Psychologisch getest

We zijn druk bezig met de voorbereidingen om in het najaar naar Spanje te vertrekken. De CAMA vraagt daarvoor ook een psychologische test. Dat helpt om eventuele onzekerheden over functioneren of samenwerken in een onbekende omgeving te kunnen opvangen. We weten beide dat we geen ernstige tik hebben, maar toch is het wel even spannend om jezelf binnenstebuiten te keren. Vandaag was het dan zover. We reden in alle vroegte naar de psycholoog die ons zou "doorlichten". Al met al werd het een prettig gesprek over onze achtergrond, onze visie en onszelf als stel. Daarna ongeveer 900 schriftelijke vragen over van alles. Ik ben erg benieuwd wat daar uit gaat komen. Het is bedoeld om sterke en zwakke punten op verschillende vlakken te ontdekken.

En zo is er weer een stap gezet. We blijven je op de hoogte houden! Inmiddels hebben we ook een folder gemaakt om mensen te interesseren voor ons werk. Hier kun je onze folder bekijken of downloaden.

CV2 en OSF

Om deze post te begrijpen is het verstandig eerst deze post en het bijbehorende artikel te lezen van Matthijs Vlaardingenbroek te lezen. Hij schrijft:

Zaterdag 10 februari 2007 organiseerden wij de 5^de netwerkavond voor mensen die betrokken zijn bij gemeentestichten, emerging church, nieuwe vormen van kerk-zijn en missionair gemeente zijn. Het thema van deze avond was ‘de kerk op haar smalst’. Ik gaf die avond een korte introductie over dit thema, hetgeen tot een redelijk felle discussie leidde. Terugkijkend hierop lag de schuld hiervoor bij mij, omdat ik in mijn presentatie een foute conclusie had getrokken. Ik had namelijk de puristen en de pragmatici als tegenpolen neergezet; hetgeen ze niet zijn.

Ik was op deze avond aanwezig en bleef met vragen zitten. Misschien ging het te snel of had ik niet helder wat de essentie was van de discussie. Met CV2 wordt bedoeld de aanwezigheid van Christus op die plekken van 2-3 gelovigen samenkomen. OSF betekent organisatie, structuur en functionaliteit). Matthijs corrigeert zichzelf in het artikel, maar ook dan is het voor mij niet helder wat de relatie is tussen het wezen van de kerk (Matthijs noemt dat purisme) en de kaders waarbinnen de kerk functioneert (Matthijs noemt dit pragmatisme). Deze discussie kwam op gang door de thesis van Teun van der Leer die zijn vijf essentiele kenmerken noemt met betrekking tot het wezen van de kerk. Matthijs verbindt de kenmerken aan de twee polen die hij voorstelt.

• Samenkomen (CV2)
• Verbondenheid (CV2)
• Belijden dat Jezus Heer is (CV2)
• Continuïteit (vormen, gestalte) (OSF)
• Flexibiliteit (context) (OSF)
• Charismata (CV2)

Deze invulling gaat volgens mij niet geheel op. Samenkomen is niet alleen puristisch, maar hoort ook bij OSF. Waar komt je samen, hoe doe je het, enz. Kun je van de kenmerken van Teun niet een CV2 pool en een OSF pool aanwijzen? Zo zou dat dan verwoord kunnen worden:

• Gemeenschap (CV2) <--> Samenkomen (OSF)
• Apostoliciteit (CV2) <--> Samenwerking (OSF)
• Belijden: Jezus is Heer (CV2) <--> Als Jezus zijn in de wereld (OSF)
• Katholiciteit (CV2) <--> Continuïteit in vormen en gestalten (OSF)
• Wijzen naar het koninkrijk van God (CV2) <--> Flexibel om het Koninkrijk zichbaar te maken (OSF)
• Basis in de vrucht van de Geest (CV2) <--> Inzetten van de gaven van de Geest (OSF)

Er kan gediscucieerd worden over de gemaakte keuzes. Het is een aanzet tot verdere discussie.

God in Gouda

In een vorige post heb ik mijzelf deze vraag gesteld: Waar is Jezus mee bezig in Gouda?

