leider faciliteert. Dat wil zeggen dat een leider de mogelijkheden schept voor iemand anders om goed te functioneren. Lees maar eens wat Barnabas doet bij Paulus.
3. Dienende leiders vinden het niet erg dat anderen hen voorbij streven. Doel moet steeds zijn zichzelf overbodig te maken. Zie ook weer Paulus en Barnabas. Barnabas schuift langzaam naar de achtergrond.
   
4. Een dienend leider probeert samen met anderen doelen te stellen. Doelen worden niet van bovenaf gedicteerd. Doelen komen samen tot stand. Dat wil niet zeggen dat doelen stellen een eeuwigdurend proces wordt, maar dat samen naar een oplossing wordt gezocht.
   
5. Een dienend leider is een goed voorbeeld. Een dienend leider kan leiding ontvangen van een andere leider. Hij/zij voelt zich niet benadeeld daardoor.
   

Heb je nog meer kenmerken?

Dienend leiderschap

Dit thema maalde dit hele weekend door mijn hoofd. Wat is dienend leiderschap? De één zegt dat het niet mogelijk is, de ander noemt het de nieuwste trend. Tijdens de Willow conferentie kwam het ook aan bod. Allerlei bijbelteksten en leiderschapsprincipes passeerden de revue, maar waar het werkelijk om ging, kwam volgens mij niet aan bod. Het raakte de kern niet. Dat kan ook niet, want dienend leiderschap in een kerk waar heel veel mensen elkaar niet kennen, is bijna een onmogelijkheid. Want wie moet je nu eigenlijk dienen?

Natuurlijk, de Here Jezus diende mensen. Maar wat zegt dat voor de leider van vandaag de dag? Kan iemand die bovenaan de hierarchische structuur staat en bij wie alle touwtjes terecht komen, überhaupt een dienend leider zijn? Dienen door middel van toerusting en vorming was één van de voorbeelden. Ik stel mijzelf dan de vraag: in hoeverre is het dienend leiderschap van nu anders dan 50 jaar geleden? Toen deed men toch ook aan toerusting? De vormen waren anders, maar wat is het wezenlijke verschil?

Dienend leiderschap is gekoppeld aan persoonlijk contact. Dat is wat Jezus deed, drie jaar lang. Het is faciliterend bezig zijn. Jezus stuurde zijn discipelen er op uit. Niet vanuit de hierarchische lijn, maar vanuit gelijkwaardigheid. Dienend leiderschap in een mega-kerk vindt altijd plaats via de verticale gezagslijnen. De voorganger kan per definitie het gewone gemeentelid niet dienen, tenzij je de preek als dienend middel gebruikt. Maar dan kun je ook Calvijn een dienend leider noemen. En als je de geschiedenis een beetje kent, dan was hij een andere mening toegedaan.

Ik ben er dus nog niet over uit.

Geloven dominees niet meer?

Hijme Stoffels heeft onderzoek gedaan naar wat werkers in de kerk geloven. Het blijkt dat hoe ouder de dominees zijn, des te groter de geloofstwijfels zijn. Bijvoorbeeld zijn er twijfels over het bestaan van God. We spreken dan over mensen die in de zestiger jaren zijn opgeroeid. Die het boek van John Robinson, "Honest to God", nog herinneren. Die nog weten dat er toen vooraanstaande theologen waren met de illustere namen als Wiersinga en Kuitert. Wie heeft het trouwens nog over hen? Wie kent het boek "Het algemeen betwijfeld christelijk geloof" nog? Het zijn mensen die o.a. het gezag van de bijbel in eigen kerk langzaam hebben zien webebben.

Dat rapport heeft nogal wat stof op doen waaien. Niet in zozeer in de kerken, maar juist bij seculier Nederland. EO corifee Andries Knevel heeft het uit moeten leggen hoe het allemaal zit bij Pauw en Witteman. Dat ze Hijme Stoffels niet hebben gevraagd, vind ik nogal genant. Ik sprak Stoffels nog en hij is gewoon fout begrepen en fout in kranten geciteerd. Het is een kunst om een rapport goed te lezen.

En gisteravond hadden ze bij hetzelfde programma Nico ter Linden uitgenodigd om uit te leggen hoe het nu kon dat Jezus op het water liep. Dat kun je toch niet meer geloven. Geen wonder dat die dominees het ook niet meer doen. Nico probeerde deze gebeurtenis zo uit te leggen dat het aangenaam was voor de interviewers. Jezus overwon de oervloed, hield de duistere machten onder zich, aldus Nico. Echter, het had niet het gewenste effect, ze bleven met een grijnzend gezicht naar Nico kijken.

Wat niet in de media komt, is het volgende. In hetzelfde rapport staat dat jonge dominees veel orthodoxer denken dan hun oudere collega's. Daaruit zou je concluderen dat wanneer je ouder wordt, je geloof meer en meer onder druk komt te staan. Ik denk eerder dat er een orthodoxe opwekking gaande is in het theologen corps. Dat is een verheugende ontwikkeling. Ik zie het om mij heen. Alleen orthodox Nederland studeert nog theologie. Er is hoop!

Misschien is er onder hen nog eens iemand die kan uitleggen aan Pauw en Witteman wat er met Jezus gebeurde toen op dat meer!

Erik Sengers

Ik heb het eerder gehad over het boek "De Aantrekkelijke gemeente" van Erik Sengers. Heb je daarvoor interesse, dan kun je het als pdf downloaden op deze pagina.

Doel voor dit jaar!

De afgelopen week is het razend druk geweest. Doordat de vakantie laat viel dit jaar, moest ik voor de gemeente hart aan de slag om alles weer op de rit te krijgen. Na twee weken inhalen, begin ik er eindelijk weer zicht op te krijgen. Er komen verschillende kringleiders bij en dat geeft weer extra lucht. Zo krijgen veel mensen die geen kring hebben toch een geestelijk onderdak. Ook het onderwijsprogramma startte weer. Trainingen geven is één van de leukste dingen die er is.

Ook de studie vergde tijd. Ik ben gestart met een promotie-traject aan de VU. Het master-programma van vorig jaar is zo goed als afgerond. Nog even voor de formaliteiten mijn scriptie een aantal keren laten drukken en dan een gesprek en dan is het klaar. Voor het promotie-traject stroom ik in in het Living Reformed Theology programma. Eigenlijk wil ik dat niet, maar het is niet mogelijk om colleges missiologie te volgen. Er is geen geld voor op de VU, blijkt nu. Helaas kom je dan tot de ontdekking dat er in Nederland erg weinig aan missiologie gedaan wordt op academisch niveau. Dat steekt. Er ligt daar een braak liggend terrein. Kijkend naar Europa moeten er programma's komen die aandacht geven aan zending en gemeentestichting in de stad. Lees het SCP buro rapport en je weet waarop. Ik hoop dat de VU dat gaat oppakken in de toekomst.

Trouwens tijdens, tussen twee haakjes, ik lees nu een boek van F. Leron Shults: Reforming the Doctrine of God. Hij benadert de triniteit vanuit de relatie. Ben net begonnen, maar Shults schijnt een rijzende ster te zijn aan het theologisch firmament. Wel pittige theologische stof, maar een aanrader voor de doorzetter.

Terug bij waar ik was. Door alle drukte komt ik tot de ontdekking dat relaties onder druk komen te staan. Ik heb altijd geroepen dat dat het belangrijkste is. Nu blijkt ik er geen enkele moment voor te kunnen vrijmaken. Er gaat dus iets mis. Ik wil dit jaar daar echt meer aandacht aan geven. Al was het maar omdat dat ook het belangrijkste was wat Jezus deed: met mensen omgaan.

Evangelicalen weten hoe je de kerk verkoopt!

Dat staat in Trouw deze week naar aanleiding van een boek van godsdienstsocioloog Erik Sengers "Aanstekelijke Kerk". Sengers is katholiek en zegt dat door bijvoorbeeld Willowcreek en Alpha de kerken op evangelische grondslag groeien.