In ben o.a. met de volgende voorbeelden gekomen:

1. Een aantal groeiende kerken in Gouda.
2. Samenwerking rondom Alpha.
3. In verschillende gemeenten is men bezig met Alpha.
4. Overleg tussen overheid en kerken.
5. Domino en Happitaria: samen eten in ontspannen omgeving
   
6. Twee christelijke boekwinkels.
7. Werkgroep "Van Berbers tot Buren"
   
8. Samenwerking van voorgangers

Deze lijst is natuurlijk nog veel langer. Mocht je uit Gouda komen, vul de lijst aan. Ik voeg ze dan samen en post ze later.

Cruicible in Birmingham

Ik ben dit weekend samen met Mariska naar een training bijeenkomst geweest van Crucible. Dit was hetr tweede weekend in een serie van drie over gemeente zijn in de stad en werd georganiseerd door Urban Expressions. Ik had van deze training gehoord op een Netwerkbijeenkomst met Stuart Murray in Den Haag. Als je geïnteresseerd ben in Post-Christendom en gemenstichting in deze tijd, dan moet je alles wat Stuart heeft geschreven, lezen. Aanrader. We waren er niet als enige Nederlanders. Ook Auke, Oeds, Martijn en Matthijs waren erbij. Op de blog van Matthijs kun je ook het programma van het weekend bekijken.

Wat mij opviel tijdens deze dagen dat men in de UK veel verder heeft nagedacht over het zijn in de binnensteden dan nin Nederland. Het begint ook in Nederland te komen, maar nog niet zoveel als in de UK. Grote steden zijn verpauperd en de kerk heeft het erg moeilijk gehad op zich in deze omgeving staande te houden. Ik heb met verschillende mensen gesproken en de verhalen zijn aanstekelijk. We bezochten o.a. een kerk in een wijk in Birmingham. Tegenover de kerk staat een grote moskee. Birmingham is trouwens één van de steden met een groot percentage moslims. Dat brengt heel veel vragen met zich mee. Onder andere: hoe ben je kerk in een multi-religieuze omgeving? Kun je openlijk op straat over Jezus spreken? Hoe is je Godsbeeld? Andere deelnemers uit de UK die dit weekend bezochten, werken in een omgeving met hindoe en sikh tempels. Daartussen is een kerk aanwezig om iets voor de wijk te betekenen.

Er zijn bij mij heel veel vragen opgeroepen. Vragen waar ik nu niet direct een antwoord op kan geven. Soms voelde ik me wel een beetje beschaamd. Al refelecterend vroeg ik me af wat mijn gemeente betekend in de stad. Hopelijk zijn dit profetische woorden: nog niet zoveel, maar we zijn op weg!

Leiderschap

Rogier Bos heeft op zijn blog een entry gewijd aan leiderschap. Ik herken veel in wat hij zegt. Onder andere zegt hij dat hij met zijn visie en ondernemerschap andere leiders helemaal gek kan maken. Met name als die anderen meer een management stijl van leiderschap hebben en proberen structuur te geven aan een visie die verandert en bijgesteld wordt en zich verder ontwikkelt. Dynamiek en structuur moeten op elkaar afgestemd worden. Gebeurt dit niet dan haken mensen af.

Binnen de emerging gemeenschap worstelt men met leiderschap. Postmodernen hebben een hekel aan hierarchie. Sla "Emerging Churches" van Bolger en Gibbs er op na en ze zullen dat beamen. Hierarchisch leiding geven stuit op weerstand. Toch zijn er leiders nodig, of je nu modern of postmodern bent. Voormalig premier van Beigië Jean-Luc Dehaene zegt dit in de krant van dit weekend:

"Waarschijnlijk moet een nieuwe generatie, die zelf in de tijd van internet en zapcultuur groot geworden is, de leiding krijgen om wat uit te kunnen richten."

Hij spreekt dan over de politiek in Europa, maar dit geldt ook voor de kerken en gemeenten. Met name in een geloofsgemeenschap zul je een bepaalde richting op moeten, wil je recht doen aan Jezus' onderwijs om mensen bekend te maken met Hem.

Jaren geleden had ik een discussie over de wijze waarop leiderschap werd beleefd binnen de Vergadering der gelovigen. In deze geloofsgemeenschap stelt men geen oudsten aan. Ik was het daar niet mee eens, want er staat immers in het NT dat Paulus o.a. Titus aanspoordt om dat wel te doen. Ik reageerde meer vanuit de structuur die met name in de latere brieven van Paulus naar voren komt, de Vergadering legt de nadruk op het organische, dat in de eerste brief aan Korinte de boventoon heeft.

Binnen de Vergadering (er verandert wel iets, maar veel groepen functioneren nog steeds zo) moet leiderschap opkomen vanuit de groep van gelovigen. Er is dan sprake van natuurlijk leiderschap, oudsten zijn mensen die door hun geestelijk leven, karakter en vaardigheden een overwicht hebben op de groep. Vaak is het zo dat dergelijke geloofsgemeenschappen door deze wijze van leidinggeven ontzettend lang blijven hangen in allerlei problemen of plannen. Niemand hakt de knoop definitief door, zodat een volgende stap kan worden gemaakt.

Rogier maakt onderscheid in leiderschap en dat helpt om structuur aan te brengen in het gedachteproces. Blijft de vraag staan hoe leiderschap binnen een "emerging" community herkent en erkend wordt. Mijn gedachten daarover komen in een volgende post.

Aanrader om eens te proberen

The NeXt bible.

Verschuiving

Eén van mijn profs zit op dit moment in de VS. Het heeft een sabbatical op Princeton. Hij schrijft in het Centraal Weekblad dat de "grote" kerken in de VS steeds minder mensen trekken. Dat grijpt mijn aandacht, want in Nederland is het niet veel anders. Veel stappen over naar naar de onafhankelijke, vrije en kleine kerkjes.

In de New York Times werd in januari veel aandacht gegeven aan deze kleine straatkerkjes. Dit citaat wil ik je niet onthouden:

"Ze hebben onderling nauwelijks verband, en aan de oppervlakte komen doen ze niet, maar ze vormen het vlechtwerk van de samenleving. [...] maar bieden wel een levensverband en vooral een bedding van overleven van velen. Deze haast ondergrondse kerk is van levensbelang voor velen. De New York Times erkent dat."

In de vele discussies over grote kerken die moeten groeien in aantal, vind ik dit een opvallende uitspraak. Blijkbaar hoef je niet zichtbaar te zijn voor de maatschappij om toch de samenhang te vormen. Een citaat om te onthouden.

Geluk en gebrokenheid

Deze week kwam er een geboortekaartje van een dochtertje van een nicht van me door de brievenbus. Ze is nu 41 jaar en hebben geen kinderen. Ze zullen verschrikkelijk blij en dankbaar zijn voor dit nieuwe leven. Daarnaast was het een week van het overlijden in de baarmoeder van een kindje van een echtpaar in de Parousia gemeente. De ene dag in het ziekenhuis is het nog goed, daarna kwam de schok toen het hartje niet meer klopte. Geluk en gebrokenheid maken beide deel uit van het leven. Een lach en veel tranen... Wat beide gemeenschappelijk hebben is dat we voor hen beide mogen en moeten bidden.

Half vol of half leeg

Ik ben opgegroeid met een dispensationalistische visie op de toekomst. Dat houdt in dat het in de toekomst met de wereld alleen meer slechter en slechter zal gaan. Er zullen steeds minder christenen bij komen. De maatschappij verloedert en de grote verdrukking is in aantocht (zie ook site van Jaap Spaans). Ik was dan altijd erg blij dat ik deze verdrukking niet hoefde mee te maken, wat voordat alle ellende zou beginnen, was ik met al mijn broeders en zusters al opgenomen in de hemel. Op de bijbelschool kwamen in deze visie al een aantal scheurtjes. Als studenten maakten we grappen over het magazine van het Zoeklicht waar deze "Hal Lindsey" visie om de veertien dagen gratis op de mat viel. Overdag tijdens de lessen eschatologie ontdekte ik dat er mensen in het verleden zijn geweest die totaal anders naar de maatschappij keken. Jonathan Edwards bijvoorbeeld verwachtte dat er opwekkingen zouden plaatsvinden in de toekomst.

Visies worden vaak beïnvloed door de tijdgeest. In Edwards tijd ging men uit van de Amerikaanse droom die het goede bracht. Het ging om vooruitgang, de stijgende lijn. Ook de visie van Darby (vader van het dispensationalisme), is kind van de moderniteit. Zijn gedachtegangen worden populair in de 70er jaren. De jaren van Vietnam en de koude oorlog. Schrijft Hal Linsey niet dat het gevaar uit Rusland en China komt? Inmiddels is de muur gevallen en we denken daar als evangelische toekomstdenkers al weer wat genuanceerder over. Het gevaar komt binnen een paar jaar alleen nog maar uit China.