Het is geweldig dat deze manieren van werken haar vruchten heeft afgeworpen. Toch zoek ik nog steeds naar mensen in het Nederlandse taalgebied die verder kijken dan Willowcreek en Alpha. Willowcreek methoden zijn als meer dan 10 jaar bekend in Nederland. Alpha heeft in Nederland onlangs haar 10-jarig jubileum gevierd. Wanneer verschijnen er schrijvers die creatiever gaan schrijver over de kerk en niet over dat wat we al hebben om het nogmaals voor het voetlicht halen. Met name de kerk in de stad heeft een stevig fundament nodig met een krachtige praktijk.

Bij deze een oproep om zo'n boek te schrijven!

Simple church (2)

Ik ben al jaren op zoek naar de essentie van de kerk. Dat was ook de reden dat ik e.e.a. op een rij zetten in het vorige "stukje". Na Teenstreet komt je weer thuis en ga je nadenken wat je met dat wat je hebt gehoord wil gaan doen. Ik merk dat ik neig naar het verstevigen van contacten. Met tieners, kringleden, vrienden, enz. Ik wil dat ook meer doen het komende jaar. Volgens mij is dat waar de gemeente voor is bedoeld. We zoeken allemaal naar contact. Door het individualisme neemt dat alleen maar toe. Mensen snakken naar echtheid op het relationele vlak. Ik merk dat bij tieners. En ik zie dat ook bij volwassen mensen. Wat kunnen wij eraan doen om dat te laten groeien? Het is meer dan mensen die je niet kent een hand geven aan het begin van een dienst. Het begint bij een keuze. Kiezen om werkelijke relaties aan te gaan. Gastvrij zijn, jezelf open stellen, mensen willen ontmoeten, een schouder aanbieden bij een moeilijk gesprek. Het begint bij een vraag: willen we dat? Maken we die keuze niet of beantwoorden we deze vraag onkennend, dan zie ik weinig toekomst voor de kerk.

Simple church

Vandaag weer een boek uitgelezen. En ik ben enthousiast over de inhoud. Ik zal niet uitweiden over alles wat het boek biedt, maar er een ding uithalen. Het boek is er een uit de serie "After Christendom". Dit boek gaat over de kerk in onze postmoderne tijd. Er komt heel veel Emerging Church langs. Hij bouwt zijn betoog langzaam op, maar ik spring snel naar waar hij mij om gaat. In het einde komt de schrijver bij zijn eigen voorkeuren. Hij strijdt voor een "simple church". Dat wil zeggen dat hij zoekt naar de essentie van de kerk. Het gaat om de werkelijke kerk in haar kern. Ballast wordt overboord gegooid. Geen extra activiteiten waar weinig mensen op af komen. Geen vergaderingen die mensen beletten om werkelijk christen te zijn in de maatschappij. Geen kerkje spelen, maar kerk zijn: het koninkrijk van God verkondigen in al haar eenvoud. Hij vindt dat bij veel kerk die Emerging zijn.

"Simple church" wil niet zeggen dat alles "simpel" is. Het is geen kerk voor mensen met een verstandelijke beperking. Het is juist het tegendeel. Het is een kerk waar veel wordt nagedacht over aanbidding, de cultuur, leren discipel van Jezus te zijn, enz.

Als je mij een beetje kent, weet je dat ik hier warm van wordt. Ik zie de kerk als een groep mensen die gewoon Jezus willen volgen en meer niet. Het gaat om relatie's en op basis daarvan ondersteun je elkaar en aanbidt je samen God. Daar gaat het toch om in het leven van een christen? Steeds meer ontdek is dat al het activisme ons afhoudt van wat Jezus met Zijn kerk bedoeld.

Als je dit leest, laat eens weten wat voor jou de essentie is van kerk zijn. Wat doet jouw hart sneller kloppen als je het over de kerk hebt?

Hoornbeeck en Teenstreet

Op het Hoornbeeck college wordt gevraagd wat iemand vindt van de EO jongerendag als je je aanmeldt bij de school. Op zich al een vreemde vraag. Ooit werkte ik bij een bedrijf met veel reformatorische mensen uit de rechtervlank zogezegd. Toen had ik ook al van dergelijk discussies. Of de EO jongerendag nu wel of niet goed was. De genade werd daar wel erg gratis aangeboden. Ik meende dat de genade toch gratis was. Nee dus. Je moest het wel erg voelen dat je zondig was. Toch werkheiligheid? Ik heb het nooit begrepen.