Het Nieuwe Testament zegt dat de terugkomst van Jezus ons denken over het heden moet bepalen. Ik mis dat wel eens. We kijken zo vaak om ons heen en laten de cultuur onze toekomstvisie bepalen en gaan voorbij aan wat Jezus aan het doen is en het feit dat hij terugkomt. Ik heb best een hekel aan de bandjes waarop staat "What would Jesus do". Deze bandjes zetten mij er toe aan om te kijken hoe Jezus in onze tijd zou hebben gedacht. Er wordt in gedachten een beweging gemaakt van het heden naar het verleden en van het verleden weer terug naar het heden. In onze hersencellen wordt een 2000 jaar grote gedachtesprong gemaakt. Ik vraag me af na drie "Jesus Quests" of de gemiddelde christen weet hoe Jezus zou reageren, met name als je bedenkt dat de bijbel minimaal wordt gelezen. Ik ben zeer aangesproken door what Len Sweet op de achterflap van een boek schreef: "Wat is Jezus aan nu het doen?" (what is Jesus doing?). Sweet kijkt naar het heden en maakt mij scherp om naar die dingen te kijken waarin we Jezus' handelen kunnen zien.

Ten tweede moet onze toekomst ons heden bepalen. Een week of twee terug hebben we een dienst op zondag en een kringavond besteed aan de terugkomst van Jezus. In de mails die ik als reactie kreeg, bleken er weinig mensen met de terugkomst van Jezus bezig te zijn. Ze houden zich meer bezig met herkenning van geliefden of hoe de hemel eruit ziet. Het spoort hen blijkbaar niet aan tot iets. Wat dat dan ook mag zijn. Eingenlijk is dat onbegrijpelijk. Wij maken ons huis schoon als we visite krijgen, kopen een taart en zetten een vers bakkie koffie. Maar het feit dat Jezus terugkomt, zet hele evangelische volkstammen nauwelijks in beweging. Ik ben zeer gecharmeerd van Albert Simpson die dit motto had: "Bringing back the King". Naar aanleiding van Matt24:14 zei Hij dat we door mensen van Jezus te vertellen en voor te leven, we Zijn komst kunnen bespoedigen. Daar zitten theologisch nog wel wat haken en ogen aan, maar zijn uitspraak zet je wel in beweging. Al was het alleen maar in gedachten.....

Daarom wil ik mijzelf nu ook afvragen:

• "Wat is Jezus aan het doen in Gouda.....?" Vul je eigen omgeving maar aan.
• Hoe bepaalt het feit van Jezus' terugkomst mijn denken en handelen nu?
  

Er is veel gebeurd

Het is al weer lang geleden dat ik mijn laatste post heb geschreven. Niet alleen gebeurde er veel in de gemeente dat aandacht vroeg, maar ook de studie slurpt tijd. De stapel boeken en artikelen die ik nog moet lezen wordt kleiner, maar nieuwe dienen zich al weer aan. Binnenkort zal ik daarvan iets meer aan een antal post toe vertrouwen.

Deze week had ik een avond met een groep mannen die samen hetzelfde boek lezen. Niet alleen het boek, maar ook wijzelf staan centraal. We leren van elkaar en kunnen elkaar aansporen en aanmoedigen. Ik zie altijd uit naar deze avonden. Ook nu heb ik ervan genoten. Voor mij is dit gemeente zijn in optima forma. Ik denk dat Jezus dit heeft bedoeld met zijn uitspraak over 2-3 mensen die in Zijn naam bij elkaar zijn. De eenvoud maakt dat het door mij als een weldaad. De rust die je ervaardt na de drukte en de hectiek van alle dag.

Dat is voor mij gemeente-zijn.

Lumen Gentium in het geheel

Nico Dirk vroeg om de link van de tekst van Lumen Gentium. Je kunt het vinden op de site van het Vaticaan onder deze link in het Engels. Onder deze link vind je de tekst in het Nederlands.

Is de Emerging Church neo-liberaal?

Eerder schreef ik over de neo-liberale invloeden die zichtbaar zijn bij Brain McLaren. Daniël de Wolf schreef eerder over waarheidclaims en het hellende vlak van de schriftkritiek:

Ze lijken zoveel moeite te hebben met waarheidsclaims en zo gefrustreerd door conservatief evangelicalisme, dat ze meer lijken te neigen naar liberalisme en zich lijken te begeven op het hellende vlak van schriftkritiek. Vergaand reductionisme en relativisme lijken het gevolg van een anti-absolutistische houding bij sommige emergers.

Ik denk niet dat er sprake is van schriftkritiek. De schriftkritiek stamt uit het modernisme/Verlichting en McLaren sluit juist aan bij het post-modernisme. Over de anti-absolutistische houding is nog wel wat meer te zeggen, maar dat komt in een andere post.

McLaren is volgens mij beïnvloed door Hans Frei en George Lindbeck, beide post-liberale of narratieve theologen. De narratieve theologie is vooral verbonden met de Universiteit van Yale (de universiteit waar ook Johnathan Edward heeft gedoceerd). Liberalisme zocht haar waarheidsclaims in de cultuur of de menselijke ervaring. De neo-liberale theologie staat daar geheel los van. Ze heeft deze karakteristieken:

1. Non-foundationalist: Waarheidclaims moeten altijd geïnterpreteerd worden. Ze ontkennen dat "knowlegde is grounded in a set of non-inferential, self evident beliefs". Waarheid is niet terug te voeren op een objectieve grondslag. Dit is zichtbaar in de triologie van McLaren.
   
2. Systematische apologetiek wordt afgewezen. Het christendom hoeft zich niet te verdedigen ten opzichte van welke filosofie dan ook.
3. Ze benadrukken het narratieve aspekt van de bijbel. De verhalen over God worden betrokken op het leven van alle dag.
   

Bron: The Modern Theologians - David Ford (ed.)

Hendrik Jan begint ook met bloggen

Hendrik Jan van Houwelingen is ook een blog begonnen. Je kunt hem volgen vanaf deze url.

Lumen Gentium (5): De kerk als volk van God

Naast het mysterie of geloofsgemeenschap wordt de kerk aangeduid als het volk van God. God brengt mensen samen als een volk van Hem. Het criterium voor het volk van God is heiligheid, de beantwoording van Christus. Heiligheid krijgt het primaat over bijvoorbeeld het doopsel. Het volk Israël is een voorbereiding op het ontstaan van de Kerk, Israël werd reeds in het Oude Testament de Kerk van God genoemd. De bijbelse basis of bewijsvoering vanuit Num20:4 en Deut23:1 is echter flinterdun. In het Nieuwe Testament is de Kerk het volk van Christus, die haar basis heeft in het werk van Jezus op aarde en de oprichting van het Koninkrijk van God. In Jezus is er dus continuïteit en discontinuïteit ten opzichte van Israël en het Oude Testament.

Kijkend naar het eerste hoofdstuk, dan zo je verwachten dat daarna de gemeenschap als dynamiek tussen de gelovigen wordt benoemd en de relatie tussen gemeenschap en volk wordt toegelicht. Er wordt helaas terug gegrepen op sacramenten en de rol van de aangestelde priester daarin. De onderlinge verhoudingen in de kerk worden sacramenteel en liturgisch vastgelegd en de dynamiek wordt beteugeld. De ambtstheologie is en blijft de samenbindende factor in de Rooms Katholieke ecclesiologie. Ook al gaat Lumen Gentium uit van een gemeenschappelijk priesterschap, in artikel 10 en 12 van hoofdstuk 2 wordt een onderscheid gemaakt tussen de institutionele priester en het de “gewone” gelovige die op haar beurt priester is.

Je zou verwachten dat juist dit priesterlijk onderscheid tussen leek en clerus in een document als Lumen Gentium aan de orde gesteld zou worden. Met name wanneer men spreekt over de gaven van de Heilige Geest, blijkt het oordeel over de echtheid en het gebruik ervan toebehoort aan de leiding van de kerk. De dynamiek is daarmee ingekaderd door het instituut.

Een tweede aspect dat in dit hoofdstuk wordt benoemd zijn de lokale en de universele aspecten van de kerk. De katholiciteit van de kerk wordt verwoord door dit citaat:

Tot het nieuwe volk Gods zijn alle mensen geroepen. Daarom moet dit volk één en enig blijvend, zich uitbreiden over de gehele wereld door alle tijden heen, opdat zo het besluit van Gods wil verwezenlijkt wordt, die de menselijke natuur in het begin als één geschapen heeft, en zijn kinderen, die verstrooid waren, toch weer heeft willen samenbrengen.