Op dit moment zitten Mariska op een soort super EO jongerendag: Teenstreet. 3800 jongeren uit heel Europa op één plek. Waar vind je dat? Het is echt geweldig dat jongeren uit het seculiere Europa zo uit hun dak gaan voor Jezus. Mag dat wel? Of is dat toch wel erg voorbarig?

Waarom zo eis op zo'n school? Ik volg het met grote verbazing. Ik hoop dat de Geest mensen op deze school laat merken dat Hij ook buiten hun geijkte paden werkt. Dat er buiten het soms vastgeroeste eigen gelijk ook mensen zijn die de genade van Jezus proeven. Gratis. Maar ja, mag dat aanbod wel op deze manier aangeboden worden? Volgens sommige dus niet.

Trouwens Teenstreet is super. Goede reis gehad en al een geweldig programma. Ik hoop dat Jezus veel tieners aanraakt. We bidden ervoor. Hoornbeeck of geen Hoornbeeck, wij zien de Geest werken. Dat neemt niemand, ook een school niet, ons af.

Heroooos

Er zijn altijd mensen die je leven beïnvloeden. Een mens is een sociaal wezen en kan niet zonder anderen. De uitzonderingen daargelaten. Ik ben ook zo mij voorbeelden gehad. Dat was vaak zo incidenteel, dat wanneer mensen er naar vroegen, ik niet wist wie ik moest noemen. Na het lezen van Bono over Bono heb ik er een held bij. Bono. Ik was nooit zo'n U2 fan. Mariska had Joshua Tree al voordat we trouwen. Ik vond sommige liedjes aardig, maar verder niet. Nu heb ik iets gelezen van de man achter het succes.

Van Bono heeft men zich steeds afgevraagd: is hij het nu wel of is hij het nu niet. Did he find what he was looking for? In Bono over Bono is er geen twijfel mogelijk. Bono wil Jezus volgen. Het spat van de bladzijden. Ook al wil de interviewer er niet altijd over praten, God komt om de haverklap aan bod. Bono weet dat Jezus gekomen is voor ons, Hij stierf en leeft. Jammer dat daarover weinig wordt doorgevraagd. Maar dat doet niets af aan het feit dat ik de man enorm bewonder.

Bono reist de halve wereld af om iets te betekenen. Hij heeft met de belangrijkste mensen van deze aardkloot gesproken. Hij doet er wat aan. Er zijn meerdere "emerging church" aanhangers die Bono over Bono lezen. Op verschillede blogs zie ik het boek in Nederlandse of Engelse versie langkomen. Blijkbaar zijn er meer mensen die in beweging worden gezet!

Teenstreet 2006

Nog drie daagjes! Op 5 augustus begint het weer. Dan kan Mariska en ik weer een weekje naar Teenstreet. Dit keer in Offenburg, vlak bij Frankfurt. We gaan met 8 tieners, 5 uit de Parousia en 3 vriend(inn)en van. Het thema is dit jaar "Metamorphosis". Teenstreet is een spetterend congres met veel praise, sport, gespreksgroepjes, workshops, sponsorloop, nieuwe mensen ontmoeten uit heel Europa, veel muziek, enz.... Als je tussen de 13-17 jaar bent en niet meegaat, dan mis je wat deze zomer.

Wil je het meevolgen volgende week, kijk dan hier!. Ik zal op mijn blog ook verslag doen.

Libanon

Er is deze nog geen bestand gerealiseerd. Nog meer mensen slaan op de vlucht. Van Arie Verduijn hoorde ik dat er verschillende CAMA kerken in de regio hulp bieden. Dat is geweldig. Het is in deze situatie heel erg moeilijk om een kant te kiezen. Ik ben niet zozeer sympatisant geworden van Hezbollah, in het geheel niet. Maar er wordt wel heel veel platgebombadeerd door Israël. Steden en dorpen die met moeite de laatste jaren weer zijn opgebouwd, liggen weer in puin. Aan de andere kant heeft Hezbollah al die jaren een groot arsenaal aan raketten op kunnen bouwen. Zeer mobiel en moeilijk uit te schakelen. Daar maken ze nu in grote getale gebruik van. Wanneer stopt deze waanzin? Wanneer stopt het bloeden?