Het samenbrengen in Christus is de taak van de kerk. De Rooms Katholieke Kerk ziet haarzelf als middel om de eenheid van de kerk te bevorderen en tot stand te brengen. De opvolger van Petrus heeft het primaat en beschermt eventuele kerkelijk verschillen. Vanuit dit artikel is onduidelijk op welke wijze dit tot stand komt. Ondanks de verschillen, werkt de Geest werkt in kerken die niet Rooms Katholiek zijn, De Geest geeft ook daar gaven en de sacramenten worden bediend. Toch blijft er een streven naar eenheid. Lumen Gentium roept dat ook op tot een beweging van de andere kerken naar de Rooms Katholieke Kerk.

Voor de verwezenlijking hiervan blijft onze Moeder de Kerk, bidden, hopen werken; en zij spoort haar kinderen aan tot zuivering en vernieuwing om het teken van Christus duidelijker te doen stralen op het gelaat van de Kerk.

Daarbij moet de kerk zichzelf aansporen tot vernieuwing, zoals het citaat duidelijk maakt (tegen het triomfantalisme en de societas perfecta). Zij moet zich blijvend keren naar Christus en het evangelie. Het geheel wordt besloten met artikelen die kijken naar anders gelovigen of niet gelovigen. Lumen Gentium biedt een openheid voor Moslims en mensen die het evangelie niet hebben gehoord. Daarnaast roept het op tot evangelisatie, daartoe roept Christus ons op.

Samen studeren

Vandaag heb ik gebrainstormd met iemand die een studiegroep wil starten. Het doel is niet op een docent voor een groep te plaatsen om vervolgens allerlei info in de groep neer te laten, maar om over onderwerpen die iemand triggeren, te bomen. Ik vind dit een ontwikkeling die kenmerkend is voor onze tijd. Moderne mensen verlangen naar kennis, post-modernen zoeken samen naar antwoorden. Kennis is mooi, maar het moet leiden naar een stuk groei en verdieping. Daarom was ik uitermater enthousiast en verwacht veel van dit initatief. Het zijn de lichtpuntjes van het werk, met name omdat niet ikzelf, maar iemand anders er mee komt. Dat hebben we meer nodig in een gemeente. Bedankt Roelof voor je enthousiasme en je verlangen om te groeien!

A New Kind Of Christian

De triologie van Brain McLaren is een aanrader. Toch heb ik wel een paar problemen met zijn theologische stellingnames (sommige ook niet trouwens). Dat werd vergroot door een blog-entry op Radical Conqruency. In deze entry wordt een oproep gedaan om "Evolution Sunday" te promoten. Doel van de dag is het onder de aandacht brengen van de relatie tussen geloof en wetenschap. Een aantal kerkelijk werkers in de VS hebben een soort petitie opgesteld waarin ze zeggen dat ze:

“believe that the timeless truths of the Bible and the discoveries of modern science may comfortably coexist. We believe that the theory of evolution is a foundational scientific truth, one that has stood up to rigorous scrutiny and upon which much of human knowledge and achievement rests.”

McLaren beschrijft de gesprekken tussen meerdere mensen die de nodige levensvragen hebben. Hij past een vrije forse decontructie toe op het scheppingsverhaal en de eerste 11 hoofstukken van Genesis. Ik heb met name problemen met zijn bijbelgebruik. Ik ben in het geheel geen tegenstander van zijn narratieve benadering, maar ik zit toch wel aan te hikken teggen zijn benadering van Genesis. Het gaat me niet in de eerst plaats om evolutie of schepping of een combinatie van beide. Ik kan niet meekomen in de wijze waarop het de bijbeltekst gebruikt. Dit Neo-liberale denken zie je meer terug in emerging churches. Heeft één van jullie de boeken gelezen? Hoe sta jij er tegenover?

Lumen Gentium (3): Kerk als Mysterie

Eén van de opvallende documenten die tijdens Vaticanum II het licht zagen, was Lumen Gentium (21 november 1964). Dit document is een uiteenzetting van de ecclesiologie van de Rooms Katholieke Kerk. De titel is afgeleid van de eerste woorden: Christus is het licht van de volken. Hij is niet het licht van de kerk, maar schijnt over kerkmuren heen. De eerste versie van het document was sterk gekleurd door de sfeer van het Vaticanum I, inhoudelijk was het clericalistisch, juridisch, triomfalistisch, sterk apologetisch en institutioneel. Daarom ging het document terug naar de tekentafel. De concilievaders wilde een meer bijbelse, patristische en pastorale uiteenzetting en een grotere plaats voor het mysterie. In het uiteindelijk resultaat valt op dat de verwijzingen naar de bijbel groot zijn. Men valt in de eerste twee hoofdstukken niet direct terug op de traditie, omdat ze deze traditie juist wilden hervormen. Kijkend naar de basis van de ecclesiologie hebben de opstellers gekozen voor een trinitarisch fundament. Zo is de kerk

"het volk, verenigd vanuit de eenheid van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest"

De kerk is een mysterie en verbonden met de komst van het Koninkrijk van God dat eeuwenlang is beloofd. Het aspect van het mysterie wordt benadrukt door het gebruik van metaforen om de essentie van de kerk te omschrijven. Deze metaforen hebben dynamische kenmerken, de meest opvallende is de kerk als het Lichaam van Christus. Dit leunt sterk op de brieven van Paulus, onder andere 1 Korinte. Elke gelovige maakt deel uit van de ene lichaam. Deze metafoor benadrukt de wederzijdse aanvulling in de kerk en de dynamiek van verschil en eenheid. Dit lijkt sterk in tegenspraak met de hiërarchische structuur van het leidinggevende apparaat dat de kerk voorstaat. De Roomse kerk wilde hervormingen doorvoeren, maar zag echter geen spanning tussen het institutionele en de geestelijke gemeenschap:

Men mag echter de gemeenschap met haar hiërarchische structuur en het mystieke lichaam van Christus, het zichtbare geheel en de geestelijke gemeenschap, de aardse Kerk en de met hemelse gaven verrijkte Kerk, niet beschouwen als twee verschillende dingen; integendeel, ze vormen één alomvattende werkelijkheid, bestaande uit een menselijk en goddelijk element.

Kritisch kijkend naar deze opmerking, is de vraag of het institutionele element van de Rooms Katholieke kerk de gemeenschap die in Lumen Gentium voorstelt, kan garanderen. De relatie tussen instituut en gemeenschap wordt vergeleken met de incarnatie van Jezus Christus op aarde. In Hem was tegelijkertijd het menselijk en goddelijk element aanwezig en zichtbaar. Deze analogie gaat niet volledig op. Volgens Lumen Gentium wordt het mysterie of de onzichtbare geestelijke gemeenschap zichtbaar in het instituut. De tweedeling van zichtbaar en onzichtbaar zijn in de natuur van Jezus niet aanwezig.

In het document wordt een opening gegeven voor de aanwezigheid van andere denominaties. Dit is opmerkelijk, omdat de apostoliciteit in het verleden alleen verbonden werd met de Katholieke Kerk. Er wordt volgens Lumen Gentium ook waarheid gevonden in andere kerken, terwijl de paus een samenbindende rol heeft om de andere kerken te scharen onder de opvolger van Petrus:

Deze Kerk, in deze wereld gesticht en gestructureerd als een maatschappij, wordt gevonden in de katholieke Kerk, bestuurd door de opvolger van Petrus en door de bisschoppen, die met hem in vereniging leven ofschoon men buiten haar meerdere elementen van heiliging en waarheid vindt, die, als eigen gaven van Christus' Kerk, een uitnodiging zijn tot de katholieke eenheid.

Nieuw jaar

Dit jaar zal voor ons speciaal zijn. Aan het einde van 2007 hopen wij op een andere plaats op deze aardkloot leven en werken. Aan de ene kant staat het nog ver van ons af, maar toch zien we er beide naar uit om een volgende stap te nemen. In Gouda hebben we veel geleerd en ook gezien dat werken in een gemeente niet altijd van een lijen dakje gaat.

Wij hebben nog geen officieel fiat van CAMA Zending, maar we verwachten geen belemmeringen in het lopende traject. Er zijn al langere contacten met een vriendenechtpaar in Granada, zij werken voor de CAMA in het zuiden van Spanje. Veel mensen vragen zich af waarom we daar aan de slag willen gaan. Dat is niet zo moeilijk uit te leggen. Europa is een zendingsgebied geworden. Voor een groot deel is het post-christelijk. Spanje is daarbij geen uitzondering. Ten tweede is de CAMA werkzaam in Zuid-Spanje, en kunnen we starten in een team. Ten derde is er een universiteit met daarop 60.000+ studenten. Ten vierde en niet de laatste, ervaren we dat God ons hier naar toe stuurt.

Wil je meer weten?

• Algemene info Granada
• Waar is het?
  
• Toeristische info
• Taalstudie in Granada
• Spanje voor beginners
• Website Silvester en Diane Koehoorn
  

Lumen Gentium (2)

In deze post staan de visie op de kerk vanuit Lumen Gentium centraal. Dit is een ducument dat tijdens Vaticanum II is geschreven.

Rooms Katholieke kerk
Voor het tweede Vaticaanse concilie waren er twee andere concilies geweest die de kerk en haar hervorming als doel hadden. Na de Reformatie reageerde de Rooms Katholieke kerk met het concilie van Trente (1545-1563) op de veranderingen binnen het kerkelijke spectrum. Daarvoor waren twee redenen. Ten eerste werd de kerk aangesproken door de politieke machthebbers op de eenheid van de politiek en de kerk. Verdeeldheid in de kerk betekende dat Europa minder goed bestuurd kon worden. Ten tweede stuurden de pausen aan op een reformatie van de kerk en een her-evaluatie van het geloof. Het gevolg van de adviezen vanuit het concilie van Trente was een structurering van de kerk en reactie op het gedachtegoed van de Reformatie. Tussen Trente en Vaticanum I ligt een lange tijd. Lange tijd is men bang geweest voor de invloed van de politiek op de kerk. Gezien de invloed en de redenen van de politiek om het concilie van Trente in het leven te roepen, is dat begrijpelijk.

Het duurt tot 1870 voordat Vanticanum I wordt gehouden. Dit concilie richt zich op het gevaar van de moderniteit of de gevolgen van de Verlichting. De moderniteit bracht het rationalisme, het liberalisme in de theologie en een antiklerikalisme met zich mee. Een ander fenomeen was de nadruk op de kerk op nationaal niveau, bijvoorbeeld het Gallicisme in de Rooms Katholieke Kerk in Frankrijk. Er vindt daarom een verschuiving van aandacht plaats. In het regimen christiano cirkelde de centrale vraag rond ordo en autoriteit. Na het uiteen vallen van de societas christiana, wordt certitudo het belangrijkste aandachtspunt. Deze zekerheid wordt gevonden in de hoogste openbaringsautoriteit: de paus. Dat is ten eerste zichtbaar in het feit dat de paus alleen bisschoppen aanwijst. Ten tweede in de onfeilbaarheid van het magisterium van de paus. Ook van protestantse zijde is er een reactie op de moderniteit. Volgens Van de Borgt uit dat zich uiteindelijk in de opkomst het fundamentalisme. Echter de neo-orthodoxie, met Karl Barth als belangrijkste voorman, is een minstens zo belangrijke reactie op het liberalisme vanuit de Verlichting.

Het derde concilie, Vaticanum II, volgde in 1962-1965. Dit concilie was een reactie op de toenemende invloed van het existentialisme op de kerk. Dit concilie werd bijeengeroepen door paus Johannes XXIII, die in eerste instantie bij zijn aanstelling in 1958 als tussenpaus betiteld werd. Echter, deze paus bleek sterk veranderingsgezind te zijn, en Vaticanum II zou tot grote veranderingen leiden. Hij stierf op 3 juni 1963, ruim voordat het concilie in 1965 zou worden beëindigd. Inhoudelijk is dit concilie bekend geworden door het aggiornomento, wat letterlijk “bij de dag brengen” betekent en duidt op modernisering van de kerk. Modernisering, maar ook openheid naar de wereld was volgens paus Johannes XXIII nodig.

Huizen bouwen

Vrienden van ons zijn bezig met het verbouwen van hun huis. Gouda zakt weg in het veen c.q. moeras en daarom moeten sommige fundamenten van huizen hersteld worden. Zo ook dat huis van onze vrienden. Dat is inmiddels allemaal klaar en nu moet de binnenkant nog afgemaakt worden. Veel verschillende mensen zijn bezig om verschillende klussen uit te voeren, zodat het huis weer bewoonbaar wordt. Zo heb ook ik deze week weer even een oud beroep opgepakt: electriciën. Stap voor stap gaat het de goede kant op.

Dat deed mij danken aan Efeze 2:20, waar gesproken wordt over het fundament van de apostelen en profeten. Is dat fundament dat zij hebben neegelegd hetzelfde fundament dat veel kerken hebben gelegd? Of moeten we net als bij onze vrienden, een nieuw fundament leggen zodat het gaat lijken op het fundament van de apostelen en profeten?